Anusz Andrzej Karol
Andrzej Karol Anusz, ur. 27 VIII 1965 w Warszawie. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Historyczny (1991; 1992 komisja rady wydz. uznała jego pracę magisterską za plagiat, pozbawiony tytułu zawodowego magistra) i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, kierunek politologia (2000), doktorat (2004).
1982–1984 kolporter prasy podziemnej („GNOM. Gazeta Niezależnej Organizacji Młodzieżowej”, „Tygodnik Wojenny”, „Tygodnik Mazowsze”, „PWA. Przegląd Wiadomości Agencyjnych”) w XLIV LO w Warszawie, 1986–1989 na warszawskich uczelniach; organizator papieru do druku. 1984–1989 członek podziemnego NZS, redaktor „Kuriera Akademickiego”, organizator podziemnego wydawnictwa BIS; 1987–1989 członek podziemnego Zarządu Uczelnianego NZS UW; w 1988 organizator przerzutu ze Szwecji do Polski sprzętu dla NZS, zatrzymany na granicy, ukarany grzywną i anulowaniem paszportu; 1988–1989 współzałożyciel, redaktor i drukarz wydawnictwa Pryzmat; 8 III 1988 współorganizator jawnego Komitetu Założycielskiego NZS UW oraz zbierania podpisów pod wnioskiem o rejestrację NZS i złożenia wniosku w sądzie. 1985–1988 członek/prezes Studenckiego Historycznego Koła Naukowego, współorganizator spotkań z twórcami kultury niezależnej i byłymi więźniami politycznymi. V 1988 współinicjator ogólnopolskiego strajku na uczelniach, członek KS na UW.
1989 wiceprzew. KO na Żoliborzu w Warszawie, szef kampanii wyborczej Jacka Kuronia do Sejmu; 1990 w KO przy Przew. „S” L. Wałęsie, wiceprzew. Komitetu Wyborczego L. Wałęsy. 1990–1992 członek założyciel PC, 1991–1992 Naczelnej Rady Politycznej i Zarządu Głównego. 1991–1993 poseł RP z listy PC. 1992–1993 współzałożyciel RdR, 1993–1996 Zjednoczenia Polskiego. 1993–1997 st. redaktor w wydawnictwie Alfa-Wero. 1995 wiceprzew. Krajowego Sztabu Wyborczego Hanny Gronkiewicz-Waltz. 1996 współzałożyciel AWS, 1997 sekretarz Krajowego Sztabu, 1998–2002 wiceprzew. Rady Politycznej RS AWS. 1996–1998 współzałożyciel Stowarzyszenia Nowa Polska. 1997–2001 poseł RP z listy AWS, członek Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. 2002–2013 st. redaktor w wydawnictwie Akces. 2003–2007 członek założyciel Partii Centrum.
Autor książek m.in.: Kościół obywatelski. Formowanie społeczeństwa obywatelskiego w PRL (2004), Osobista historia PC (2008), Wokół Marszałka (2010).
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2010), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015), wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2001).
19 V 1988 – 24 I 1990 rozpracowywany przez Wydz. III/WOKPP SUSW w ramach SOR krypt. Marszałek.SW/Wydz.
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
Dep. III/Wydz. III SUSW w ramach SOS/SOR krypt. Marszałek, wyrejestrowano z KOI 29 I 1990.
Anna Grażyna Kister