Zakłady Zmechanizowanego Sprzętu Domowego Polar we Wrocławiu
Zakłady Zmechanizowanego Sprzętu Domowego Polar we Wrocławiu, 1 IV 1952 decyzją Ministerstwa Przemysłu Maszynowego utworzono Przedsiębiorstwo Państwowe Zakład Wydzielony Wrocław Psie Pole, a nast. 20 XI Zakłady Metalowe Zakrzów we Wrocławiu (1952–1966)/Zakłady Metalowe Polar (1966–1974)/Zakłady Zmechanizowanego Sprzętu Domowego Predom-Polar (1974–1982 należały wtedy do Zjednoczenia Przemysłu Zmechanizowanego Sprzętu Domowego Predom)/ZZSD Polar (1982–1995). 1968–1991 przedsiębiorstwo miało oddział zamiejscowy w Żaganiu i 1969–1990 w Miłkowie k. Jeleniej Góry.
Do 1957 we Wrocławiu produkowano m.in. łazienkowe piecyki gazowe, kołdry, łańcuchy dla wytwórców sprzętu rolniczego, 1956–1963 motorowery. Od 1957 rozwijano produkcję sprzętu chłodniczego, od 1971 także pralek. 1966–1989 dyr. nacz. był Karol Popiel. W l. 80. przedsiębiorstwo zatrudniało ok. 6–7 tys. pracowników: w 1980 – 5942 (5187 we Wrocławiu i 755 w Żaganiu), w 1981 – 6032 (5283 we Wrocławiu i 749 w Żaganiu), w 1989 – 7080 (4980 we Wrocławiu, 1270 w Miłkowie i 830 w Żaganiu).
21 XII 1970 pracę przerwało 120 robotników spawalni (jeden z 4 zakładów wrocławskich). Robotnicy żądali uregulowania norm pracy oraz domagali się spotkania z przedstawicielami KW PZPR i dyrekcją zakładu. 25 VI 1976 zaprotestowano przeciwko podwyżkom cen żywności, złym warunkom bhp, niereagowaniu na skargi załogi, słabemu dozorowi średniemu; strajk przerwano po spełnieniu części żądań. Zwolniono z pracy 11 osób: Adama Czeladkę, Zbigniewa Kowalskiego, Edwarda Kulika, Henryka Mochockiego, Władysława Paczkę, Telesfora Rajcę, Stanisława Rusieckiego, Kazimierę Sobczyk, Franciszka Stępnia, Henryka Szymańskiego i Witolda Ulmana.
27 VIII – 1 IX 1980 w przedsiębiorstwie doszło do strajku zainicjowanego na Wydz. Głównego Energetyka m.in. przez Grzegorza Sochę i Stefana Zahla. 27 VIII uchwalono 22 postulaty o charakterze politycznym i socjalnym, które przekazano dyrekcji i MKS we Wrocławiu (łącznik G. Socha). 29 VIII zawiązał się Zakładowy KS, w składzie m.in.: przew. Zbigniew Piasecki, wiceprzew. G. Socha, S. Zahl, Zbigniew Bruski, Jan Domiszewski, Zdzisława Grzejdziak, Szczepan Kawa, Bogdan Maciołek, Zdzisław Mitoraj, Czesław Lewandowski, Zbigniew Wiewiór i Krzysztof Zadrożny.
1 IX z inicjatywy J. Domiszewskiego członkowie ZKS podpisali porozumienie z dyr. nacz.; dyrekcja zakładu uznała istnienie ZKS NSZZ i zobowiązywała się do stworzenia warunków do jego działalności; ponadto zgodzono się uzgadniać z ZKS wszystkie decyzje ekonomiczne, socjalne i personalne. Po godz. 4.00 rano strajk się zakończył.
We IX ZKS przekształcił się w Zakładowy Komitet Założycielski, w składzie m.in.: przew. Z. Piasecki, wiceprzew. G. Socha, S. Kawa i sekretarz Z. Grzejdziak. 3 X zakład wziął udział w ogólnopolskim strajku o rejestrację „S”. 22 X z inicjatywy „S” wybrano Radę Pracowniczą w składzie: przew. G. Socha, Z. Piasecki, S. Kawa, Z. Grzejdziak, C. Lewandowski, Zygmunt Tadeusz Mirecki; funkcję wiceprzew. objął Tadeusz Grabarz, przew. Związku Zawodowego Metalowców. Jej celem było niedopuszczenie do odtworzenia Konferencji Samorządu Robotniczego i opiniowanie planów produkcyjnych przedsiębiorstwa. 10 X 1980 „S” miała ok. 5 tys. członków, a 10 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 – 5456.
XII 1980 – I 1981 przeprowadzono wybory zarządów 53 Kół i 6 KZ oraz delegatów na Walne Zebranie Zakładowych Delegatów Polaru. W I 1981 podczas konfliktu o wolne soboty pracownicy Polaru nie przystąpili do pracy 10 i 24 I, lecz w nast. mies. je odpracowali. 26 I 1981 odbyło się przedwyborcze I WZZD Polaru, na którym przyjęto m.in. zasady wyboru władz przedsiębiorstwa, ordynację wyborczą i strukturę zakładowego ogniwa. 14 II odbyła się konferencja wyborcza II WZZD, przew. został G. Socha, wybrano członków Komisji Przedsiębiorstwa i prezydium w składzie: Z.T. Mirecki (wiceprzew.), Marek Falenta, Krystyna Bialik, Stanisław Laskowicz, Piotr Rakowski, Henryk Klimczyk, Janusz Kluba, Elżbieta Majchrzak, Stanisław Maziarz (przedstawiciel oddziału w Żaganiu), Władysław Mościan, Wacław Starakiewicz, Stanisław Woch, Mieczysław Wojciuch i K. Zadrożny oraz Komisję Rewizyjną w składzie: Z. Bruski (przew.), Krystyna Czerwińska, Zbigniew Grocholski, Leszek Kilian, Tadeusz Sudomirski, Ryszard Wróbel i Wanda Zajkowska. Rzecznikiem prasowym została Zofia Baryń-Plichta, redaktor oficjalnej gazety zakładowej „Polar”, która do IV pełniła swoją funkcję. W III 1981 w czasie kryzysu bydgoskiego powołano ZKS i załoga wzięła udział w akcjach protestacyjnych.
21 V odbyło się Nadzwyczajne WZZD Pracowników Polaru, na którym krytycznie oceniono dotychczasową działalność prezydium KP, odwołano G. Sochę z funkcji przew., wybrano też 5 z 6 delegatów na I WZD Regionu Dolny Śląsk (m.in. K. Zadrożnego, B. Litwiniuk, Marka Zimnaka). 15 VI odbyło się III WZZD, wybrano m.in. nowego przew. Mieczysława Szczepanika, społ. inspektora pracy (Władysław Kaczkowski), ustalono liczbę członków prezydium i KP oraz zatwierdzono skład KP, nast. 22 VI wybrano nowe prezydium: przew. M. Szczepanik, K. Bialik, Kazimierz Dudlej, Jerzy Gołębiowski, W. Kaczkowski, B. Litwiniuk, Andrzej Majchrzak, E. Majchrzak, Ryszard Małolepszy, Udo Mitscho, P. Rakowski, W. Starakiewicz i Mieczysław Zapolny. 29–30 VI na I WZD Regionu Dolny Śląsk delegatami byli Z. Bruski, J. Domiszewski, H. Klimczyk, W. Starakiewicz, M. Szczepanik i K. Zadrożny; M. Zimnak został delegatem na I KZD, a B. Litwiniuk członkiem Regionalnej Komisji Rewizyjnej.
22 IX odbył się wiec w Polarze (do 4 tys. osób, przybyli też pracownicy Fabryki Stolarki Budowlanej Stolbud) z udziałem Karola Modzelewskiego, Zygmunta Staszewskiego i M. Zimnaka, którzy zreferowali obrady I tury I KZD, a uczestnicy wiecu przyjęli rezolucję wyrażającą poparcie dla przyjętych na zjeździe uchwał (m.in. ws. samorządu pracowniczego oraz konieczności przeprowadzenia w kraju reform gospodarczych).
18–19 XI odbyło się IV WZZD, M. Szczepnikowi udzielono wotum zaufania; zgodnie z jego sugestiami doszło do zmian w składzie prezydium KP: wiceprzew. K. Zadrożny, M. Zapolny, Cz. Lewandowski, P. Rakowski, K. Bialik, E. Majchrzak, Jerzy Gołębiowski, W. Kaczkowski, H. Klimczyk, Henryk Dydo, K. Dudlej, B. Litwiniuk. Podjęto decyzję o wydawaniu biuletynu „S”, w XII wydano dwa n-ry „Biuletynu Związkowego «Solidarność» Polar” (format A4, o obj. 2 s., druk na offsecie, redaktor nacz. był K. Zadrożny, współpraca M. Zimnak), a także o przeprowadzeniu wyborów do samorządu pracowniczego (odpowiedzialna B. Litwiniuk).
13 XII 1981 internowano G. Sochę. 14 XII załoga rozpoczęła strajk, 15–16 XII przybrał on charakter strajku okupacyjnego, w którym wzięło udział ok. 1,5–2,5 tys. osób. Utworzono 3 KS – jawny KS (przew. H. Dydo, Bogdan Krzyżosiak, Krzysztof Kuna i B. Litwiniuk) oraz na wypadek aresztowania jego członków 2 tajne KS (m.in. K. Zadrożny i Przemysław Bogusławski, w składzie drugiego m.in. Irena Ściseł). 16 XII po mszy (celebrans ks. Marian Staneta) w jednej z hal produkcyjnych nastąpiła pacyfikacja strajku, internowano m.in. B. Litwiniuk. 17 i 18 XII pracownicy nadal strajkowali, nastąpiła ponowna pacyfikacja, nast. przedsiębiorstwo rozwiązano. 21 XII 1981 – 8 I 1982 załogę zatrudniono na nowych warunkach; 54 osób nie przyjęto do pracy (m. in. B. Litwiniuk, H. Dydo, B. Krzyżosiaka i K. Kunę). W tym czasie do 6 I 1981 działalność podziemną (gł. kolportaż podziemnego pisma „Z Dnia na Dzień”) w zakładzie organizowali H. Dydo i B. Krzyżosiak, pozostający w kontakcie z RKS Dolny Śląsk, a po ich internowaniu działalność kontynuował Andrzej Puryj. XII 1981 – XI 1982 w ciągu kilku mies. (XII 1981, I/II, IV/V, VIII, X i XI 1982) internowano łącznie 51 pracowników zakładu (najdłużej B. Litwiniuk, G. Sochę, M. Falentę, B. Krzyżosiaka, H. Dydo i K. Kunę). 20 I 1982 SB aresztowała Andrzeja Puryja (jego współpracownika Jerzego Dąbrowskiego internowano), 16 III został skazany przez Sąd Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu na 5 mies. pozbawienia wolności. W IV 1982 SB rozbiła in. grupę kolporterską współpracującą z RKS, kierowaną przez S. Laskowicza i Z. Wiewióra (obu internowano).
XII 1981 – X 1988 działał Tajny KS (do VII 1982)/Tymczasowa KZ (m.in. przew. P. Bogusławski, K. Zadrożny, Czesław Wnuczek, w 1983 Józef Kubalka i S. Kawa) do 1987 współpracujący z RKS Dolny Śląsk (1982–1983 przedstawicielem w RKS był P. Bogusławski), a nast. z RKW Dolny Śląsk. W 1982 Tajny KS/Tymczasowy KZ w ramach struktury RKS wchodził we Wrocławiu w skład Zgrupowania Pax, tj. jednej z kilku grup wrocławskich zakładów, a w 2. poł. l. 80. tajnej MKK Psie Pole będącej częścią struktury kolportażowo-informacyjnej RKS.
V 1982 – X 1989 działacze podziemia wydawali zakładowe pismo „U Nas”. 1982–1989 pracownicy Polaru (także zwolnieni z zakładu) angażowali się też w działalność in. środowisk opozycji – SW (np. H. Dydo, K. Kuna, Albert Łyjak), KPN (Cz. Wnuczek), PPS (Andrzej Kowalski i K. Zadrożny), współpracowali z Arcybiskupim Komitetem Charytatywnym we Wrocławiu, Duszpasterstwem Akademickim Wawrzyny tamże i w różnych parafiach z Duszpasterstwami Ludzi Pracy (m.in. parafii św. Klemensa Dworzaka).
Od XII 1981 Tajny KS/Tymczasowa KZ zbierała składki, które przeznaczano na pomoc zwolnionym z pracy, internowanym i aresztowanym, opłacenie grzywien, druk podziemnych pism, ulotek i plakatów. W zakładzie zajmowano się również organizowaniem druku „Z Dnia na Dzień... Dzień... „Dzień...”, podtytuły: VI 1982 „Informacje, komentarze, przegląd prasy z AGH”, VII-X 1982 „Informacje, komentarze”, X-XI 1982 bez podtytułu, od XII 1982 „Pismo Akademickiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ »Solidarność«”, od III 1983 „Pismo Akademickiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ »Solidarność« w Krakowie”. Pismo informacyjne dla środowiska uczelnianego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, wydawane VI 1982 - 16 XII 1988. i „Solidarności Walczącej” (m.in. G. Socha, P. Bogusławski, A. Kowalski) oraz kolportażem podziemnych wydawnictw.
I – III 1982 na apele RKS w zakładzie przeprowadzano krótkie 5–15 minutowe strajki, nast. IV – VII kontynuowane 13. dnia każdego mies. Po uchwaleniu przez Sejm PRL nowej ustawy o zw. zaw. i zdelegalizowaniu „S” w ramach protestu 13 X odbył się wiec załogi (na II zmianie), a 14 X manifestacja połączona z przemarszem po terenie zakładu (ok. 1,5 tys. osób, tj. ok. 60% załogi I. zmiany) i po 2 godz. powrócono do pracy; w konsekwencji 15 X zwolniono z pracy ok. 250 osób. W kolejnych latach opór społeczny w zakładzie był kontynuowany i skoordynowany z inicjatywami ogłaszanymi przez TKK i RKS. 21–26 III 1983 Polar wziął udział w Tygodniu Protestu ogłoszonym przez RKS (żądano amnestii dla więźniów politycznych, przywrócenia do pracy zwolnionych pracowników i niewprowadzania podwyżek cen), obniżając wydajność pracy, przeprowadzono akcje plakatowe i ulotkowe. 24 III pracownicy Zakładu Pralek, ok. 30% pracowników Zakładu Lodówek (PC), Wydz. Narzędziowni (TN) i działów pomocniczych przerwali pracę i wyszli przed biurowiec na 15 min. Wieczorem SB zatrzymała w mieszkaniach Krystynę Kaczmarczyk, J. Klubę, Henryka Olszoka i Waldemara Kaletę. W IV 1983 TKZ wezwała pracowników Polaru do wzięcia udziału w obchodach 1 V organizowanych przez RKS, w reakcji na ten apel 29 IV zatrzymano 30 pracowników. 31 VIII 1983 pracownicy I zmiany wzięli udział w bojkocie komunikacji miejskiej we Wrocławiu, zorganizowano marsz protestacyjny spod zakładu przez Psie Pole (ok. 1–1,5 tys. osób) do centrum miasta (ok. 8 km), po drodze dołączyli pracownicy z FSB Stolbud i kilkadziesiąt osób z WSK PZL Hydral. Po rozdzieleniu się na 2 kolumny, jedna została rozproszona przez ZOMO przy Moście Szczytnickim, druga przy skrzyżowaniu ul. Nowowiejskiej i Józefa Wieczorka (obecnie kard. Stefana Wyszyńskiego); tego dnia pobity został przez ZOMO pracownik Polaru Andrzej Leginowicz. V–VI 1984 Tymczasowa KZ apelowała również o bojkot wyborów do rad narodowych. W VI 1985 w Polarze 555 osób podpisało petycję przeciwko nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym. 1 VII 1985 na wezwanie TKK, RKS i Tymczasowej KZ załoga zaprotestowała (1-godz. strajk włoski i pozorowanie pracy) przeciwko wprowadzeniu kolejnej podwyżki cen. W X Tymczasowa KZ przeprowadziła kampanię na rzecz bojkotu wyborów do Sejmu PRL, we XI 1987 bojkotu referendum, w VI 1988 wyborów rad narodowych.
Działacze podziemnej „S” szukali nowych form aktywności w przedsiębiorstwie, aby mieć możliwość wpływu na poprawę jego zarządzania oraz obronę swoich praw. 1983–1984 na łamach „U Nas” redakcja kwestionowała odgórnie tworzony w przedsiębiorstwie samorząd pracowniczy pod auspicjami dyrekcji i PZPR. 6 XII 1984 w wyniku bojkotu pierwszych wyborów do Rady Pracowniczej Przedsiębiorstwa na 29 miejsc obsadzono tylko 7, 10 XII w II turze wyborów, członkowie podziemnej „S” i osoby przez nią popierane obsadzili większość wolnych miejsc, m.in.: Stanisław Nowakowski (przew.), P. Bogusławski, A. Kowalski, G. Socha, Jacek Piątkowski, K. Zadrożny. W XII 1986 odbyły się wybory do RPP II kadencji, zakładową „S” reprezentowali w niej m.in. Zbigniew Kostecki (przew.), P. Bogusławski, M. Falenta, Zygmunt Klatka, H. Klimczyk, A. Kowalski, Waldemar Łuczkiewicz. W II 1989 do RPP III kadencji wybrano, m.in. Z. Kosteckiego (przew.), P. Rakowskiego, M. Falentę i H. Klimczyka. 1985–1989 RPP opiniowała decyzje dyrekcji zakładu oraz wydawała zalecenia do wykonania, m.in. domagano się podwyżek płac, wystąpienia Polaru z fasadowego i nierentownego Zrzeszenia Producentów Sprzętu Chłodniczego i Pralniczego Espol, przywrócenia do pracy zwolnionych bezpodstawnie pracowników (np. w III 1986 Andrzeja Szentaka, XII 1986 G. Sochy, we IX 1987 K. Zadrożnego i A. Kowalskiego). 1987–1990 członkowie RPP Polaru byli współzałożycielami i członkami władz Wrocławskiego Klubu Samorządu Pracowniczego przy PTE Oddział Wrocław oraz Stowarzyszenia Działaczy Samorządu Pracowniczego.
Od 1986 część działaczy podziemia w Polarze oraz przedstawiciele „S” w RPP podjęli współpracę ze środowiskami skupionymi wokół Władysława Frasyniuka i Józefa Piniora, 1987–1990 angażując się w inicjatywy inspirowane bądź organizowane przez RKW Dolny Śląsk, jednocześnie część działaczy do 1990 nadal współpracowała z RKS, a M. Falenta był członkiem RKS, w którym reprezentował przedsiębiorstwo oraz odpowiadał za kontakty z zakładami na Psim Polu. 25 VIII 1987 powołano Komitet Założycielski „S” Pracowników Polaru w składzie: Eugeniusz Artczak, M. Falenta, A. Kowalski, W. Łuczkiewicz, J. Piątkowski, I. Ściseł, Jan Włóka, Cz. Wnuczek, K. Zadrożny, S. Zahl i Leszek Zaliński, 27 VIII złożono do Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu wniosek o rejestrację, którą sąd odrzucił, 13 XI 1987 SN utrzymał wyrok w mocy. 31 VIII 1987 przed bramą zakładu działacze Polaru i PPS zorganizowali wiec, rozbity przez ZOMO, MO i SB, aresztowano m.in. Józefa Piniora, Jolantę Skibę, Ewę Kapałę i Czesława Borowczyka. 11 IX 1987 pod pretekstem udziału w wiecu, a faktycznie członkostwa w Komitecie Założycielskim, zwolniono z pracy A. Kowalskiego i K. Zadrożnego (we IX wolne miejsca w Komitecie Założycielskim obsadziły nowe osoby).
W V 1988 po pacyfikacji HiL w przedsiębiorstwie przeprowadzono zbiórkę pieniędzy na pomoc osobom represjonowanym w Krakowie; 27 VIII 1988 ogłoszono pogotowie strajkowe i zorganizowano wiec z udziałem ok. 200–250 osób. 14 X 1988 – 21 VI 1989 działał jawnie Komitet Organizacyjny „S” w Polarze, afiliowany przy RKW Dolny Śląsk w składzie: Marian Gancarek, Leokadia Gawron, Andrzej Jastrzębski, Bogdan Kasprzykowski, Z. Klatka, Zbigniew Laskowski, Wojciech Lenowski, Andrzej Leśniak, Marek Misiurewicz, Kazimierz Mróz, Czesław Nowak, Lucyna Otręba, J. Piątkowski, Jerzy Pisarczyk, I. Ściseł, Wiesław Krakowiak, Tadeusz Tarnowski, S. Zahl, Waldemar Zołoteńki; X 1988 – 1989 W. Zołoteńki był członkiem RKW, w którym reprezentował przedsiębiorstwo. I – II 1989 Komitet Organizacyjny został zreorganizowany, doszły też nowe osoby m.in. Zbigniew Trawiński, a 18 II powołano prezydium w składzie przew. P. Bogusławski, trzej wiceprzew. Z. Klatka, B. Kasprzykowski i W. Łuczkiewicz oraz sekretarz W. Zołoteński.
Od V 1989 funkcję p.o. dyr. nacz. pełnił Władysław Grablewski, nast. IX 1989 – 1990 w konkursie wybrano dyr. nacz. Helenę Kutę. W nowych warunkach politycznych przeprowadzono pierwsze wybory „S” w przedsiębiorstwie i jego oddziałach – 17 VI w Żaganiu (przew. Marian Kaliński), 21 VI w Miłkowie, a 22 VI WZZD, w którym wzięło udział 80 delegatów reprezentujących 21 Kół, zakłady zamiejscowe w Miłkowie i Żaganiu oraz Ośrodek Badawczo-Rozwojowy. Do prezydium KP wybrano m.in. przew. M. Calińską (obecnie Calińska-Mayer, pełniła tę funkcję do 2018), Mirosława Frąckowiaka, Z. Klatkę, Cz. Lewandowskiego, W. Łuczkiewicza, Jerzego Mieczkowskiego, Urszulę Mika, P. Rakowskiego, Zbigniewa Rybaka, Krzysztofa Orła, Z. Trawińskiego, Tadeusza Wodyńskiego i W. Zołoteńkiego oraz przew. Kół i przedstawicieli oddziałów zamiejscowych. W skład Komisji Rewizyjnej weszli Jadwiga Milewicz (przew.), Zbigniew Hrynda, A. Jastrzębski, Janusz Grudzień, Roman Grabowski i Alicja Bojdoł. 30 VII 1989 członkami „S” było 2890 pracowników. W VIII 1989 KP reaktywowała „Biuletyn Związkowy «Solidarność» Polar”/„Biuletyn Związkowy «Solidarność»”. W I 1990 odbyło się kolejne WZZD, rozszerzono skład KP o nowe osoby (Bolesław Hołdowicz, Teresa Kamińska, Jarosława Pawlak), wybrano delegatów na II WZD Regionu Dolny Śląsk (P. Bogusławski, M. Calińska, Ryszard Chaszczewicz, Z. Klatka, W. Łuczkiewicz, Z. Trawiński, T. Wodyński i W. Zołoteńki) i na II KZD (M. Calińska), w III 1990 M. Calińska została członkiem RKR.
W 1995 przedsiębiorstwo sprywatyzowano pn. Polar SA, który 1997–2003 był notowany na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Od 2002 fabryka pn. Whirlpool Polska Sp. z o.o. Wrocław jest kontrolowana przez koncern Whirlpool Corporation. Od 2018 przew. Miedzyzakladowej Organizacji Związkowej „S” jest Krzysztof Domagała. W XII 2018 na 1650 pracowników fabryki do „S” należało 1150 osób i była to najliczniejsza struktura zakładowa w Regionie Dolny Śląsk.
W 1. 70. i 80. XX w. zakład był m.in. rozpracowywany przez Wydz. III/Wydz. IIIA/Wydz. V KW MO/WUSW we Wrocławiu w ramach SO krypt. Ren; 1 VII 1982 – 19 IX 1989 Tymczasowa KZ była rozpracowywana przez Wydz. V w ramach SOR krypt. Drukarz.