Wydawnictwo Rota
Wydawnictwo Rota, wydawnictwo podziemne działające w Krakowie 1982–1987, założone i prowadzone przez Annę Wierzbicką (obecnie Wierzbicka-Bogacz) i Ksawerego Bogacza. Współpracownicy: Tadeusz Rudkowski, Halina i Andrzej Gudowscy, Barbara Szumska, Katarzyna Waksmundzka.
Nakładem wydawnictwa ukazały się 42 książki, w tym 29 sygnowanych nazwą Wydawnictwo Rota; 11 tytułów pn. Wydawnictwo V; 2 pn. Wydawnictwo Historyczne.
Wydano książki: Stefana Kisielewskiego, Leszka Kołakowskiego, Warłama Szałamowa, a także opowiadania Sławomira Mrożka i Janusza Głowackiego; teksty homilii Jana Pawła II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. wygłaszanych w czasie pielgrzymki do Polski 1983, publikacje o tematyce historycznej, publicystykę, m.in.: Krystyny Marek Jałta po latach (1983), Józefa Piłsudskiego Psychologia więźnia (1986), Władysława Bartoszewskiego (pod ps. Jan Kowalski) Metody i praktyki bezpieki w pierwszym dziesięcioleciu PRL (1986), Ryszarda Kuklińskiego Wojna z narodem widziana od środka (1987). Wydrukowano również tomiki poezji: ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego Oblężenie (1985) oraz Wspomnienia (1985), antologię wierszy poświęconych Józefowi Piłsudskiemu Marszałek w poezji polskiej (1985).
Pod nazwą Wydawnictwo Historyczne ukazały się: Aleksandra Weissberga-Cybulskiego Wielka czystka (1984) oraz Tadeusza Żenczykowskiego Dramatyczny rok 1945 (1983).
Szyldem Wydawnictwo „V” sygnowane były m.in.: Stefana Kisielewskiego Wspomnienia polityczne (1984), Waldemara Kuczyńskiego Obóz (1986), Józefa Piłsudskiego Rok 1863 (1984), Marka Sobolewskiego O ustrojach demokratycznych i niedemokratycznych (1984).
1982–1983 pn. Wydawnictwo Orzeł Biały wydawano pismo „Krakus” oraz wybór tekstów z czasopism emigracyjnych „Puls” i „Aneks”.
Nakłady sięgały 200–1000 egz. i zależały od posiadanych zasobów papieru i grubości wydawanej pozycji.
Drukowano również znaczki okolicznościowe i kartki świąteczne.
Druk pocz. na powielaczu białkowym (Rota i Wydawnictwo Orła Białego), nast. offsecie (Wydawnictwo Historyczne i V) otrzymanym z darów ze Szwecji. Odpowiedzialni za druk: T. Rudkowski i K. Bogacz; matryce białkowe przygotowywali H. i A. Gutowscy; rysunki i projekt okładek A. Wierzbicka; blachy do offsetu T. Rudkowski.
Skład odbywał się w mieszkaniu A. Wierzbickiej (zajmowała się nim A. Wierzbicka z matką i K. Bogaczem), w mieszkaniu B. Szumskiej z jej udziałem. Miejscem druku i przechowywania było pocz. mieszkanie A. Wierzbickiej, a późn. gł. pomieszczenia na terenie AGH. Pomieszczenie magazynowe w przyziemiu T. Rudkowski i K. Bogacz skrócili wybudowaną ścianką, za którą mieściły się maszyny, papier i archiwum.
Krytyczną sprawą dla wydawnictwa było zaopatrzenie w papier. T. Rudkowski, zatrudniony w AGH jako zaopatrzeniowiec, jeździł po Polsce i skupował papier, a K. Bogacz zdobywał go poprzez kontakty z rodzicami koleżanki, którzy w Nowym Targu prowadzili sklep papierniczy.
Działalność wydawnictwa finansowano ze sprzedaży książek. Dystrybucja i sprzedaż A. Wierzbicka. Centralny punkt kolportażu na terenie AGH, w miejscu jej pracy, przez które przewijała się w sposób naturalny (terminal komputera) b. duża liczba osób, toteż kolportaż publikacji nie był kojarzony z osobą A. Wierzbickiej. Stąd rozchodziła się bibuła i w ramach struktur ABC wypracowanych przez „S” i wśród pracowników i studentów AGH, a dzięki kontaktowi z kurierami rozprowadzano wydawnictwa na terenie Polski. Ważnym odbiorcą była Biblioteka Jagiellońska, która otrzymywała bibułę w pierwszej kolejności, nawet pojedyncze egzemplarze.
Wydawnictwo nie odnotowało wpadek.