Wyższa Szkoła Morska w Gdyni
Wyższa Szkoła Szkoła "Szkoła", podtytuł: „Biuletyn informacyjno-publicystyczny Komisji Zakładowej NSZZ «Solidarność» Pracowników Oświaty i Wychowania w Katowicach”, dwutygodnik wydawany 1 IX – 1 XII 1981. Morska w Gdyni, uczelnia założona w 1920; pocz. funkcjonowała w Tczewie pn. Szkoła Morska; w 1930 przeniesiona do Gdyni. W czasie II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. wojny światowej szkoła działała w Anglii (Southampton i Londyn). Po wojnie, przez pewien czas, jako szkoła średnia i pomaturalna; od 1947 pn. Państwowa Szkoła Morska; w 1968 po połączeniu z Państwową Szkołą Rybołówstwa Morskiego przyjęła nazwę WSM, stając się cywilną uczelnią wyższą o profilu techn.
22 VIII 1980 Mikołaj Kostecki zwołał zebranie, podczas którego pracownicy WSM zdecydowali się poprzeć strajkujących robotników; 26 VIII 1980 uchwalono Deklarację Gdańskiego Środowiska Naukowego. 5 IX 1980 zawiązał się Uczelniany Komitet Założycielski „S”, w składzie m.in.: M. Kostecki (przew.), Ewa Kubasiewicz (wiceprzew.) i Jadwiga Kubryk (sekretarz). Jednym z pierwszych socjalnych osiągnięć związkowców było wymuszenie na władzach uczelni podwyżek płac (30 IX 1980). Uczelniana „S” brała aktywny udział w walce o rejestrację „S”: 3 X 1980 pracownicy i studenci uczestniczyli w zorganizowanym 1 godzinnym strajku ostrzegawczym, 18 X wystosowano list protestacyjny do Rady Państwa PRL oraz teleks do premiera. Na pocz. 1981 do KZ należeli: M. Kostecki (przew.), E. Kubasiewicz (wiceprzew.), Marek Bochiński (wiceprzew.), Zofia Pawłowska (sekretarz), Elżbieta Kaczmarek (skarbnik), Bolesław Bielec, Jerzy Jankowski, Jerzy Kowalczyk, Piotr Leo, Marian Łucznik, Teresa Michalak, Elżbieta Pakuła, Wojciech Sitek, Jan Stankiewicz, Maria Śmiechowska oraz Albina Wiktorska. W V 1981 M. Kostecki wybrany został rektorem WSM; nowym przew. KZ został J. Kowalczyk. Związkowcy doprowadzili do zmiany roty ślubowania studentów WSM, z której usunięto fragmenty dot. wierności socjalizmowi i PRL oraz o zachowaniu tajemnicy państwowej. „S” i NZS na uczelni prowadziły też znaczącą działalność wydawniczą, drukowano m.in.: „Biuletyn Informacyjny Komitetu Założycielskiego NSZZ «Solidarność» przy Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni”, „Zeszyty Problemowe” oraz studenckie pismo „Latarnia” (2 pierwsze współtworzone przez E. Kubasiewicz, „Latarnia” przez szefa uczelnianego NZS Jacka Boronia). Do XII 1981 KZ „S” zrzeszał 886 członków (ponad 60% kadry); NZS ponad 50% studentów.
Po wprowadzeniu stanu wojennego działacze „S” zorganizowali strajk okupacyjny (14–15 XII 1981); 3 II 1982 Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni skazał organizatorów strajku: E. Kubasiewicz na 10 lat, a J. Kowalczyka na 9 lat pozbawienia wolności. W pocz. 1982 odwołano z funkcji rektora M. Kosteckiego i prorektora Henryka Dzierżka; na skutek weryfikacji wielu in. pracowników z uczelni usunięto też grupę studentów, a J. Boronia internowano. Mimo represji uczelniana „S” nadal wydawała biuletyn, kolportowała pisma i zbierała składki członkowskie. W XII 1989 Senat WSM podjął uchwałę potępiającą działalność komisji weryfikacyjnych w stanie wojennym.
Od 1 I 2002 szkoła funkcjonuje jako Akademia Morska w Gdyni. Działają 4 wydz.: Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa, Mechaniczny, Elektryczny oraz Nawigacyjny; uczelnia posiada własne planetarium i żaglowce szkoleniowe: „Dar Pomorza” (1930–1982) i „Dar Młodzieży” (od 1982) oraz statki szkoleniowo-badawcze: „Horyzont” (1964–1999) i „Horyzont II” (od 2000). W 2005 AM pracowało 390 nauczycieli akademickich; studiowało przeszło 8 tys. studentów.