Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski 1979–1983–1987
Pielgrzymki Jana Pawła II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. do Polski 1979–1983–1987, trzy pierwsze pielgrzymki Jana Pawła II do ojczyzny w okresie PRL miały istotny wpływ na niezależne środowiska opozycji politycznej, dla której Jan Paweł II był moralnym drogowskazem. Kazania i przemowy Jana Pawła II budziły nadzieje, a równocześnie ułatwiały przełamanie bariery strachu w społeczeństwie oraz wpływały na coraz śmielsze wyrażanie postaw antykomunistycznych i patriotycznych. Dla milionów Polaków udział w nich był głębokim przeżyciem formacyjnym i duchowym. Pomimo utrudnień ze strony władz i rozmaitych działań prowadzonych przez Służbę Bezpieczeństwa, we mszach św. celebrowanych przez Jana Pawła II uczestniczyły miliony wiernych, którzy manifestowali przywiązanie narodu polskiego do chrześcijaństwa i kulturowej tradycji europejskiej.
Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski integrowały środowiska opozycyjne, niezależnie od występujących różnic ideowych. Zarówno przed, w trakcie, jak i po pielgrzymkach, na łamach niezależnych i podziemnych pism ukazywały się teksty poświęcone zarówno im i historii Kościoła w Polsce, jak i oczekiwaniom społecznym oraz spodziewanym długofalowym skutkom. W słowach papieża szukano legitymacji do prowadzenia działań związanych z obrona praw człowieka.
Podczas II i III pielgrzymki w tłumie wiernych widoczne były liczne transparenty podziemnej „S” i innych organizacji opozycyjnych.
1979 podczas I pielgrzymki papież odwiedził: Warszawę (2–3 VI), Gniezno (3–4 VI), Częstochowę (4–6 VI), Kraków (6 VI), Kalwarię Zebrzydowską (7 VI), Wadowice (7 VI), Oświęcim (7 VI), Nowy Targ (8 VI) i ponownie Kraków (8–10 VI). Jego słynna modlitwa skierowana na pl. Zwycięstwa w Warszawie do Boga o zesłanie Ducha Świętego, aby odnowił oblicze „tej ziemi” stanowiła ważny element narodowego przebudzenia i powstania w 1980 masowego ruchu „S”.
1983 – II pielgrzymka Jana Pawła II, w okresie stanu wojennego. Jan Paweł II odwiedził: Warszawę (16–18 VI), Niepokalanów (18 VI), Częstochowę (19 VI), Poznań (20 VI), Katowice (20 VI), Wrocław (21 VI), Górę Świętej Anny (21 VI), Kraków (22 VI), Tatry (23 VI) i ponownie Kraków (23 VI). Podczas przemówień i kazań Jan Paweł II dodawał rodakom otuchy, pocieszał oraz uświadamiał, że czeka ich ciężka i długa pokojowa walka o prawa religijne, społeczne i narodowe. Podczas pielgrzymki wierni wielokrotnie wznosili okrzyk „Solidarność”. Jan Paweł II dwukrotnie spotkał się z gen. Wojciechem Jaruzelskim, a wydarzeniem bez precedensu było spotkanie papieża z Lechem Wałęsą i jego rodziną w Dolinie Chochołowskiej w Tatrach.
1987 – III pielgrzymka Jana Pawła II do Polski poprzedzała okres gruntownych przemian politycznych i transformacji ustrojowej. Jan Paweł II odwiedził: Warszawę (8 VI), Lublin (9 VI), Tarnów (9–10 VI), Kraków (10–11 VI), Szczecin (11 VI), Gdynię (11 VI), Gdańsk (11–12 VI), Częstochowę (12 VI), Łódź (13 VI) i ponownie Warszawę (13–14 VI). W Warszawie modlił się przy grobie ks. Jerzego Popiełuszki, dwukrotnie spotykał się z gen. W. Jaruzelskim.
Grzegorz Waligóra