Borzyszkowski Marian
Marian Borzyszkowski, ks., ur. 31 VII 1936 w Zblewie k. Starogardu Gdańskiego, zm. 21 IX 2001 w Olsztynie. Absolwent Wyższego Seminarium Duchownego Hosianum w Olsztynie (1958), święcenia kapłańskie (1959) oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, kierunek filozofia (1961), doktorat (1967), habilitacja (1972), prof. (2000).
1959–1960 wikariusz parafii św. Brunona w Giżycku, 1962–2001 wykładowca filozofii i metafizyki w Hosianum, Warmińskim Wyższym Studium Katechetycznym w Gietrzwałdzie, Studium Teologii dla Świeckich w Olsztynie oraz na Wydz. Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. 1962–1969 redaktor, 1970–1975 sekretarz i redaktor „Studiów Warmińskich”; od 1963 redaktor „Warmińskich Wiadomości Wiadomości „Wiadomości”, biuletyn wydawany przez podziemną „S” Regionu Mazowsze w Warszawie 15 XII 1981 – 1 IV 1990. Diecezjalnych”. 1963–1969 rektor kościoła filialnego Matki Bożej Różańcowej w Olsztynie-Dajtkach, 1973–1974, 1977 i 1980 stypendysta Fundacji im. Aleksandra von Humboldta w Monachium; 1975–1997 dyr. Biblioteki Seminaryjnej w Olsztynie. Od 1979 założyciel i dyr. Instytutu Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. w Olsztynie. 1971 kanonik honorowy, 1977 kanonik rzeczywisty Kapituły Warmińskiej.
VIII – IX 1981 podczas strajku w Olsztyńskich Zakładach Graficznych celebrant mszy dla strajkujących. 1981–1997 wicedyr. Warmińskiego Instytutu Teologicznego tamże. Od 1981 prałat.
Po 13 XII 1981 działacz Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom w Olsztynie; starał się u władz o zwolnienie internowanych; opiekun pochodzących z Olsztyna i regionu kobiet osadzonych w Ośrodku Odosobnienia w Gołdapi. W l. 80. inicjator i współorganizator Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w Olsztynie. 1983–1986 diecezjalny duszpasterz Środowisk Twórczych tamże. 1983–2001 dyr. Archiwum Archiwum Archiwum, wydawnictwo założone w 1977 w Warszawie przez Jacka Arcta i Jadwigę Żelechowską we współpracy z grupą osób, które od 1974 powielały techniką fotograficzną wydawnictwa emigracyjne i ulotki (m.in. zawiadamiające o mszach rocznicowych). Działało do 1981 (do 1978 bez nazwy), w 1978 powstała formalna struktura i przyjęto nazwę. Diecezjalnego/Archidiecezjalnego tamże, 1995–1999 dyr. pomagisterskiego Studium Teologii dla Świeckich tamże. 1999 infułat.
Teolog, filozof, tłumacz i edytor; autor licznych publikacji naukowych, m.in. Błogosławiona Dorota z Mątowowów (1984)