Encyklopedia Solidarności Raczak Lech Maria - Biogramy -

 Lech Maria Raczak, ur. 27 I 1946 w Krzyżanowie k. Śremu, zm. 17 I 2020 w Poznaniu. Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierunek filologia polska (1969). 1964–1993 założyciel i członek Teatru Ósmego Dnia. Reżyser ponad 60 przedstawień dla teatrów polskich i zagranicznych.

1964–1979 w ZSP, 1973–1979 w SZSP.

W III 1968 uczestnik demonstracji i wiecow studenckich w Poznaniu.

1969–1970 nauczyciel w Technikum Mechanicznym i ZSZ przy Fabryce Łożysk Tocznych w Poznaniu, 1970–1979 kierownik Teatru Ósmego Dnia. W l. 70. członek Ośrodka Kultury Studenckiej Od Nowa Od Nowa „Od Nowa”, podtytuł: „Niezależne pismo studenckie”, pismo wydawane w Krakowie przez NZS Akademii Górniczo-Hutniczej 9 X 1980 – 11 XI 1981; w nagłówku: „Wolność, Solidarność, Demokracja”. w Poznaniu. 1972–1979 członek Rady Artystycznej Teatrów Studenckich, od 1978 przew. i członek rad artystycznych kilku festiwali teatralnych, m.in. Międzynarodowego Festiwalu Teatru Otwartego we Wrocławiu (1977–1979). Od 1979 członek, (1980–1985 członek zarządu) Ośrodka Polskiego Międzynarodowego Instytutu Teatralnego ITI w Warszawie. 1979–1984 z-ca. dyr. i kierownik Teatru Ósmego Dnia w Państwowej Agencji Artystycznej w Poznaniu.

Od 1977 współpracownik KSS KOR i SKS, przekazywał informacje o represjach w środowisku teatralnym.

IX 1980 – 1989 w kole „S” przy Teatrze Ósmego Dnia.

1981 – II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 współzałożyciel, autor, redaktor, organizator działalności wydawniczej i pracy redakcji niezależnego/podziemnego pisma „Wiadomości Tygodnia”. W VI 1981 członek komitetu organizacyjnego odsłonięcia pomnika Poznańskiego Czerwca 1956, autor scenariusza i reżyser uroczystości.

1984–1986 działalność w Teatrze Ósmego Dnia w Polsce, 1986–1989 we Włoszech i in. krajach Europy Zachodniej. 1986–1989 wykłady na uniwersytetach w Polsce, Bolonii, Ferrarze oraz w kościołach; współpracował z Komitetem Porozumiewawczym Środowisk Twórczych i Naukowych. Represjonowany, objęty zakazem publikacji i wystawiania przedstawień. Wielokrotnie zatrzymany, 13 II 1982 ukarany grzywną przez kolegium ds. wykroczeń za udział w manifestacji.

1990–1993 dyr. nacz. i artystyczny Teatru Ósmego Dnia w Poznaniu, 1995–1998 Teatru Polskiego tamże, 1993–2012 dyr. artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Malta. Od 2003 wykładowca w Akademii Sztuk Pięknych/Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Od 2003 współprac. Teatru im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie oraz Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy, od 2007 członek rady programowej tamże. 2004–2010 rady programowej Teatru Polskiego w Poznaniu.

Reżyser kliku spektakli telewizyjnych: Ziemia niczyja (1993), Przypadek Ijona Tichego wg S. Lema (1999). Autor kilkudziesięciu artykułów w czasopismach „Dialog”, „Scena”, „Teatr w Polsce”. 2002–2006 felietonista „Gazety Wyborczej” Oddział w Poznaniu.

Autor wielu artykułów m.in. opublikowanych w trzytomowej serii Pisma teatralne (2012).

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000), Medalem Regionu Wielkopolska NSZZ Solidarność (2010), wyróżniony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1973 i 2000).

18 III 1977 – 28 XII 1989 rozpracowywany przez Wydz. III/WOKPP WUSW w Poznaniu w ramach SOR krypt. Skorpion.

Karolina Bittner