Encyklopedia Solidarności

Ireneusz Gajos, ur. 21 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1950 w Nowej Wsi k. Nagłowic. Ukończył Zasadniczą Szkołę Górniczą w Dąbrowie Górniczej (1967), Wojskową Szkołę Radiotechniczną w Chorzowie (1971).

1967-1968 zatrudniony w KWK Kleofas w Katowicach, 1968-1969 w KWK Czeladź, 1969-1970 w Hucie Metali Nieżelaznych w Katowicach-Szopienicach, 1970-1971 w KWK Czerwone Zagłębie w Zagórzu k. Sosnowca; 1971-1973 zasadnicza służba wojskowa; 1973-1974 zatrudniony w Katowickim Przedsiębiorstwie Robót Telekomunikacyjnych w Katowicach, 1975-1983 w Kombinacie Metalurgicznym Huta Katowice w Dąbrowie Górniczej. W III 1968 uczestnik wieców studenckich w Katowicach, zatrzymany na Rynku, pobity w czasie przesłuchania, zwolniony z pracy.

W VIII 1980 uczestnik strajku w Hucie Katowice, od IX 1980 w „S”, wiceprzewodniczący Komitetu Założycielskiego na Wydz. T-56, następnie przewodniczący Komisji Wydziałowej. W 1981 w KPN; przewodniczący KOWzP w HK, członek Komitetu Regionalnego KOWzP w Katowicach; współredaktor pism niezależnych „Wiadomości Solidarności” oraz „Informator KPN”.

12/13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Strzelcach Opolskich, następnie w Zabrzu-Zaborzu (uczestnik buntu internowanych), Grodkowie, Uhercach (uczestnik 7-dniowej głodówki), zwolniony 12 XII 1982. W III 1983 zwolniony z pracy, następnie zatrudniony w Dąbrowskiej Fabryce Obrabiarek, w 1985 w Spółdzielni Remontowej Remont w Dąbrowie Górniczej. W 1983 współorganizator pomocy dla uwięzionych, wakacji w Gdańsku w 1984 dla dzieci więzionych działaczy podziemia. 1983-1989 drukarz ulotek, kolporter pism podziemnych (m.in. „Regionalny Informator Solidarności”, „Głos Śląsko-Dąbrowski”, „Jesteśmy”, „Górnik Polski”); uczestnik spotkań działaczy podziemnych struktur „S” w Krakowie-Mistrzejowicach; współpracownik Dąbrowskiej Grupy Działania KPN. W l. 80. uczestnik Duszpasterstwa Ludzi Pracy przy kościele Niepokalanego Poczęcia NMP w Sosnowcu-Sielcu. 1986-1990 ponownie zatrudniony w DFO.

1990-2010 zatrudniony w Zakładzie Automatyzacji w KM HK (od 2001 HK Zakład Automatyzacji, od 2010 ZA w ArcelorMittal Poland) w Dąbrowie Górniczej. 1989-1992 i 1994-2004 przewodniczący Grupy Działania KPN w Dąbrowie Górniczej, 1992-1994 z-ca szefa Okręgu Śląskiego w ramach Obszaru V KPN. W 1992 pełnomocnik ds. rejestracji ZZ Kontra, członek Komitetu Założycielskiego, działacz do 2009. Od 2010 na emeryturze.

1985-1989 rozpracowywany przez p. V RUSW w Dąbrowie Górniczej w ramach SOR krypt. Regler.

Halina Żwirska