Czyżewski Władysław
Władysław Czyżewski, ur. 14 VI 1933 w Horodecznie (obecnie Białoruś). Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydz. Filozoficzno-Historycznego (1966).
1960–1966 praca w Szkole Ćwiczeń przy Studium Nauczycielskim w Gorzowie Wielkopolskim. 1966–1978 Liceum Korespondencyjne w Gorzowie Wielkopolskim przy ul. Przemysłowej, 1978–1980 Wojewódzka Biblioteka Publiczna; 1981 SP nr 15 i 16 oraz Liceum Ekonomiczne (etat łączony).
1950–1951 w podziemnej organizacji Harcerstwo Polskie. 30 X 1951 aresztowany, 6
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1952 skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Zielonej Górze na 5 lat pozbawienia wolności. Osadzony w WUBP tamże, w ZK tamże i w Sosnowcu-Radosze. 1953–1954 skierowany do obozu pracy w KWK Dymitrow w Bytomiu, 8 III 1954 zwolniony na mocy amnestii.
1954–1956 służba wojskowa. 1956 rozpracowywany przez Wydz. II Zarządu Informacji Wojskowej Śląskiego Okręgu Wojskowego w ramach sprawy agenturalno-grupowej „Kronikarze”, a nast. ewidencyjno-obserwacyjnej pod tym samym krypt.
Od IX 1980 w „S”, organizator związkowych struktur nauczycielskich w woj. gorzowskim, X/XI 1980 uczestnik strajku nauczycielskiego w Gdańsku. 1981 w komisji powołanej przy Ministerstwie Oświaty i Wychowania w celu dokonania zmian w systemie nauczania, IV 1981 delegat na I WZD Regionu Gorzów Wielkopolski, członek ZR, w sekcji Oświaty i Wychowania przy ZR.
13 XII 1981 internowany, osadzony w Ośr. Odosobnienia w Gorzowie Wielkopolskim (ZK w Wawrowie), Głogowie, Ostrowie Wielkopolskim. 30 IV 1982 zwolniony, objęty zakazem pracy w zawodzie.
Współpracownik podziemnych wydawnictw, autor licznych art. w niezależnych i podziemnych pismach: „Feniks”, „Solidarność Gorzowska”, „Pokolenie”.
1982–1987 pracownik biblioteki w Zespole Szkół nr 16 w Gorzowie Wielkopolskim. Od 1988 na emeryturze.
II–XI 1989 w USA (lekcje historii dla dzieci w sobotnio-niedzielnej szkole polonijnej przy kościele, współpracownik pisma polonijnego „Piast”).
1992–1998 współorganizator i nauczyciel w Katolickim Liceum Ogólnokształcącym w Gorzowie Wielkopolskim.
1992–1998 delegat na kolejne WZD Regionu Gorzów Wielkopolski, członek ZR, 1998–2005 kolegium redakcyjnego, publicysta związkowego biuletynu informacyjnego „Feniks”. Od 1990 w Związku Byłych Więźniów Politycznych (wiceprezes oddziału gorzowskiego i członek ZG w Gdańsku, od 2015 prezes).
1990–1998 radny Rady Miasta Gorzów Wielkopolski, 1990–2001 w ZChN.
Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2015) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2018).
1986–1988 rozpracowywany przez Wydz. III WUSW w Gorzowie Wielkopolskim w ramach SOS krypt. Władek.
Adam Borowski | Mirosława Łątkowska | Marta Marcinkiewicz