Wyrzykowska Barbara
Barbara Wyrzykowska, ur. 1 X 1925 w Warszawie, zm. 29 IX 2020 w Rzeszowie. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Matematyki, Fizyki i Chemii (1952), doktorat z nauk techn. (1967).
1942–1944 w Szarych Szeregach, do 1949 w ZHP. 1943–1944 łączniczka AK – podczas powstania warszawskiego łączniczka w składnicy meldunkowej K1 oraz ochotniczej służbie specjalnej (łączność kanałami). 6 X 1944 opuściła Warszawę z ludnością cywilną; do końca 1944 działaczka w Radzie Głównej Opiekuńczej w Pruszkowie na rzecz jeńców AK (korespondencja, poszukiwanie rodzin). W 1945 po powrocie do Warszawy prowadziła działalność konspiracyjną (mały sabotaż, kolportaż prasy).
1945–1946 zatrudniona w Stołecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie, 1950–1951 w Instytucie Chemii Przemysłowej tamże, 1951–1952 w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy tamże. 1952–1956 pracownik naukowy Uniwersytetu Poznańskiego/Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1956–1961 Politechniki Łódzkiej, 1963–1966 Politechniki Wrocławskiej, 1966–1981 Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie.
Od IX 1980 w „S”; współorganizatorka Komitetu Założycielskiego, nast. członek KZ. I –
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1981 wspierała strajk chłopski w siedzibie b. WRZZ w Rzeszowie. VI – VIII 1981 delegatka na I WZD Regionu Rzeszowskiego, członek ZR. Organizatorka Regionalnego KOWzP w Rzeszowie.
XI-XII 1981 wspierała studentów WSP w czasie strajku solidarnościowego ze studentami radomskiej WSI i wraz z nimi opuściła budynki uczelni rano 13 XII 1981; odsunięta od pracy dydaktycznej, od X 1982 na wcześniejszej emeryturze. Wiosną 1982 współorganizatorka i społeczny pracownik Komitetu Pomocy Internowanym, Aresztowanym, Skazanym, Pozbawionym Pracy oraz ich Rodzinom przy klasztorze oo. Bernardynów w Rzeszowie (późn. Diecezjalny Zespół Charytatywno-Społeczny). Współtwórczyni sieci kolportażu RKW (obsługującej m.in. uczelnie rzeszowskie). Zatrzymywana, przesłuchiwana, poddawana rewizjom. 1987–2000 sekretarz Okręgu Południowo-Wschodniego Polskiego Klubu Ekologicznego w Rzeszowie.
1989–1991 członek KO w Rzeszowie. 1989–2001 Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta w Rzeszowie (działalność na rzecz więźniów bez rodzin). 1990–1997 ponownie pracownik naukowy w WSP tamże. 1993–1997 członek rady nadzorczej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska tamże.
Uhonorowana m.in. Medalem Wojska i Krzyżem Armii Krajowej (Londyn 1979), Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1995), Odznaką Weterana Walk o Niepodległość (1995), odznaką Zasłużony dla Warszawy (2005), statuetką Pomnika Poległych Stoczniowców (Krzyży Gdańskich) (2005).
1983 – 28 II 1985 rozpracowywana przez Wydz. V WUSW w Rzeszowie w ramach KE krypt. Klara.
Michał Stręk