Lis Zenon
Lis Zenon, ur. 19 XII 1960 w Tarnowskich Górach. 1979–1985 student Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego (Instytut Nauk Policznych i Dziennikarstwa), 1985 relegowany ze studiów, 1985–1987 student Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, absolwent UJ (1989).
W XII 1978 na krótko relegowany z I LO im. Stefanii Sempołowskiej w Tarnowskich Górach za krytykę oficjalnych organizacji młodzieżowych. Od 1979 utrzymywał kontakt z Janem Łużnym, od którego m.in. otrzymywał egzemplarze pisma „Robotnik”. Od X 1980 w NZS, współzałożyciel struktur uczelnianych na UŚ. XI 1980–1984 w KPN, m.in. organizator kół KPN. Od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 członek KOWzaP, współzałożyciel Międzyuczelnianego KOWzaP, 25 V 1981 organizator Marszu Wolności w Katowicach, 29 V 1981 uczestnik blokady TVP w Katowicach, współpracownik MKZ „S” Katowice, w XII 1981 pracownik ZR „S” w Katowicach, wydawca i kolporter bezdebitowych książek i materiałów, od X 1981 członek Komisji Wydziałowej NZS na WNS UŚ, 21 XI–13 XII 1981 współinicjator strajku solidarnościowego studentów UŚ, wiceprzewodniczący Wydziałowego KS.
14 XII 1981 internowany, przetrzymywany w areszcie KW MO w Katowicach (pobity), nast. Ośrodku Odosobnienia w Jastrzębiu-Szerokiej, Uhercach, Rzeszowie-Załężu, Kielcach-Piaskach, ponownie Rzeszowie-Załężu, Nowym Łupkowie. Uczestnik protestów internowanych (m.in. 18 IV 1982 w Uhercach i 28 VIII 1982 Rzeszowie-Załężu, KW MO w Rzeszowie wszczęła przeciwko niemu postępowanie przygotowawcze), 11 XII 1982 zwolniony.
Po powrocie na studia działacz podziemnych struktur NSZ na UŚ. 1983 wybrany do Rady Wydziału WNS UŚ. Organizator mieszkań i żywności dla ukrywających się działaczy opozycji (m.in. Tadeusza Jedynaka), wspomagał także osoby ukrywające się przed zatrzymaniem. Od 1985 współpracownik redakcji konspiracyjnego wydawnictwa i miesięcznika „S” „Głos Śląsko-Dąbrowski”, m.in. redaktor książek, 1988–1989 członek redakcji. Współpracownik konspiracyjnych struktur zakładowych „S” na Górnym Śląsku, grupy Marka Jałosińskiego i Elżbiety Szczepaniak, po zmianie uczelni także krakowskich środowisk opozycyjnych, m.in. FMW, KPN, PPN, SW. Kolporter prasy i wydawnictw bezdebitowych, m.in. ok. 30 tytułów prasowych, książek, broszur, kalendarzy, znaczków, kaset video, kaset magnetofonowych. II 1989 współzałożyciel KO w Bytomiu, uczestnik kampanii wyborczej, organizator kolportażu materiałów wyborczych, spotkań wyborczych, serwisu fotograficznego.
1987–2000 kierownik antykwariatu „Dom Książki”/ księgarni „Wiosna” w Tarnowskich Górach, nast. pracownik w jednostkach samorządowych i PKP Oddział Dworce Kolejowe. Działacz społeczny, samorządowy i sportowy, regionalista, m.in. 1994–2021 współzałożyciel, przewodniczący, członek zarządu, radny Rady Dzielnicy Śródmieście w Tarnowskich Górach, 1991–1995 wiceprezes Stowarzyszenia Kupców Tarnogórskich, 1994–2000 wiceprezes Izby Przemysłowo-Handlowej w Tarnowskich Górach, 1992–2021 współzałożyciel, prezes, członek rady Tarnogórskiej Fundacji Kultury i Sztuki, 1994–2002 współorganizator ogólnopolskiego konkursu poetyckiego im. ks. Jana Twardowskiego, 1998–2003 współzałożyciel, prezes i doradca Towarzystwa Sportowego „Gwarek” w Tarnowskich Górach, 2002–2021 działacz Przymierza Śląskiego, Ruchu Autonomii Śląska i Śląskiej Partii Regionalnej, 1990–2021 działacz Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, 2020–2021 aktywista Ogólnopolskiego Strajku Kobiet, organizator akcji charytatywnych, rajdów dla osób niepełnosprawnych, wydawca publikacji regionalnych.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2019), Krzyżem Wolności i Solidarności (2019).
28 V 1981–XI 1984 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO/Wydz. III-1 KW MO w Katowicach w ramach KE krypt. „Więziony”, 12 XII 1984 – 8 IV 1987 rozpracowywany przez SB RUSW Tarnowskie Góry w ramach KE krypt. „Więziony”.
Adam Dziuba