Brandys Kazimierz
Kazimierz Brandys, ur. 27 X 1916 w Łodzi, zm. 11 III 2000 w Paryżu. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Prawa (1939).
1934-1936 w Legionie Młodych, 1936-1938 w Związku Niezależnej Młodzieży Akademickiej, 1946-1966 w PPR, następnie w PZPR (złożył legitymację w proteście przeciw usunięciu z partii Leszka Kołakowskiego). Od 1945 członek ZLP, od 1954 polskiego Pen Clubu. W 1935 debiutował jako recenzent teatralny w „Kuźni Młodych”. 1939-1945 w Warszawie. 1945-1950 redaktor tygodnika „Kuźnica”. W 1946 debiut powieściowy ''Drewniany koń'' (Czytelnik), następnie ''Miasto niepokonane'' (Czytelnik). 1950-1960 redaktor tygodnika „Nowa Kultura”. 29 II 1968 uczestnik nadzwyczajnego zebrania Oddziału Warszawskiego ZLP zwołanego w związku ze zdjęciem ''Dziadów'' ze sceny Teatru Narodowego. 1970-1972 wykładowca literatury polskiej na paryskiej Sorbonie. W X 1971 sygnatariusz listu w obronie uwięzionych uczestników antykomunistycznej organizacji Ruch, w XII 1974 – Listu 15 ws. zapewnienia Polakom w ZSRS dostępu do polskiej kultury i szkolnictwa, 31 I 1976 – Listu 101 do Sejmu PRL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji oraz w XII 1976 listu do Sejmu PRL o powołanie komisji do zbadania skutków represji wobec uczestników protestów robotniczych w Radomiu i Ursusie. W 1977 redaktor niezależnego pisma literackiego „Zapis”. 1978-1980 w TKN.
Od 1981 za granicą.
Po 13 XII 1981 uczestnik audycji Radia Wolna Europa i Radia France Internationale; wykładowca literatury polskiej w Columbia University (USA), od 1984 w École des Hautes Etudes en Sciences Sociales w Paryżu; stały współpracownik paryskich „Zeszytów Literackich”.
Od 1989 członek SPP.
Autor wielu powieści, m.in.: w l. 50. socrealistycznych: cykl ''Między wojnami'' (1948-1951), ''Obywatele'' (1954); światopoglądowy przełom wyznacza ''Matka Królów'' (1957), ukazują się ponadto m.in. ''Listy do pani Z.'' (1958), ''Bardzo starzy oboje'' (1965), ''Dżoker'' (1966), ''Wariacje pocztowe'' (1972), w niezależnym ruchu wydawniczym i poza krajem: ''Nierzeczywistość'' (NOWa, Instytut Literacki, Paryż 1978), cykl ''Miesiące'' (t. 1 NOWa 1981, t. 2, 3, 4 Instytut Literacki, Paryż 1982, 1984, 1987), ''Charaktery i pisma'' (Aneks, Londyn 1991); scenarzysta filmowy; tłumaczony na wiele języków.
Laureat wielu nagród: państwowych II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. stopnia (1950, 1955), na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Francisco za scenariusz filmu Wojciecha J. Hasa ''Jak być kochaną'' (1963) wg własnego opowiadania, nowojorskiej Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego (1982), Prato Europa oraz im. Ignazio Silone (obie w 1986), Polskiego Pen Clubu im. Jana Parandowskiego za całokształt twórczości (1998); odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1952 od Bolesława Bieruta), francuskim Orderem Sztuk Pięknych i Literatury (1993).
1971-1981 rozpracowywany przez Wydz. IV Dep. III MSW w ramach SOR krypt. Brand.