Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/24178,Aktualnosci.html
20.04.2024, 03:25

Aktualności

„Aktualności”, dziennik Sekcji Informacji NSZZ „S” ZR Małopolska, wydawany IX 1981 – V 1988 w Krakowie. Od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 z podtytułem: „Biuletyn Informacyjny Regionalnej Komisji Wykonawczej «Solidarność»”, od n-ru 6/56 (z 26 IV 1983) jako „Aktualności Serwisu Informacyjnego Regionalnej Komisji Wykonawczej «Solidarność» Małopolska”, od n-ru 27/75 (z 26 XI 1983) jako „Aktualności Serwisu Informacyjnego Regionalnego Komitetu «Solidarności» Małopolska”. Oficjalny organ RKW, a nast. RKS „Małopolska”, obok „Biuletynu Małopolskiego” i „Serwisu Informacyjnego”. 4 IX 1981 – 15 XII 1981 ukazało się 76 n-rów, II 1982 – V 1988 110 n-rów, obj. 1–4 s., format A4 i A5, druk na powielaczu i offsecie, nakł. 10–12 tys. (1981–1982), 6 tys. (1983–1988). Numeracja zmienna: n-ry 1–76 (1981), n-ry 3–53 (II 1982 – I 1983). Od IV 1983 nowa numeracja: n-ry 6/56–29/77 (1983), n-ry 1/78–16/93 (1984), n-ry 1/94–7/100 (1985), n-ry 7/100–4/103 (1986), n-ry 1/104–3/106 (1987), nr 4/110 (1988); wychodził nieregularnie. Wyd. spec. poza numeracją: z 5 IX 1981 dot. I KZD nr 16 (z 4 V 1982), nr 23 (z 28 VI 1982), nr 30 (z 4 VIII 1982), nr 39 (z 13 X 1982); wydania strajkowe z 28 IV 1988, 3 V 1988 i 6 V 1988. W redakcji pracownicy Sekcji Informacji ZR Małopolska, m.in.: Danuta Dziewońska, Robert Kaczmarek, Lesław Maleszka (redaktor odpowiedzialny), Jakub Meissner i Katarzyna Nowakowska-Meissner (redaktor graf.), Andrzej Porawski, Tomasz Schoen, Maria Sierotwińska-Rewicka, Dorota Stec-Fus, Piotr Zawiślak, Małgorzata Żłobińska. W stanie wojennym do redakcji dołączyła Krystyna Ryczaj-Marchewczyk. W n-rach 41–42, 44, 48 (1981) jako adres redakcji podano: al. Zygmunta Krasińskiego 11 b, Kraków. Nr 75 (z 13/14 XII 1981), jako pierwszy nr „wojenny” przygotowany przez pracowników SI: Piotra Zawiślaka, Jakuba Meissnera, Adama Grudzińskiego i Dorotę Stec; do końca 1981 grupa ta wydała jeszcze jeden nr – 76. Drukowano w powielarni Akademii Górniczo-Hutniczej. Pismo o charakterze informacyjnym, zamieszczano oświadczenia, komunikaty i apele władz regionalnych „S” i ogólnopolskich: TKK, TR „S”, KKW. W okresie stanu wojennego informowano o strajkach, aresztowaniach działaczy „S”, relacjonowano przebieg procesów, publikowano apele wzywające do protestów. Kolportowane w regionie w ramach systemu kolportażu ABC.

5 I 1982 – 31 V 1983 Zbigniew Hobrzyk (zmienił nazwisko na Kruk-Strzeboński), M. Żłobińska-Fugiel i D. Stec-Fus byli rozpracowywani przez Wydz. V KW MO/WUSW w Krakowie w ramach SOR krypt. Drukarnia.

Ewa Zając, Monika Komaniecka-Łyp

Opcje strony