Hasła rzeczowe

Ruch „Solidarności Rodzin”

Ruch „Solidarności Rodzin”, inicjatywa zorganizowania samopomocy społecznej, rozumianej zarówno pod kątem charytatywnym i materialnym, jak i w sferze nawiązywania zerwanych w czasach PRL więzi międzyludzkich w społecznościach lokalnych, zapoczątkowana w 1980–1981 w Regionie Środkowo-Wschodnim, w środowisku akademickim KUL i UMCS.

17 V 1981 I WZD Regionu Środkowo-Wschodniego przyjęło uchwałę O najpilniejszej pomocy dla rodzin, zobowiązującą ZR i Komisje Zakładowe do zorganizowania pomocy dla najbardziej poszkodowanych grup pracowników i ich rodzin (pomoc miała dotyczyć zarówno potrzeb materialnych, jak i społecznych). 29 V 1981 Zarząd Regionu Środkowo-Wschodniego przyjął uchwałę ws. polityki rodzinnej. Wkrótce powołano zespół społecznych kuratorów dla rodzin specjalnej troski. Utworzono działający społecznie zespół konsultacyjny przy ZR, który funkcjonował w następnych miesiącach jako Rada (Zespół) ds. Rodziny. W jej pracach uczestniczyli: doc. Jerzy Bartmiński (UMCS) jako przewodniczący, Czesław Dąbrowski (PAX), doc. Maria Gałkowska (KUL), doc. Ewa Jabłońska-Deptuła (KUL), ks. Marcin Jankiewicz, redaktor Barbara Jurkowska, Janusz Karpiński (ZR), prof. Zofia Sękowska (UMCS), Barbara Strojnowska (KUL) i dr Elżbieta Teske (UMCS).

Rada ds. Rodziny zainicjowała powstawanie ruchu o nazwie „Solidarność Rodzin”. Inspiracji działań szukano m.in. w społecznej nauce Kościoła. Istotnym motywem powstania ruchu było poszerzanie obszaru wolności obywatelskiej. Ruch zapoczątkowano w nowych dzielnicach mieszkaniowych i parafiach obejmujących takie dzielnice. Ruch miał się różnić od typowych działań charytatywnych, opierając się na zasadzie czynnego partnerstwa i zapobiegając utrwalaniu się w społeczeństwie postaw biernego oczekiwania.

21 VI 1981 powstał pierwszy zespół „Solidarności Rodzin” dla jednego z osiedli mieszkaniowych w Lublinie. W następnych miesiącach Rada ds. Rodziny utworzyła kilka kolejnych zespołów na terenie parafii i osiedli. Na łamach „Biuletynu Informacyjnego NSZZ «Solidarność» Region Środkowo-Wschodni” (nr 34 z 20 VI 1981) opublikowano artykuł pt. „Solidarność Rodzin”, który miał nagłośnić ideę ruchu. 30 VII 1981 ZR powołał Fundusz Zapomogowy Solidarności, będący próbą odpowiedzi na pogłębiające się ubożenie wielu rodzin. Funduszem dysponował powołany przez ZR Zespół Najpilniejszej Pomocy, ściśle związany z zespołami osiedlowymi i parafialnymi. W dystrybucję pomocy zaangażował się Niezależny Ruch Harcerski. Zespół ds. Rodziny, we współpracy z Kurią Biskupią i Urzędem Wojewódzkim, podjął też inicjatywę uruchomienia „Pomnika Dziecka Urodzonego – Domu Samotnej Matki”. Planowano na ten cel zakup wolnostojącego domu w Nałęczowie. Zabezpieczeniem finansowym przedsięwzięcia była pożyczka udzielona decyzją Prezydium Zarządu Regionu (ideę zrealizowano w 1984 pod auspicjami Kościoła na terenie Lublina).

X 1981 ideę Ruchu Solidarności Rodzin wprowadzono do Uchwały Programowej „S” przyjętej przez I KZD w Gdańsku; jednocześnie w Statucie „S” wpisano zasadę, że inicjowanie samopomocy jest statutowym obowiązkiem członków „S”.

8–9 XI 1981 w siedzibie Zarządu Regionu w Lublinie zorganizowano ogólnopolskie spotkanie konsultacyjne nt. Ruchu Solidarności Rodzin z udziałem przedstawicieli z 18 regionów „S”. Powołano wówczas Grupę Inicjatywną do spraw Rodziny, Pomocy Społecznej i Uzależnień. W XI 1981 Zarząd Regionu Środkowo-Wschodniego wydał broszurę pt. „Ruch «Solidarności Rodzin»” z materiałami programowymi w nakładzie 2 tys. egz., który po 13 XII 1981 prawie w całości wpadł w ręce SB (1990 wydano reprint broszury).

1982–1990 swoistą kontynuacją Ruchu Solidarności Rodzin w warunkach podziemnych była inicjatywa „Wakacji z Bogiem”, polegająca na organizowaniu wypoczynku dla dzieci przez podziemną „S”. Po 1989 działalność Ruchu Solidarności Rodzin kontynuowana przy Zarządzie Regionu Środkowo-Wschodniego w Lublinie. W 1992 powołano Fundację „Ruchu Solidarności Rodzin”.

 

Marcin Dąbrowski

Opcje strony

do góry