Oliwa Zbigniew
Oliwa Zbigniew, ur. 2 X 1945 w Karłowicach k. Brzegu. Ukończył Technikum Mechaniczne w Opolu (1965).
W X 1956 uczestnik manifestacji mieszkańców Brzegu pod koszarami wojsk Armii Sowieckiej.
W 1965 kontroler jakości w Brzeskich Zakładach Urządzeń Wagonowych Bewag. Jesienią 1965 student Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu; w XII relegowany po opuszczeniu sali, w której zorganizowano wiec przeciwko listowi bp. polskich do bp. niemieckich. 26–29 V 1966 uczestnik manifestacji i walk ulicznych mieszkańców Brzegu z ZOMO z powodu eksmisji księży z lokali parafialnych. 1966–2003 konstruktor, gł. specjalista obrotu towarowego, kierownik działu marketingu i sprzedaży w Fabryce Siewników Brzeg/Fabryce Maszyn Rolniczych Agromet w Brzegu.
20 i 29 VIII 1980 współorganizator strajków w zakładzie, członek KS. Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego, od 3 I 1981 wiceprzew. KZ. We IX 1980 współorganizator, od 2 X współpracownik MKZ w Brzegu, od 13 IV 1981 przew. Komisji Rewizyjnej MKK Ziemi Brzeskiej; 29–30 VI 1981 delegat na I WZD Regionu Dolny Śląsk, nast. członek Regionalnej Komisji Rewizyjnej. 1980–1981 współpracownik „S” RI Ziemi Brzeskiej. W 1981 współorganizator samorządu pracowniczego w zakładzie. W XI 1981 uczestnik negocjacji z władzami województwa, miasta i gm. w Brzegu oraz wojskowymi dot. zaopatrzenia sklepów w żywność w Brzegu.
XII 1981 – II 1989 współzałożyciel, przew. TKZ, 17 II 1982 – II 1989 współzałożyciel i lider Tajnej MKK Ziemi Brzeskiej. XI 1982 – 1989 członek zaprzysiężony SW. 1982–1989 współpracownik podziemnej „S” RI Ziemi Brzeskiej. XII 1981 – 1983 współorganizator, działacz Komitetu Pomocy Internowanym i Aresztowanym Komitet Pomocy Internowanym, Aresztowanym, Skazanym, Pozbawionym Pracy oraz Ich Rodzinom przy klasztorze oo. Bernardynów w Rzeszowie Komitet Pomocy Internowanym, Aresztowanym, Skazanym, Pozbawionym Pracy oraz Ich Rodzinom przy klasztorze oo. Bernardynów w Rzeszowie powstał w IV 1982 z inicjatywy m.in. Barbary Wyrzykowskiej, Heleny Fudali, Barbary Frączek, Józefy Czajki, Krystyny Lisowskiej, Andrzeja Deca, Mieczysława Fienia oraz gwardiana klasztoru o. Jana Kantego Bartnika. w Brzegu. 1982–1990 współpracownik kurii wrocławskiej i opolskiej ws. pomocy osobom represjonowanym i ich rodzinom. 1983–1990 współorganizator, animator przewodzący Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. przy parafii św. Mikołaja w Brzegu, nast. po zmianie afiliacji od 1987 Podwyższenia Krzyża Świętego tamże: organizator mszy za Ojczyznę, pielgrzymek, wykładów i spotkań z ludźmi kultury i nauki, spektakli okolicznościowych z udziałem artystów z Wrocławia, Krakowa i Warszawy, Brzeskich Dni Kultury Chrześcijańskiej; współorganizator montowania tablic poświęconych m.in. zbrodni katyńskiej, ofiarom stanu wojennego i 70. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. II 1982– II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1989 współzałożyciel, redaktor, organizator druku i drukarz podziemnego pisma „Prostownik”, także organizator druku i drukarz (z matryc przywożonych z Wrocławia) podziemnych pism „Z Dnia na Dzień” (I 1982 – 1989) i „Solidarność Walcząca” (VII 1982 – XII 1989). 1982–1989 organizator sieci kolportażu i kolporter podziemnych pism, m.in.: „Solidarność Walcząca”, „Z Dnia na Dzień”, „Jednością Silni”, „Gross Rosen”, „Tygodnik Mazowsze”, „Hutnik” (Kraków), „Bez Cenzury”, „Wyrostek”, „KOS”, „Biuletyn Dolnośląski”, „Region”, „Ogniwo”, „Promieniści”, „PWA. Przegląd Wiadomości Agencyjnych”, ulotek i książek. V – VI 1988 współorganizator pomocy finansowej dla osób represjonowanych po strajku w HiL w Krakowie-Nowej Hucie. 1988–1990 członek RKW Dolny Śląsk.
Od 7 II 1989 przew. Komitetu Organizacyjnego „S” w Agromecie, 1989–1992 przew. KZ, 1998–2000 członek Komisji Rewizyjnej KZ. IV 1989 – VII 1990 przew. KO w Brzegu; 18 IV – VI 1989 członek Opolskiego KO. II 1989 – II 1990 przew. Międzyzakładowego Komitetu Organizacyjnego w Brzegu RKW Dolny Śląsk, 25 II – VI 1990 przew. MKK Ziemia Brzeska, VII 1990 – 1993 przew. Sieci KZ „S” MKK w Brzegu; 1990–1997 delegat na WZD Regionu Dolny Śląsk, 1990–1992 członek ZR; 1990–1991 delegat na II i III KZD. 1989–1991 współorganizator manifestacji mieszkańców Brzegu ws. ewakuacji z Polski wojsk sowieckich. 1990–1992 w PC. 1993–1995 delegat na KZD Sekcji Krajowej Pracowników Przemysłu Mechanizacji Rolnictwa NSZZ „S”, 1995–1997 członek Krajowego Sekretariatu Rolnictwa NSZZ „S”, 1995 prezydium Rady Krajowej Sekcji Mechanizacji Rolnictwa NSZZ „S”, X 1995 delegat na IV Nadzwyczajny Kongres Sekretariatu Rolnictwa NSZZ „S” w Gdańsku. 1997–2000 przew. Stowarzyszenia Katolickie Porozumienie Centroprawicy w Brzegu; w AWS i Samorządowej Koalicji AWS. 2003–2010 na świadczeniu przedemerytalnym. 2005–2014 w PiS. W 2008 współzałożyciel Klubu Historycznego im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Brzegu. Od 2010 na emeryturze.
2003–2005 autor artykułów dot. historii „S” Ziemi Brzeskiej w „Kurierze Brzeskim”, 2006–2016 autor artykułów historycznych i felietonów w „Panoramie Powiatu Brzeskiego” i „Gazecie Brzeskiej”.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2020), Krzyżem Wolności i Solidarności (2022).
IV 1982 – 17 X 1989 rozpracowywany przez Wydz. V KW MO w Opolu/p. V/p. VI RUSW w Brzegu w ramach SOS/SOR krypt. Mesjasz.