Antoł Jan
Jan Antoł, ur. 13 VI 1936 w Zębie k. Zakopanego. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kierunek filologia polska (1961) i Dwuletniego Studium Dziennikarskiego na Uniwersytecie Warszawskim (1965).
1956 współzałożyciel koła ZMW Wici na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim; od 1959 członek Związku Podhalan (1959–1975, 2002–2006 członek Zarządu Głównego, w 1972 reaktywował w Krakowie Akademicki oddział związku); 1974–1989 w ZSL, od 1979 wiceprzew, prezydium Miejsko-Gminnego Komitetu w Zakopanem w 1981 zawiesił członkostwo we władzach ZSL.
1961–1963 nauczyciel w ZSZ w Nowym Targu; 1965–1968 współpracownik, nast. do 1975 dziennikarz „Wieści” w Krakowie; 1975–1996 nauczyciel ZSZ/Zespołu Szkół Zawodowych w Zakopanem, w tym 1976–1986 wicedyr. 1986–1996 kierownik Szkolenia Praktycznego. Od 1975 prowadzi gospodarstwo rolne w Bańskiej Niżnej.
1968–1985 w kontakcie ze Stanisławem Mierzwą, 1968–2000 z ks. Józefem Tischnerem.
Od VIII 1980 współpracował z Wiesławem Kęcikiem. Od jesieni 1980 współorganizator NSZZ Rolników Solidarność Wiejska na Podhalu, 7 XII 1980 w składzie Komitetu Założycielskiego Solidarności Wiejskiej Polski Południowej, 14 XII 1980 uczestnik I Ogólnopolskiego, Zjazdu Solidarności Wiejskiej w Warszawie, 15–22 II 1981 przew. Komitetu Organizacyjnego Solidarności Wiejskiej Regionu Podhala, Spiszu i Orawy. 22 II 1981 współorganizator zjazdu Solidarności Wiejskiej tego regionu, przew. ZR. I – II 1981 uczestnik strajku chłopskiego w Rzeszowie, członek KS i sygnatariusz porozumień rzeszowsko-ustrzyckich. 8–9 III 1981 delegat na zjazd zjednoczeniowy zw. zaw. rolników w Poznaniu, na którym powołano Ogólnopolski Komitet Założycielski „S” RI, jego wiceprzew. 6 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 przew. delegacji rolniczych organizacji związkowych podczas spotkania z prymasem Stefanem Wyszyńskim. W 1981 nawiązał współpracę ze związkiem rolników w Austrii z okolic Grazu oraz władzami Wiednia. 6–16 XII 1981 członek delegacji S RI w Austrii, nast. rozdzielał wśród rolników Podhala otrzymany z Austrii sprzęt rolniczy. 1986–1990 członek Rady Duszpasterskiej Archidiecezji Krakowskiej. W poł. lat 80. uczestnik spotkań Duszpasterstwa Rolników Duszpasterstwa Rolników Duszpasterstwa Rolników, powstały w okresie stanu wojennego z potrzeby pogłębienia wzajemnych kontaktów pomiędzy działaczami „S” RI a duchowieństwem. Pierwsze rozmowy z hierarchią podjęła grupa działaczy „S” RI z woj. stołecznego warszawskiego. W V 1982, za zgodą bp. Władysława Miziołka, została odprawiona w archikatedrze św. Jana msza św. w 1. rocznicę rejestracji „S” RI. Msze św. o podobnym charakterze odbywały się późn. rokrocznie, skupiając coraz większą liczbę ludzi chcących m.in. zamanifestować w ten sposób wolę reaktywowania „S” RI. Warszawskie środowisko „S”, zachęcone powodzeniem tej idei, 5 IX 1982 zorganizowało razem ze stroną kościelną na Jasnej Górze dożynki o charakterze religijno-patriotycznym z udziałem ok. 300 tys. rolników. 18 XI 1982 prymas Józef Glemp przyjął warszawską grupę działaczy i doradców związku, którzy m.in. prosili go o ustanowienie stałych form duszpasterstwa dla rolników. 2 XII 1982 Konferencja Episkopatu Polski utworzyła Komisję Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Rolników, Ogólnopolskie Duszpasterstwo Rolników, w diecezjach ustanowiła jego referentów diecezjalnych i dekanalnych. Przew. Komisji został bp Jan Gurda. Celem DR było przede wszystkim pogłębianie życia religijnego rolników, wiele wysiłku wkładano w odrodzenie moralne wsi, podkreślenie godności i wartości pracy rolników. Duszpasterze pomagali w samokształceniu i pracy oświatowej, organizowali życie kulturalne, działalność oświatową, akcje na rzecz dobra wspólnego (pomoc w gospodarstwie, porady prawne itp.), rekolekcje, dni skupienia itd. Istnienie DR spotkało się z nieprzychylną reakcją władzy, która zarzucała Kościołowi, że w ten sposób dąży do reaktywowania „S” RI. m.in. w parafii św. Bartłomieja Apostoła w Krakowie-Mogile, Wniebowzięcia NMP w Ludźmierzu, klasztorze ss. Urszulanek w Zakopanem-Jaszczurówce.
1989–1990 w PSL Odrodzenie, od 1990 w PSL, 1996 delegat na V kongres, od 1990 sekretarz Gminnego Komitetu PSL w Szaflarach, od 2012 przew. Komisji Rewizyjnej Powiatowego Zarządu PSL w Nowym Targu. 1998–2006 radny Powiatu Nowotarskiego z list UW i Związku Podhalan; 2005–2017 członek Zarządu Głównego Polskiego Związku Owczarskiego, 2013–2017 prezes.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).
26 III – 2 IV 1981 rozpracowywany przez Wydz. IV KW MO w Nowym Sączu w ramach SO krypt. Kłos; 2 IV 1981– 5 IX 1989 przez Wydz. IV/Wydz. VI KW MO/WUSW w Nowym Sączu, p. VI RUSW w Zakopanem w ramach KE krypt. Jan.