Parafia Bożego Ciała przy Kolegiacie w Jarosławiu
Parafia Bożego Ciała przy Kolegiacie w Jarosławiu, istnieje od XIV w., na terenie miasta do XIX w. istniało kilka kościołów parafialnych. 1582–1594 wybudowano dla jezuitów renesansowy kościół, 1594 poświęcony. 1773 po kasacie zakonu jezuitów, kościół zamieniono na magazyn wojskowy, od 1808 kościół parafialny, od 1890 pod wezwaniem Bożego Ciała, od 1975 kolegiata. 1966–1985 funkcję proboszcza pełnił ks. Bronisław Fila, 1986–2006 ks. Aleksander Kustra. 10–11 VII 1971 w kolegiacie zakończono uroczystości peregrynacji Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w Diecezji Przemyskiej. 1977 na terenie parafii zbierano podpisy w ramach akcji sprzeciwu KS „KOR” wobec stosowania represji w stosunku do uczestników protestu z VI 1976.
Od 1980 parafia wspierała działalność „S” w Jarosławiu, w kościele farnym odbywały się uroczystości religijne i związkowe z udziałem członków „S”; 20 IX 1981 uroczyście poświęcono sztandar jarosławskiej „S”.
Po 13 XII 1981 na terenie Jarosławia powstała organizacja „Niezależne Zrzeszenie Wolność, Równość, Niepodległość” zrzeszająca młodzież szkół średnich i miejscowych zakładów pracy. Działalność grupy wspierał ówczesny wikary parafii Bożego Ciała, katecheta i opiekun młodzieży ks. Władysław Drewniak. III 1982 w sali katechetycznej przy kolegiacie NZWRN połączyło się z grupą Polska Młodzież Walcząca tworząc Legion Wolności. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. i III 1982 władze aresztowały wielu członków NZWRN i ks. W. Drewniaka, osadzono ich w AŚ w Załężu k. Rzeszowa. Ksiądz B. Fila zabiegał o zwolnienie z aresztu ks. W. Drewniaka i pozostałych aresztowanych, wziął udział w procesie. Po zwolnieniu aresztowanych w kościele parafialnym odprawiono uroczystą mszę św. Ksiądz W. Drewniak i młodzież zostali skazani na kary więzienia w zawieszeniu oraz grzywny (17 VI 1982 przez Wojskowy Sąd Garnizonowy w Rzeszowie, 30 IX 1982 przez Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego na sesji wyjazdowej w Rzeszowie).
1982–1988 w kościele farnym odbywały się uroczystości religijno-patriotyczne: w rocznice uchwalenia Konstytucji 3 Maja, 11 XI, porozumień gdańskich, comiesięczne msze za Ojczyznę oraz alternatywne obchody święta św. Józefa robotnika 1 maja; połączone z modlitwami pod krzyżem misyjnym na placu kościelnym. Na terenie kościoła układano krzyż z kwiatów i jedliny, przemawiali działacze podziemnej „S”. W homiliach kapłani akcentowali wartości patriotyczne i zbrodnie komunistyczne. Elementy patriotyczne i emblematy „S” znajdowały się w wystroju Bożego Grobu i Szopki Bożonarodzeniowej. 31 VIII 1982 na placu przy kościele farnym odbyły się uroczystości rocznicy porozumień gdańskich z udziałem 2 500 osób. 31 VIII 1984 w kościele farnym odprawiono mszę św. w intencji Ojczyzny, której przewodniczył bp Stefan Moskwa, uroczystość zgromadziła ok. 600 wiernych, nast. na placu kościelnym członkowie „S” modlili się m.in. za ofiary stanu wojennego. 4–10 XI 1986 w kościele farnym odbył się Katolicki Tydzień Historyczny. Księdza B. Filę dotknęły szykany władz adm. za organizację patriotycznych uroczystości. 1985–1986 ks. B. Fila zaangażował się w budowę kaplicy, przy której nast. powstała nowa parafia Miłosierdzia Bożego w Jarosławiu. Z powodu wspierania opozycji Ksiądz B. Fila wzywany na rozmowy z dyr. Wydz. ds. Wyznań UW oraz naczelnikiem miasta Jarosławia.
Od 2006 r. funkcję proboszcza pełni ks. Marian Bocho. 2021 parafia liczyła ok.10 tys. wiernych.
Agnieszka Skrzypek | Artur Brożyniak