Jurczyk Marian
Marian Jurczyk, ur. 16 X 1935 w Karczewicach k. Częstochowy, zm. 30 XII 2014 w Szczecinie. W l. 70. ukończył zaocznie Technikum Ekonomiczne.
1950-1952 pracownik Częstochowskich Zakładów Przemysłu Lniarskiego Stradom, 1952-1954 przy budowie Huty Częstochowa, od 1954 pracownik Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego. 17-22 XII 1970 uczestnik strajku w Stoczni, 22-25 I 1971 członek KS tamże, uczestnik spotkania z I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem; następnie w składzie Komisji Robotniczej, bliski współpracownik Edmunda Bałuki. Od 14 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1971 członek Rady Zakładowej ZZ Metalowców. W 1972 zbierał pieniądze na nagrobek Bogdana Gołaszewskiego, inicjatora strajku w I 1971, zmarłego w niewyjaśnionych okolicznościach.
18-30 VIII 1980 przewodniczący KS w Stoczni, następnie przewodniczący MKS, prowadził negocjacje z delegacją rządową; sygnatariusz szczecińskich Porozumień Sierpniowych; od IX 1980 w „S”, przewodniczący MKR w Szczecinie, członek KKP; VI/VII 1981 delegat na I WZD Regionu Pomorze Pomorze „Pomorze”, podtytuł: „Pismo niezależne”, sygnowane przez Tymczasowy Zarząd Regionu Pomorza Zachodniego NSZZ „Solidarność”. Zachodnie, przewodniczący ZR, delegat na I KZD, członek KK; w wyborach na przewodniczącego „S” kontrkandydat Lecha Wałęsy: zajął 2. miejsce uzyskując 201 głosów (24,1%).
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Goleniowie i Wierzchowie, w VIII 1982 na przepustce z internowania na pogrzeb tragicznie zmarłych: synowej Doroty i syna Adama, następnie kilka tyg. hospitalizowany w Wejherowie; 19 XII 1982 aresztowany, przetrzymywany w AŚ Warszawa-Mokotów, zwolniony w VIII 1984 na mocy amnestii (sprawa uwolnienia „jedenastki”); zwolniony z pracy. Pod koniec 1984 zatrudniony ponownie w Stoczni Szczecińskiej w magazynie; od 1986 na rencie. 22 X 1986 współtwórca Tymczasowej Rady Regionalnej Pomorza Zachodniego (z Aleksandrem Krystosiakiem, Stanisławem Wądołowskim i Marią Zarzycką). W IV 1987 współzałożyciel Grupy Roboczej KK domagającej się zwołania KK w składzie z 1981; w opozycji wobec L. Wałęsy. W VIII 1987 członek Społecznego Komitetu Obchodów Rocznicy Sierpnia ’80 w Szczecinie. 7 X 1988 współorganizator (ze Stanisławem Kocjanem, Grzegorzem Durskim i S. Wądołowskim) TZR Pomorze Zachodnie.
W 1989 przeciwnik rozmów Okrągłego Stołu. 25 III 1990 współorganizator i przewodniczący Tymczasowej Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ Solidarność ’80, zarejestrowanego 24 IX 1991, przewodniczący do 1994. 1997-2000 senator RP z listy własnego Komitetu Wyborczego. W XI 1999 Sąd Lustracyjny uznał, że zataił informację o kontaktach ze służbami specjalnymi PRL, w związku z tym w III 2000 pozbawiony mandatu senatora; 2 X 2002 SN uznał, że nie był tajnym współpracownikiem, wg SN jego zachowanie: „było w istocie rzeczy jedynie formalnym wypełnianiem procedur narzuconych mu przez funkcjonariuszy ówczesnej Służby Bezpieczeństwa […] informacje, które M.J. przekazywał SB, nie miały w rzeczywistości jakiejkolwiek wartości operacyjnej”. W 1998 twórca Niezależnego Ruchu Społecznego, następnie w koalicji z Ruchem Patriotycznym Ojczyzna, radny Sejmiku Zachodniopomorskiego z listy RPO; od 1998 Prezydent Szczecina, wybrany przez Radę Miasta; w I 2000 zrezygnował ze stanowiska po wyroku Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającym – że nie można go łączyć z mandatem senatora. 2002-2006 prezydent Szczecina, wybrany w wyborach powszechnych z listy własnego Komitetu Wyborczego. 23 V 2004 przeprowadzono referendum ws. jego odwołania ze stanowiska Prezydenta Miasta Szczecina: 94% głosujących było za jego odwołaniem, jednak z powodu niskiej frekwencji (19%) referendum było nieważne. Od 2006 na emeryturze.
22 VI 1977 – 22 II 1981 zarejestrowany jako TW ps. Święty, do 29 XI 1979 odbył kilkanaście spotkań z funkcjonariuszem SB. Ostatni kontakt (telefoniczny) miał miejsce w czasie strajku w VIII 1980. M. Jurczyk odmówił wówczas spotkania. 1981-1990 rozpracowywany przez Wydz. IIIA/WSiA KW MO/WUSW w Szczecinie w ramach SOR krypt. Nawiedzony.