Encyklopedia Solidarności

Witold Trzeciakowski, ur. 6 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1926 w Warszawie, zm. 21 I 2004 tamże. Absolwent Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie (1951), doktorat (1960), prof. (1978).

1943–1944 żołnierz AK, 1944 uczestnik powstania warszawskiego w Batalionie Gustaw; ciężko ranny.

1946–1950 uruchomił i prowadził (do czasu jej nacjonalizacji) rodzinną Fabrykę Wyrobów Metalowych Podkowiak w Szydłowcu; wiceprezes Stowarzyszenia Prywatnych Wytwórców Wyrobów Metalowych. W 1950 na krótko aresztowany jako b. żołnierz AK. 1951–1957 projektant w Centralnym Biurze Studiów i Projektów Transportu Drogowego w Warszawie, 1957 roczne stypendium Forda na Uniwersytecie Harvarda oraz Uniwersytecie Yale. 1956 w Komitecie Pomocy Repatriowanym ze Wschodu; 1959–1981 współtwórca, pracownik Zakładu Badań Ekonomicznych Handlu Zagranicznego/Instytutu Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego, 1976–1978 dyr. Ekspert Komisji Ekonomicznej KC PZPR, członek Komisji Partyjno-Rządowej ds. Doskonalenia Systemu Kierowania Gospodarką. 1969–1980 pracownik naukowy Uniwersytetu Łódzkiego.

1980–1989 współtwórca, pracownik naukowy Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, członek Komitetu Polska 2000. Od 1980 w „S”; od 1981 doradca ekonomiczny KK; współorganizator Społecznej Rady Gospodarki Narodowej. 1981–1989 kierownik Zakładu Mikroanaliz w INE PAN, konsultant Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ.

1981–1984 członek Prymasowskiej Rady Społecznej, nast. przew. Kościelnego Komitetu Rolniczego, rady nadzorczej Fundacji Zaopatrzenia Wsi w Wodę, uczestnik spotkań Klubu Myśli Politycznej Dziekania. 1986 odmówił wejścia w skład Rady Konsultacyjnej, 1988 nie przyjął stanowiska wicepremiera w rządzie Mieczysława F. Rakowskiego.

1988–1990 w KO przy Przew. „S” L. Wałęsie, 1988 tzw. szóstki, czyli grupy KKW do koordynowania przygotowań do negocjacji okrągłego stołu. 1989 uczestnik obrad plenarnych, współprzewodniczący z ministrem prof. Władysławem Baką Zespołu ds. Gospodarki i Polityki Społecznej. 1989–1991 senator RP z listy KO, przew., a nast. członek Komisji Gospodarki Narodowej. 1989–1990 minister-członek Rady Ministrów, 1989–1991 przew. Rady Ekonomicznej, 1994–1998 radny m.st. Warszawy z listy UW. W l. 90. pracownik naukowy w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN oraz Instytutu Koniunktur i Cen Ministerstwa Handlu Zagranicznego, członek PAN. Członek UW.

Autor ponad 150 publikacji (w 8 jęz.) z dziedziny ekonomii, m.in. Modele pośrednie kierowania gospodarką planową w sterowaniu handlem zagranicznym (1975), Dzieje transformacji polskiej gospodarki (1997).

Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2001), Krzyżem Walecznych (1944).

Od 14 XI 1975 rozpracowywany przez Wydz. VII Dep. III MSW w ramach SOS krypt. Kandydat.

Anna Grażyna Kister