Encyklopedia Solidarności

Franciszek Winiarski, ur. 24 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1938 w Kozłowie k. Tarnopola (obecnie Ukraina). Ukończył Policealne Studium Budowlane w Opolu (1977).

1953–1957 pracownik fizyczny, rymarz w Zakładach Przemysłu Bawełnianego Frotex w Prudniku; 1957–1961 instruktor kultury fizycznej w Wojewódzkim Zrzeszeniu Ludowych Zespołów Sportowych w Opolu, 1961–1962 zaopatrzeniowiec w Powszechnej Spółdzielni Spożywców Społem w Prudniku, 1962–1964 instruktor techniki handlu w Spółdzielni Handlowej tamże, 1964 referent obsługi rolnictwa Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Biedrzychowicach z siedzibą w Głogówku, nast. kierownik zaopatrzenia i zbytu w Spółdzielni Inwalidów Pionier w Prudniku, 1964–1965 kierownik Oddziału Towarowo-Handlowego PSS Społem tamże, 1965–1966 magazynier Wrocławskiego Przedsiębiorstwa Spedycji Krajowej – Ekspedycja Terenowa tamże; 1966–1967 dekorator w Miejskim Handlu Detalicznym tamże, 1967–X 1991 właściciel zakładu rzemieślniczego (wyrób szyldów) tamże.

Od IX 1980 współorganizator „S” na Opolszczyźnie, V 1981 współzałożyciel (z Karolem Smoczkiewiczem, Janem Naskrętem, Tadeuszem Bartosikiem) „S” Indywidualnego Rzemiosła w woj. opolskim, współzałożyciel lokalnych struktur „S” IRz w rejonie Nysy i Prudnika, wiceprzew. Wojewódzkiej Komisji Koordynacyjnej „S” IRz w Opolu, uczestnik prac nad zmianą Statutu Rzemiosła. Od VI 1981 członek Tymczasowej KKK NSZZ IRz, od 12 VII 1981 Tymczasowej Krajowej Komisji Rewizyjnej. 3–6 XII 1981 reprezentant woj. opolskiego na I KZD „S” IRz w Krakowie.

XII 1981–1982 (m.in. z Januszem Sanockim i Ryszardem Kondrackim) drukarz i kolporter ulotek oraz podziemnych wydawnictw w Nysie, Głuchołazach, Głubczycach, Prudniku, Niemodlinie i Otmuchowie. 1983–1988 współpracownik SW we Wrocławiu. II i III 1982 współorganizator obrony prawnej dla działaczy prudnickiej „S”, sądzonych w zw. z protestacyjną akcją ulotkową przeciwko stanowi wojennemu. Od 25 VIII 1982 uczestnik głodówki protestacyjnej przeciwko stanowi wojennemu, prowadzonej na Jasnej Górze, od 28 VIII 1982 w mieszkaniu Anny Walentynowicz. 30 VIII 1982 zatrzymany, 31 VIII 1982 internowany, przetrzymywany w Ośr. Odosobnienia w Strzebielinku, 9 XII 1982 zwolniony. 1982–1985 inicjator mszy za Ojczyznę w Nysie i Otmuchowie oraz manifestacji tamże. 1982–1985 uczestnik Duszpasterstwa Ludzi Pracy w parafii św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki w Nysie, 1982–1984 działacz Komitetu Pomocy Aresztowanym w Opolu i Nysie. Wiosną 1984 współorganizator akcji ulotkowej bojkotującej wybory do rad narodowych. 11 VI 1984 przeszukanie mieszkania przez SB, znalezienie ulotek, wałka drukarskiego i papieru. 5 VII 1984 zatrzymany, 6 VII 1984 aresztowany, 27 VII 1984 zwolniony na mocy amnestii. 1986–1988 członek Tymczasowej Rady Regionalnej „S” Śląska Opolskiego. IV 1988 zatrzymany w Nysie pod zarzutem udziału w nielegalnym zebraniu działaczy TRR „S”, VI 1988 ukarany grzywną przez kolegium ds. wykroczeń w Nysie. 28 IX 1988–1989 członek-założyciel Komitetu Organizacyjnego NSZZ „S” Indywidualnego Rzemiosła przy Cechu Rzemiosł Różnych w Prudniku.

1989–1990 przew. KO „S” w Nysie. 1990–1994 radny Rady Miejskiej Nysy z listy KO. XII 1991–X 1992 bezrobotny, X 1992–III 1993 własna działalność gospodarcza (wyrób szyldów), IV 1993–XII 1994 kierownik Targowiska Miejskiego w Nysie; I 1995–XII 1996 bezrobotny; I 1997–2003 świadczenie przedemerytalne; od II 2003 na emeryturze.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2019), Krzyżem Wolności i Solidarności (2021).

1986–20 X 1987 rozpracowywany przez p. V/III RUSW w Nysie w ramach KE krypt. Cichy; do 11 IX 1989 w ramach SOR krypt. Samotnik.

Zbigniew Bereszyński|Andrzej Koziar|Antoni Maziarz