Pol Tomasz Wincenty
Pol Tomasz Wincenty, ur. 12 III 1957 w Gliwicach. Ukończył LO im A. Struga w Gliwicach w 1976, absolwent Wydz. Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (fizyka) (1983), absolwent Wydziału Filozofii na Uniwersytecie w Uppsali, doktorat z filozofii (2001).
X 1980 założyciel NZS w Instytucie Fizyki i Chemii UŚ oraz struktur uczelnianych UŚ. Inicjator powstawania komitetów założycielskich NZS na innych wydziałach UŚ (Wydz. Biologii i Ochrony Środowiska, Wydz. Pedagogiki i Psychologii, Wydz. Techniki w Sosnowcu, Wydz. Pedagogiczno-Artystyczny w Cieszynie). Od X 1980 przew. NZS w Instytucie Fizyki. XI 1980–IV 1981 współpracownik Wszechnicy Górnośląskiej ds. organizacyjnych, z ramienia Międzywydziałowego Komitetu Koordynacyjnego NZS współorganizator spotkań i dysput studenckich z niezależnymi intelektualistami, opozycjonistami, działaczami partyjnymi i dziennikarzami (m.in. J. Staniszkis, L. Nowak). Od XI 1980 członek Rady Wydz. Matematyki, Fizyki i Chemii.
11–17 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 członek Uczelnianego Komitetu Strajkowego UŚ przygotowującego ogólnopolski strajk studentów w sprawie rejestracji NZS. I/II 1981 obserwator strajku w Łodzi. II–IV 1981 współpracownik kontaktowy z MKZ „S” w Katowicach, zatrzymany w czasie akcji ulotkowo-plakatowej przez milicję na terenie Katowic, zwolniony po interwencji MKZ. 2 III 1981 szef Komisji Programowej Walnego Zgromadzenia NZS na UŚ. Od 24 III 1981 członek Tymczasowej Komisji Uczelnianej NZS UŚ. 14 IV–13 XII 1981 wiceprzew. Komisji Uczelnianej NZS UŚ i przew. sekcji kultury. 23 V 1981 przedstawiciel Instytutu Fizyki w Kolegium Elektorskim przy wyborze władz UŚ. V–XII 1981 przedstawiciel Wydz. Matematyki, Fizyki i Chemii w Senacie UŚ (razem z Wiesławem Asmanem). 6–8 V 1981 jeden z organizatorów Dni Uniwersytetu (juwenalia). X–XII 1981 z ramienia KU NZS UŚ szef zespołu negocjacyjnego NZS w Uczelnianej Komisji Porozumiewawczej UŚ w sprawie przejęcia klubu studenckiego „Akant” od SZSP. XI–13 XII 1981 rzecznik prasowy Międzyuczelnianej Strajkowej Komisji Koordynacyjnej z siedzibą na WNS UŚ oraz Uczelnianego Komitetu Strajkowego UŚ. Członek WKS NZS w Instytucie Fizyki i uczestnik akcji strajkowej.
14 XII 1981 razem z Marianem Talarem zabezpieczył archiwum NZS Instytutu Fizyki, aresztowany przez SB na terenie UŚ. 14/15 XII 1981 przetrzymywany w areszcie KM MO w Katowicach, internowany w ośrodkach odosobnienia w Jastrzębiu-Szerokiej (od 15 XII 1981), Uhercach (od 24 III 1982, 18/19 IV uczestnik buntu internowanych, szykanowany podczas wywózki), Rzeszowie-Załężu (od 19 IV 1982) i Nowym Łupkowie (od 8 VII 1982). 23 VII 1982 zwolniony z internowania.
1982–1983 uczestnik i organizator społecznych, nieformalnych struktur opozycji intelektualnej na Śląsku w formie wykładów i prelekcji w tzw. tajnym uniwersytecie.
Od VII 1984 w Szwecji.
Od 2006 pracuje w Internationella Engelska Gymnasiet Södermalm w Sztokholmie, jako nauczyciel fizyki i filozofii, obecnie matematyki.
2018 odznaczony przez szefa UdsKiOR odznaką honorową „Za zasługi dla niepodległości 1956–1989”.
1981–1984 rozpracowywany przez Wydz. III/Wydz. III-1 KW MO/WUSW w Katowicach w ramach KE „Agitator”.
Maciej Klich