Aspekt (Wrocław)
„Aspekt”, podtytuł: „Nie cenzurowane”, w nr. 60 (z 1984) i 61 (z 1985) podtytuł: „Pismo środowiska wrocławskich biur projektowych”. Pismo założone przez działaczy podziemnej „S” w Miejskim Biurze Projektów we Wrocławiu. Wydawane I 1982 – XI 1986, z przerwą X 1985 – II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. połowa 1986. Ukazało się 69 nr., o obj. 4 s., w formacie A5 i A4, drukowanych na maszynie, powielaczu i offsecie w nakładzie 200-500 egz.; wychodziło nieregularnie. Pieczątkę z tytułem pisma zaprojektował i wykonał Jerzy Dmyszewicz.
W składzie redakcji: Włodzimierz Kowalczyk (organizator druku i pracy redakcji), Marian Maciejewski („kang"), Romuald Siepsiak; współpracownicy: A. Dąbkowski, Andrzej Dzierżanowski, Erhard Kloza, Krystyna Leśniak, teksty poszczególnych nr-ów pisma przepisywały maszynistki z MBP. XII 1982 -IV 1985 pismo drukowali na powielaczu Maciej Małachowicz i Marian Stanek, w willi (pomieszczenie pralni w piwnicy) prof. Hugona Kowarzyka przy ul. Orłowskiego we Wrocławiu.
Publikowano felietony, teksty publicystyczne oraz wiersze (m.in. E. Brylla), ciekawostki z oficjalnej prasy, także przedruki z takich wrocławskich tytułów, jak: „Walka”, „Niepodległość”, „Iskierka” czy „Tym-Czasem”. Informowano również o losie internowanych pracowników biur projektowych oraz o nastrojach panujących w biurach. Zamieszczano informacje dot. biur projektowych w rubryce „Co słychać w biurach projektów”, i okazyjnie artykuły dot. zawodu, np. w nr. 63 (1985) „Co słychać w Hyrdobudowie”.
Kolportowano przez własną sieć, bezpłatnie, następnie w cenie 10 zł.