Encyklopedia Solidarności Smoczkiewicz Karol - Biogramy -

Karol Smoczkiewicz, ur. 18 IV 1925 we Włodzimierce k.  Żurawna, pow. żydaczowski, woj. stanisławowskie (obecnie Ukraina), zm. 28 X 1998 w Opolu. Ukończył 7 klas szkoły powszechnej w Żurawnie i Drohobyczu (klasę siódmą już pod okupacją sowiecką w l. 1939–1941).

1937-1939 w ZHP.

1942–1944 żołnierz AK (ps. Smok), walczył w oddziale dowodzonym przez ppłk. Zdzisława Pacaka-Kuźmirskiego ps. Andrzej w rejonie Drohobycza i Stryja (11 Karpacka Dywizja Piechoty AK), członek oddziału samoobrony w rejonie Żurawna oraz Łukowca Żurawskiego, 5 VIII–17 IX 1944 członek tzw. istriebitielnych batalionów, uczestnik walk z UPA. We IX 1944 ranny. Wiosną 1945 przesiedlony do Strzyżewa, pow. ostrowski. VI–VII 1945 dowódca oddziału poakowskiego (placówka Strzyżew) Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Ochotniczej Warta. 14 VII 1945 aresztowany przez PUBP w Krotoszynie, VIII 1945 przesłuchiwany przez NKWD, nast. WUBP w Poznaniu, leczony w szpitalu miejskim tamże, z którego w połowie XI 1945 uciekł z Marianem Bronieckim ps. Korzeń. 18 III 1947 ujawnił się podczas amnestii. 1947–1949 żołnierz KBW, walczył z UPA w Bieszczadach, IV 1949–I 1950 aresztowany, więziony w PUBP w Krotoszynie. VI 1951–IX 1952 właściciel prywatnego zakładu fotograficznego w Brzegu i Grodkowie. 13 IX 1952 ponownie aresztowany, 30 IV 1953 skazany przez WSR w Opolu na karę 13 lat pozbawienia wolności, osadzony w ZK we Wronkach i kolonii karnej w Mrowinie k. Poznania, IX 1956 zwolniony (po złagodzeniu kary na mocy dwóch kolejnych amnestii). Od 1957 prowadził prywatny zakład fotograficzny w Brzegu, 1968, nękany przez miejscową SB, przeprowadził się do Opola. 1969–1995 właściciel prywatnego zakładu fotograficznego tamże.

1980–1981 współzałożyciel „S” Rzemieślniczej, od III 1981 członek TKK NSZZ Indywidualnego Rzemiosła „S” Woj. Opolskiego, nast. przew. RKK IRz „S”. 1980–1981 działacz niezależnego ruchu harcerskiego, I 1981 redaktor pierwszego numeru pisma „Harcerz Opolski”, III 1981 współredaktor pisma „Echo Harcerza”. 1980–1981 współorganizator niezależnego ruchu kombatantów AK związanego ideowo z „S”. 1981 współorganizator zjazdów ogólnopolskich „S” Rzemieślniczej, IV–IX redaktor pism „Solidarność Rzemieślnicza Opolszczyzny” oraz „Wideta” (pismo Koła Kombatantów Regionu Śląska Opolskiego „S”).

13 XII 1981–1983 współorganizator pomocy dla osób internowanych i aresztowanych z przyczyn politycznych, organizator konspiracyjnej struktury Solidarność Narodowa; 1982 redaktor podziemnego pisma „Solidarność Narodowa”. 1982 – 1998 współorganizator, działacz konspiracyjnego Niezależnego Ruchu Kombatantów Armii Krajowej z siedzibą w Opolu (w początkowych latach skupiała osoby, które nigdy nie należały do ZBOWiD), wspieranego m.in. przez gen. Mieczysława Borutę-Spiechowicza, gen. Franciszka Kamińskiego oraz księży Henryka Jankowskiego, Jerzego Popiełuszkę i Stanisława Suchowolca. 2 IX 1984 podczas rewizji skonfiskowano mu feretron upamiętniający działania zbrojne AK na obszarze Kresów Wschodnich (własność klasztoru na Jasnej Górze). 25 XI 1985 Sąd Rejonowy w Katowicach orzekł przepadek feretronu na rzecz Skarbu Państwa. IV 1985 uczestnik rotacyjnej głodówki w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny w Krakowie-Bieżanowie Starym.

W II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 inicjator powstania Komitetu Budowy Pomnika Pomordowanym Żołnierzom NSZ we wsi Barut. 1996 założyciel, do 1998 członek Stowarzyszenia Kombatantów i ich Rodzin Walk o Wiarę Ojców i Wolność Narodu w Opolu, 1996–1998 redaktor pisma „Nasza Walka”.

VII–IX 1952 rozpracowywany przez PUBP w Brzegu w ramach sprawy wstępno-agencyjnej krypt. Niedobitki. 6 VIII 1982–7 VIII 1985 przez Wydz. V KW MO/WUSW w Opolu w ramach SOS krypt. Dubler, włączonej 1983 do SOR krypt. Krety; 3 VII 1984–18 VI 1986 przez Wydz. V WUSW tamże w ramach KE krypt. Optyk; 7 III 1988–30 I 1990 przez Wydz. III WUSW tamże w ramach KE krypt. Bojownik.

Zbigniew Bereszyński