Aktualnie znajdujesz się na:
czerwiec
Kalendarium czerwiec 1989
1
- Barbara Piasecka-Johnson, amerykańska milionerka polskiego pochodzenia, która zadeklarowała 100 mln dolarów na ratowanie Stoczni Gdańskiej (w zamian za 55% jej akcji po sprywatyzowaniu), w Gdańsku podpisuje wstępne porozumienie.
2
- Ukazuje się 1. numer reaktywowanego „Tygodnika Solidarność” pod redakcją Tadeusza Mazowieckiego.
3
- W przeddzień wyborów
Lech
Wałęsa przed kamerami TVP oświadcza, że będzie głosował nie tylko na kandydatów Komitetu Obywatelskiego, ale także na tzw. listę krajową.
- W Kętrzynie wyłowiono z miejscowego stawu ciało 25-letniego Roberta Możejki, działacza Federacji Młodzieży Walczącej. Był wielokrotnie namawiany do podjęcia współpracy z SB. 31 V 1989 widziano go po raz ostatni z funkcjonariuszem Rejonowego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Kętrzynie.
4
- W I turze wyborów do Sejmu X kadencji i Senatu I kadencji kandydaci Komitetu Obywatelskiego zdobywają 252 z 261 możliwych do obsadzenia mandatów, pozostałe 9 miejsc przechodzi do
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
tury. Spośród 35 kandydatów z tzw. listy krajowej tylko 2 uzyskuje wymaganą liczbę głosów, pozostali muszą zrezygnować z miejsc w Parlamencie. Frekwencja wyborcza wynosi około 62%.
- W stolicy Chin, Pekinie, w nocy wojsko czołgami i bronią maszynową pacyfikuje studentów chińskich, okupujących od 15 IV pl. Niebiańskiego Spokoju (Tiananmen). Zabitych i zranionych zostaje kilka tysięcy osób. Protestujący studenci, których popierali pekińscy robotnicy, żądali rozpoczęcia reform politycznych, demokratyzacji życia publicznego oraz rozprawy z narastającą korupcją.
5
- W Warszawie przed ambasadą chińską odbywa się demonstracja przeciw masakrze studentów na pl. Niebiańskiego Spokoju.
7
- W Warszawie rzecznik prasowy „Solidarności” Janusz Onyszkiewicz stwierdza, że nie zgłasza żadnych pretensji do wakujących miejsc z listy krajowej i czeka na propozycje strony rządowej co do sposobu ich zapełnienia. Wywołuje to falę protestów, którym wyborcy dają wyraz w listach do Komitetów Obywatelskich, Zarządów Regionów NSZZ „S” oraz „Tygodnika Solidarność” i „Gazety Wyborczej”.
- W Domu Kultury przy ZM Ursus odbywa się koncert znanej amerykańskiej piosenkarki zaangażowanej w ruch obrony praw człowieka – Joan Baez. Cały dochód z koncertu zostaje przeznaczony na pomoc medyczną ofiarom krwawych zajść w Chinach.
9
- Podczas pierwszej po wyborach konferencji prasowej w Gdańsku przewodniczący NSZZ „Solidarność” Lech Wałęsa stwierdza, że problem obsadzenia wakujących mandatów w Sejmie to sprawa koalicji rządzącej, będąca wynikiem błędnej ordynacji wyborczej. Do dymisji podają się kierujący kampanią wyborczą warszawskiego KO „S”: Janusz Grzelak, Michał Nawrocki i Andrzej Sieroszewski, którzy nie godzą się na zmianę ordynacji między dwiema turami wyborów oraz na rozstrzygnięcie problemu przez Radę Państwa.
10
- W Szczecinie 125 przedstawicieli z 23 ośrodków opozycyjnych w stosunku do KKW NSZZ „Solidarność” i przewodniczącego Lecha Wałęsy zawiązuje Porozumienie na Rzecz Demokratycznych Wyborów w NSZZ „Solidarność”. Członkami Porozumienia, pod przewodnictwem Mariana Jurczyka, zostają: Stanisław Kocjan, Stefan Wądołowski, Romuald Szeremietiew, Andrzej Słowik, Grzegorz Palka, Jerzy Kropiwnicki, Andrzej Gwiazda, Seweryn Jaworski, Daniel Podrzycki, Jerzy Przystawa, Waldemar Sikora, Zbigniew Mroziński i Krzysztof Wolf. Porozumienie podejmuje uchwałę, w której przeciwstawia się procedurze odgórnego tworzenia struktur związkowych i wybierania kierownictwa oraz sprowadzania władzy w NSZZ „Solidarność” do działalności wąskiej grupy decydentów, kryjących się za autorytetem jednego człowieka. Porozumienie żąda przeprowadzenia demokratycznych wyborów przez komisje wyborcze, powoływane wolą wszystkich ponadzakładowych struktur NSZZ „Solidarność”, a także przywrócenia statutu Związku z 1980 r. oraz uznania Komisji Krajowej wybranej na I KZD w 1981 r. za legalne kierownictwo Związku.
12
- Rada Państwa wydaje dekret zmieniający zasady ordynacji wyborczej do Sejmu, ogłaszając ponowne głosowanie na miejsca nieobsadzone przez kandydatów koalicji rządzącej z listy krajowej i rozdzielając 33 mandaty pomiędzy okręgi wyborcze.
- Powtórnie zostaje zarejestrowane Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, rozwiązane w stanie wojennym. Prezesem SDP wybrano Stefana Bratkowskiego.
13
- Początek obrad węgierskiego „trójkątnego stołu”. W efekcie rozmów zapowiedziane zostają całkowicie wolne wybory.
14
- Zostają zarejestrowane powtórnie: Związek Polskich Artystów Plastyków i Związek Pisarzy Polskich.
17
- W Gdańsku obraduje KKW NSZZ „Solidarność” - dziękuje członkom Komitetów Obywatelskich za sukces wyborczy, uznając wynik wyborów za koniec pierwszego etapu pracy KKW i zamyka działalność Komitetów Obywatelskich na szczeblu regionalnym (wojewódzkim), powołanych w celu przeprowadzenia kampanii wyborczej. KKW jako nowe zadanie określa tworzenie autentycznego samorządu lokalnego w miastach i wsiach. Formułuje również apel do władz o przyśpieszenie bezpodstawnie przedłużającego się procesu rejestracji Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
18
- Odbywa się II tura wyborów do Sejmu i Senatu PRL, przy frekwencji ok. 26%. Opozycja uzyskuje dalsze 7 mandatów senatorskich i 1 poselski, natomiast z powodu zmienionej ordynacji wyborczej obóz rządowy wprowadza do Sejmu 296 swoich kandydatów na z góry przewidziane dla nich miejsca. Ogólnie w obu izbach Parlamentu rozkład sił jest następujący: strona solidarnościowa ma 161 posłów i 99 senatorów, PZPR – 173 posłów, ZSL – 76 posłów, SD – 27, Stowarzyszenie PAX – 10, Unia Chrześcijańsko-Społeczna – 8, Polski Związek Katolicko-Społeczny – 5.
23
- W Auditorium Maximum Uniwersytetu Warszawskiego odbywa się spotkanie posłów i senatorów „Solidarności” z przewodniczącym Lechem Wałęsą. Zostaje powołany Obywatelski Klub Parlamentarny (OKP). Na przewodniczącego Klubu zebrani wybierają Bronisława Geremka, pierwszym zastępcą zostaje Andrzej Wielowieyski. Druga tura wyborów odbędzie się 1 VII. Do prezydium klubu wchodzą jako wiceprzewodniczący: Jacek Kuroń, Jan Rokita, Janusz Ziółkowski, Gabriel Janowski, jako członkowie: Artur Balazs, Jacek Ambroziak, Olga Krzyżanowska, Zofia Kuratowska, Hanna Suchocka, Andrzej Stelmachowski, Józef Ślisz i Edward Wende. Sekretarzami OKP zostali Andrzej Celiński i Henryk Wujec. Zapada decyzja niewystawiania kandydata OKP na prezydenta i głosowania zgodnie z wolą wyborców.
29
- Opozycja czechosłowacka publikuje manifest Karty 77 pt. „Kilka zdań”, wzywający do poszanowania przez władze Czechosłowacji praw człowieka i swobód politycznych. Władze odpowiedziały represjami wobec sygnatariuszy.
30
- W Warszawie odbywa się demonstracja, zorganizowana przez Konfederację Polski Niepodległej, Ludowo-Demokratyczną Partię Niepodległość, Solidarność Walczącą i MKK „Solidarność”, przeciw kandydaturze gen. Wojciecha Jaruzelskiego na urząd prezydenta. ZOMO brutalnie atakuje uczestników protestu i przechodniów.