Bujak Zbigniew
Zbigniew Bujak, ur. 29 XI 1954 w Łopusznie k. Kielc. Ukończył Technikum Elektroenergetyczne w Żyrardowie (1972); absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych (1998).
1972-1973 pracownik zakładu Polfa w Grodzisku Mazowieckim, 1973-1981 Zakładów Mechanicznych Ursus, X 1974 – X 1976 zasadnicza służba wojskowa, wiceprzewodniczący Socjalistycznego Związku Młodzieży Wojskowej. W 1976 podjął indywidualną próbę pomocy represjonowanym robotnikom Ursusa. Od 1978 współpracownik KSS KOR, kolporter wydawnictw niezależnych, m.in. „Robotnika”. Organizator spotkań pracowników ZM Ursus z członkami KSS KOR, m.in. z Jackiem Kuroniem i Janem Lityńskim. W V 1980 współorganizator (ze Zbigniewem Janasem) w czasie głodówki w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej akcji zbierania podpisów dla poparcia postulatów głodujących. 1 VII 1980 współorganizator (ze Z. Janasem) w ZM Ursus jednozmianowego strajku przeciwko podwyżkom cen, zakończonego po przyjęciu postulatów przez dyrekcję.
21 VIII 1980 współzałożyciel Robotniczego Komitetu Solidarności ze Strajkującymi Robotnikami Wybrzeża w ZM Ursus, od IX 1980 w „S”; od IX przewodniczący MKZ Mazowsze; członek KKP, od XI w KOWzP przy KKP, od II 1981 członek Tymczasowego Prezydium KKP. W VI 1981 delegat na I WZD Regionu Mazowsze, przewodniczący ZR, delegat na I KZD, członek Prezydium KK; w XI 1981 sygnatariusz Deklaracji ideowej Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość; w XII delegat na II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD Regionu Mazowsze.
Od 13 XII 1981 w ukryciu w Gdańsku, następnie w Warszawie. Autor licznych oświadczeń i tekstów programowych publikowanych głównie na łamach podziemnego „Tygodnika Mazowsze”. 22 IV 1982 współzałożyciel (z Władysławem Frasyniukiem, Władysławem Hardkiem i Bogdanem Lisem) TKK „S”, 8 V 1982 (ze Z. Janasem, Wiktorem Kulerskim i Zbigniewem Romaszewskim) RKW „S” Mazowsze. W III 1983 zatrzymany, zdołał uciec, w V 1986 aresztowany, przetrzymywany w AŚ Warszawa-Mokotów, 11 IX 1986 zwolniony na mocy amnestii. Wielokrotnie zatrzymywany na 48 godz., poddawany rewizjom. Od IX 1986 członek jawnej RKW Mazowsze; od 29 IX w Tymczasowej Radzie „S” powołanej przez Lecha Wałęsę; 6 VII 1987 sygnatariusz deklaracji Kręgu Przyjaciół Solidarności Polsko-Czechosłowackiej; od 25 X 1987 w KKW „S”; od 18 XII 1988 w KO przy Przewodniczącym „S” Lechu Wałęsie. W 1988 współzałożyciel Fundacji Pomocy Rodzinom Wielodzietnym w Ursusie.
Od 19 II 1989 przewodniczący TZR Mazowsze, delegat na III WZD. I-III 1989 uczestnik poufnych rozmów „S” z władzą w Magdalence k. Warszawy, uczestnik obrad Okrągłego Stołu w zespole ds. gospodarki i polityki społecznej oraz zespole ds. reform politycznych, współprzewodniczący podzespołu ds. stowarzyszeń i samorządu terytorialnego. Współzałożyciel (z Andrzejem Wajdą i Aleksandrem Paszyńskim) Agora Sp. z o.o., następnie Agora SA (wydawcy „Gazety Wyborczej”). W II 1989 współzałożyciel Solidarności Polsko-Węgierskiej. 1990-1991 prezes Fundacji im. Stefana Batorego. W 1990 w ROAD, 1991-1992 w Ruchu Demokratyczno-Społecznym, 1992-1997 w UP: 1993-1997 wiceprzewodniczący, 1998-2005 w UW, 2005-2007 w PD. 1991-1993 poseł RP z listy RDS, członek m.in. Komisji Przekształceń Własnościowych i Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ochronie prawnej dziecka poczętego; 1993-1997 poseł RP z listy UP, m.in. w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. 1999-2001 szef Głównego Urzędu Ceł. Członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa, członek Kapituły konkursu prac magisterskich im. Jana Józefa Lipskiego. Pracuje m.in. jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Warszawskim.
Autor przedmowy do polskiego wydania książki Władimira Bukowskiego ''I powraca wiatr...'' (CDN, Warszawa 1984) oraz tomu ''Prawda raz powiedziana...'' (NOWa, Warszawa 1987), w 1991 opublikował wspólnie z Januszem Rolickim wywiad rzekę ''Zbigniew Bujak: przepraszam za „Solidarność”'' (BGW, Warszawa 1991). Laureat (z A. Michnikiem i pośmiertnie ks. Jerzym Popiełuszką) Nagrody Praw Człowieka im. Roberta F. Kennedy’ego (1988).
12 IX 1979 – 23 III 1983 rozpracowywany przez Wydz. III-A KS MO w ramach SOR krypt. Świt; od 20 V 1980 przez Wydz. III-A KS MO w ramach SOS krypt. Ferment; od 30 IV 1980 przez SGO/Wydz. V KS MO/SUSW w ramach SOR krypt. Rebus; od 22 XII 1980 przez Wydz. III-A KS MO w ramach SO krypt. Mazowsze; 10 VIII 1981 – 23 X 1989 przez Wydz. III-A/SGO/Wydz. III-2 SUSW w ramach SOR krypt. Zbyszek.