Antoniuk Jakub
Jakub Antoniuk, ur. 15 VIII 1911 w Dobrzyniewie Dużym k. Białegostoku, zm. 10 VIII 1988 tamże.
Rolnik. Od 1928 sekretarz Koła Gromadzkiego Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej Siew w Dobrzyniewie, do 1932 prezes Koła Gminnego w Obrubnikach. Od 1929 w Stronnictwie Ludowym, od 1931 członek władz SL w pow. Białystok, organizator, nast. prezes struktur woj. ZMW RP „Wici”, członek Zarządu Głównego Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego w Warszawie. V 1937–VIII 1939 sekretarz Wojewódzkiego Zarządu SL w Białymstoku. 1939 żołnierz 42. pułku piechoty, uczestnik wojny obronnej. Od 1942 komendant Pow. Białystok Batalionów Chłopskich, członek „Trójki BCh” na woj. białostockie. Od X 1943 w AK. Od VIII 1944 wicewojewoda białostocki. Od 18 IX 1944 wiceprezes, nast. skarbnik ZG SL, od 1 X prezes Wojewódzkiego Zarządu SL. Po 27 VII 1944 członek KRN, wiceprzew. WRN w Białymstoku. 17 XII 1944 zatrzymany, 30 I 1945 aresztowany, 26 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1945 skazany przez WSR w Lublinie na karę śmierci za współpracę z wywiadem AK, ułaskawiony (wyrok zamieniono na 10 lat pozbawienia wolności), 3 I 1947 zawieszenie dalszego wykonywania kary. Po zwolnieniu członek ZG SL, p.o. prezes Wojewódzkiego Zarządu ZMW Wici. 3 XI 1948 usunięty z SL. 1949–1952 nauczyciel rysunku, bibliotekarz w domu kultury w okolicach Warszawy. 1954 pracownik PTTK w Białymstoku. 1957–1962 członek Komisji Krajoznawczej ZG PTTK. XI 1956 zrehabilitowany i przywrócony w prawach członka ZSL. 1957 współorganizator ZMW w woj. białostockim. 1961 wykluczony z szeregów ZSL za „działalność prawicową”. 1979 sygnatariusz deklaracji Ośrodka Myśli Ludowej. V 1980 podpisał petycję w obronie Jana Kozłowskiego.
Od 7 IX 1980 wiceprezes GK NSZZ Rolników. Od 21 IX 1980 współzałożyciel i prezes Wojewódzkiego Komitetu Organizacyjnego NSZZ Rolników w Białymstoku. 14 XII 1980 uczestnik I Ogólnopolskiego Zjazdu NSZZ Rolników „Solidarność Wiejska”, nast. prezes Tymczasowego Wojewódzkiego Komitetu NSZZ RI „S” w Białymstoku. 3 V 1981 współorganizator Zjazdu Założycielskiego NSZZ RI „S” woj. białostockiego w Łapach. Honorowy przew. Prezydium WK NSZZ „S” RI. 18 X 1981 uczestnik I Zjazdu Wojewódzkiego NSZZ RI „S”, nast. ponownie współorganizator NSZZ Rolników „Solidarność Wiejska” w woj. białostockim.
Po wprowadzeniu stanu wojennego nie kontynuował działalności związkowej.
Przewodnik turystyczny, autor i współautor m.in.: Białystok i okolice. Przewodnik-informator (z Z. Troczewskim, 1956), „Potop” szwedzki na Podlasiu, 1956; Partyzanckie ścieżki (1957).
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1944).
Od 20 VI 1949 rejestrowany jako TW WUBP w Białymstoku ps. Borkowski, nast. Adamski; wyrejestrowany 24 III 1957 z powodu dezinformowania organów BP. 8 VII–23 XII 1977 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Białymstoku w ramach KE krypt. Zagorzały, 31 I 1979–21 II 1981 w ramach KE/SOS krypt. Wić. Pod koniec l. 80. rejestrowany jako TW ps. Radziszewski.