Encyklopedia Solidarności Sobieraj Maciej - Biogramy -

Maciej Sobieraj, ur. 6 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1951 w Kaniowie k. Kielc. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, kierunek historia (1976).

1969–1973 w ZSP. 1972–1973 prezes Koła Naukowego Historyków Studentów KUL. 1974–1980 w Klubie Więzi w Lublinie.

1974–1976 księgarz w Księgarni św. Wojciecha w Lublinie. 1976–1980 doktorant na KUL.

W III 1973 współorganizator wiecu protestacyjnego na KUL przeciwko próbom założenia SZSP. 1974–1981 uczestnik Duszpasterstwa Akademickiego prowadzonego przez o. Ludwika Wiśniewskiego przy kościele św. Stanisława Biskupa Męczennika (oo. dominikanie) w Lublinie. W II 1976 sygnatariusz listu studentów KUL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL. 1977–1989 współzałożyciel, autor i współpracownik środowiska skupionego wokół niezależnego pisma „Spotkania” oraz wydawnictwa Biblioteka Spotkań w Lublinie. 1977–1978 drukarz, m.in. n-rów 2–3 niezależnego pisma „Zapis” oraz n-rów 2–3 pisma „Spotkania” (druk w domu rodzinnym w Zagnańsku k. Kielc). 1979–1980 podczas stypendium naukowego w Katolickim Uniwersytecie w Leuven (Belgia) współpracował z Piotrem Jeglińskim w Paryżu oraz ze środowiskiem polskiej emigracji politycznej w Belgii.

Od 1981 w „S”; 1 III –13 XII 1981 pracownik Biura Rzecznika Prasowego MKZ/ZR Regionu Środkowo-Wschodniego, od 9 VI 1981 kierownik Biura Informacyjnego ZR, redaktor nacz. i autor (ps. jar, jarsob) niezależnego pisma „Informator”, wydawanego przez biuro. Wykładowca Wszechnicy Nauczycielskiej i Związkowej. W X 1981 organizator bezpośredniej transmisji obrad II tury I KZD, nadawanej przez megafony ustawione w oknach siedziby ZR w Lublinie.

14–16 XII 1981 uczestnik strajku w WSK PZL Świdnik, redaktor podziemnego pisma „Biuletyn Strajkowy Regionalnego Komitetu Strajkowego Regionu Środkowo-Wschodniego”. 16 XII 1981 – 2 IX 1982 w ukryciu, współpracownik ukrywających się redaktorów „Spotkań” oraz wydawnictwa Biblioteki Spotkań. 13 XII 1981 – 1 V 1983 bez zatrudnienia, objęty pomocą finansową i rzeczową TKZ „S” UMCS, KUL oraz instytucji kościelnych. 1983–1989 redaktor w Redakcji Wydawnictw KUL. 1982–1984 czterokrotnie przesłuchiwany przez SB, dwukrotnie zatrzymywany. Od 1987 członek Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, od 2008 PTH Oddział w Lublinie.

1989 członek KO Województwa Lubelskiego (od 30 VI 1989 KO Lubelszczyzny), uczestnik kampanii wyborczej. 1989–1990 stypendysta Księgarni Polskiej i Editions Spotkania w Paryżu. 1990–1991 w ROAD. 1991–1992 kierownik księgarni Marka Gacki w Lublinie. 1993–1996 Ekspedycji Prasy w Przedsiębiorstwie Państwowym Ruch Oddział tamże. 1996–2001 kustosz Działu Zbiorów Specjalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego tamże. 1996–2001 ponownie w „S”. Od 2001 st. specjalista OBUiAD, nast. OBL IPN tamże. Od 2003 członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa, od 2003 Stowarzyszenia Historyków Wojskowości.

Autor ponad 200 publikacji naukowych i 7 książek popularnonaukowych z zakresu historii.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1989 przez Prezydenta RP na Uchodźstwie, 2008), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015), wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2001).

1981–1983 rozpracowywany przez Wydz. IIIA/Wydz. V KW MO w Lublinie w ramach SO krypt. Związek; 1982–1989 przez Wydz. V KW MO/WUSW w ramach SOR krypt. Grzybnia; 1982–1985 w ramach SOR krypt. Krety; 1985–1989 przez Wydz. IV WUSW w ramach KE krypt. Klerykał.

Marcin Dąbrowski