Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/34018,Parafia-pw-sw-Teresy-od-Dzieciatka-Jezus-i-sw-Jana-Bosko-w-Lodzi.html
20.04.2024, 17:57

Parafia pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus i św. Jana Bosko w Łodzi

Parafia pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus i św. Jana Bosko w Łodzi, erygowana 19 VII 1928 przez bpa Wincentego Tymienieckiego Ordynariusza Diecezji Łódzkiej. Misję zorganizowania parafii powierzono księżom salezjanom (1926). Pierwotnie funkcję parafialnej świątyni pełnił XV-wieczny drewniany kościół, odkupiony w 1927 od parafii św. Wojciecha w Chojnach. Konsekrowany 16 X 1927 przez Prymasa Augusta Hlonda.

Projekt nowego, murowanego kościoła sporządzony został jeszcze przed wybuchem II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. wojny światowej przez Zborowskiego. Prace budowalne przerwano ze względu na działania wojenne. Zgormadzony budulec został wykorzystany przez Niemców do budowy schronów przeciwlotniczych, usytuowanych w śladzie projektowanej świątyni. Po zakończeniu wojny zdecydowano o modernizacji założeń architektonicznych z 1939. Nowy projekt kościoła przygotowany został przez Józefa i Witolda Karskich. Wznowienie prac przy budowie świątyni nastąpiło w 1948. Do IV 1950 trwało porządkowanie terenu i usuwanie żelbetonowych, poniemieckich schronów. Kamień węgielny został poświęcony 16 IX 1951, zaś budowę ukończono 3 X 1963.

Nowy kościół to modernistyczna budowla, na planie krzyża greckiego o rozpiętości ramion 50 m. z elementami klasyczno-renesansowymi, zwieńczona kopułą centralną o średnicy 23 m oraz czterema mniejszymi kopułami w narożnikach. Wysokość całkowita wraz z krzyżem na kopule 64 m.

Funkcję proboszcza parafii pełnili: ks. Stanisław Łukaszewski (1928–1931), ks. Stanisław Dylong (1931–1938), ks. Stanisław Sebastiański (1938–1941), ks. Aleksander Drozd (1945–1963), ks. Józef Król (1963–1965), ks. Leon Walaszek (1965–1971), ks. Antoni Gabrel (1971–1978), ks. Henryk Paszek (1979–1985), ks. Józef Belniak (1985–1991), ks. Henryk Korzeniowski (1991–2000), ks. Łukasz Woźniak (2000-).

Księża salezjanie od X 1964 prowadzili przy parafii Duszpasterstwo Akademickie Klasztor oo. Dominikanów w Poznaniu, Duszpasterstwo Akademickie Klasztor oo. Dominikanów w Poznaniu, Duszpasterstwo Akademickie, w 1937 dominikanie rozpoczęli budowę klasztoru i kościoła akademickiego w centrum Poznania, od pocz. przy klasztorze funkcjonowało DA. „Węzeł” (drugie powstałe w Łodzi), choć spotkania wspólnoty odbywały się nieformalnie już od X 1963. Ich inicjatorem był ks. Józef Król, zaś kolejnymi organizatorami ks.ks. Jan Palusiński i Antoni Gabrel. DA „Węzeł” skupiało przede wszystkim studentów Uniwersytetu Łódzkiego, Akademii Medycznej i Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. W ramach Duszpasterstwa odbywały się niedzielne - akademickie msze św., rekolekcje, pielgrzymki na Jasną Górę, wspólne wyjazdy wakacyjne. Organizowano również seminaria i zajęcia o charakterze samokształceniowym. Wprowadzono także zwyczaj corocznej wizyty duszpasterskiej w domach studenckich.

Księża salezjanie, jako pierwsi w Łodzi, zainicjowali Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, w ramach których na spotkania z młodzieżą przyjeżdżali m.in.: Andrzej Wielowiejski, Bohdan Cywiński, Janusz Zabłocki, Stefan Kisielewski, Kazimierz Dejmek. Dla studentów organizowano także cykle wykładów i pogadanek z pogranicza etyki, kultury i nauki. Wśród wykładowców znaleźli się m.in.: Ilja Lazari-Pawłowska, Konstanty Kowalewski, Janusz Zabłocki, Marek Niesiołowski, Benedykt Czuma. Od III 1978 do V 1983 przy DA „Węzeł” funkcjonował łódzki Klub Inteligencji Katolickiej, na którego podłożu z końcem 1983 zawiązało się Duszpasterstwo Inteligencji Katolickiej.

W okresie stanu wojennego przy parafii działała filia Ośrodka Pomocy Osobom Pozbawionym Pracy. W 1983 w galerii funkcjonującej przy DA „Węzeł” zorganizowano wystawę dla niezależnych łódzkich plastyków, przeniesioną następnie do kościoła oo. Jezuitów.

Przemysław Stępień

Opcje strony