Marchewczyk Wojciech
Wojciech Marchewczyk, ur. 23 IV 1951 w Krakowie. Absolwent Akademii Rolniczej tamże, Wydz. Leśny (1976).
Od 1958 członek Klubu Sportowego Cracovia, 2004–2008 wiceprezes zarządu. 1961–1970 w ZHP, 1965–1970 w PTTK 1970–1973 w ZSP. 1970–1976 w Kole Przewodników Tatrzańskich przy AR.
W 1967 pomagał w przemycie przez Tatry paryskiej „Kultury”, współpracował m.in. z Maciejem Kozłowskim, Michałem Jagiełło; wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany. W III 1968 uczestnik manifestacji studenckich w Krakowie; do VI 1968 kolporter wśród młodzieży szkolnej ulotek organizacji Armia Wyzwolenia, działającej m.in. w VIII LO. 17 XII 1970 uczestnik manifestacji na Rynku Głównym w Krakowie. 1971–1974 uczestnik Duszpasterstwa Akademickiego przy kościele św. Anny tamże. 1977–1978 współpracownik KSS KOR, kolporter niezależnego pisma „Robotnik”. 1977–1984 asystent naukowo-dydaktyczny w Instytucie Kształtowania i Ochrony Środowiska w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. 1978–1980 dziennikarz sportowy krakowskiego pisma „Tempo”.
Od IX 1980 w „S”; współorganizator Komitetu Założycielskiego w AGH, nast. w prezydium KZ, członek Ogólnopolskiej Komisji Porozumiewawczej Nauki; współorganizator i uczestnik systemu kolportażu ABC ABC „ABC”, pismo wydawane 1 X 1986 – II 1988 przez RMP w Gdańsku; podtytuł: „Pismo studentów Uniwersytetu Gdańskiego”, od nr. 5: „Pismo środowisk Uniwersytetu Gdańskiego”. w AGH. 1980–1981 współredaktor pisma „Komunikat Sekcji Informacji Komisji Zakładowej NSZZ «Solidarność» w AGH”. W IV 1981 współzałożyciel i działacz KOWzP w AGH. W II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 współorganizator protestów popierających rejestrację NZS, XI/XII 1981 opiekun i koordynator z ramienia KZ studenckiego strajku solidarnościowego ze studentami radomskiej WSI w AGH.
13 XII 1981 współorganizator przewiezienia grupy ok. 200 studentów do HiL w Krakowie-Nowej Hucie jako osób wspierających strajk; do 16 XII współpracownik KS HiL, współorganizator Radia Wolna Polska, współredaktor i kolporter biuletynów strajkowych, organizator i prowadzący wiece na wydz. HiL. XII 1981 – 1983 działacz RKS, w 1983 członek RKW Małopolska. III 1982 – VI 1989 organizator, redaktor nacz., autor, drukarz i szef kolportażu podziemnego pisma „Hutnik”. 22 X 1982 – VII 1983 organizator i wydawca (z Jackiem Marchewczykiem i Barbarą Zientarską) pisma „Obserwator Wojenny”. XI 1982 – 1983 organizator emisji kilku podziemnych audycji radiowych, m.in. w paśmie emisji TV Kraków (z Krystyną Ryczaj-Marchewczyk, Rafałem Marchewczykiem, Grzegorzem Bednarzem, Uną Górawską, Janem Środoniem i Andrzejem Łaptasiem). Od 1982 wielokrotnie zatrzymywany. 23 XI 1982 internowany, przetrzymywany w areszcie KW MO w Krakowie, 6 XII 1982 zwolniony. 1983–1989 współzałożyciel i wydawca Biblioteki Obserwatora Wojennego w Krakowie, w ramach której wydał kilkadziesiąt pozycji książkowych, plakaty, proporce, kalendarze, podziemne znaczki pocztowe sygnowane Poczta Kraków. Od 6 IV 1983 po wpadce drukarni przy ul. Dolnych Młynów w Krakowie w ukryciu, 11 IV –22 VIII 1983 poszukiwany listem gończym; 28 IV 1984 zatrzymany, 30 IV 1984 aresztowany, osadzony w AŚ w Krakowie, 3 VII zwolniony. We IX 1984 zwolniony z AGH tuż przed obroną pracy doktorskiej; do VIII 1986 bez zatrudnienia. 1986–1989 kierownik w Zakładzie Zadrzewień, Zieleni i Rekultywacji Ligi Ochrony Przyrody w Krakowie.
W 1989 w Krakowskim KO, współzałożyciel biura prasowego wyborów, dziennikarz. X – XII 1989 rzecznik prasowy ZR Małopolska. 1989–1990 założyciel i redaktor nacz. „Tygodnika Solidarność Małopolska”, 1990–1991 dziennika „Depesza”. 1990–1995 wiceprezes Zarządu Głównego SDP. 1991–1992 w PC, rzecznik prasowy i doradca przew. Rady Miasta Krakowa. 1992–1993 redaktor nacz. i kierownik małopolskiego oddziału dziennika „Nowy Świat”. 1993–2007 dyr. zarządu Krakowskiej Fundacji Dziennikarzy Merkuryusz. W 2001 współorganizator PO w Krakowie (szef ds. mediów w sztabie wyborczym). W 2005 założyciel w Małopolsce grupy Ujawnić Prawdę. 2008–2009 doradca marszałka woj. małopolskiego w Krakowie, 2009–2010 konsultant w IPN tamże.
Autor ponad 20 publikacji z zakresu ochrony środowiska (sozologia, sozotechnika). Współwynalazca (z prof. Jackiem Walczewskim) fotointegratora do badań stanu zdrowotnego dużych kompleksów leśnych z pokładu samolotu (1980).
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2012), Krzyżem Wolności i Solidarności (2018), wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2000).
12 II 1985 – XI 1989 rozpracowywany przez Wydz. III-1/Inspektorat 2 WUSW w Krakowie w ramach SOR krypt. Bojownik.