Encyklopedia Solidarności Maurer Stanisław Wawrzyniec - Biogramy -

Maurer Stanisław Wawrzyniec, ur. 8 V 1932 w Łodzi, zm. 7 III 2020 tamże. Ukończył VIII Państwowe Liceum i Gimnazjum tamże (1950). Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, Wydz. Prawa (1955).

1956–1957 aplikant sądowy w SW dla woj. łódzkiego tamże; 1959–1961 asesor w Sądach Powiatowych, kolejno: w Brzezinach, Piotrkowie Trybunalskim, Rawie Mazowieckiej oraz Tomaszowie Mazowieckim; 1961–1964 aplikant adwokacki w Zespołach Adwokackich, kolejno: nr 9, nr 1, nr 10 w Łodzi; 1965–1967 adwokat w Zespole Adwokackim w Kutnie; 1967–1986 adwokat w Zespole Adwokackim nr 12 w Łodzi.

17 IX 1980 współzałożyciel Stowarzyszenia Adwokatów i Aplikantów Adwokackich. 3–4 I 1981 delegat Rady Adwokackiej w Łodzi na Ogólnopolski Zjazd Adwokatów w Poznaniu, na którym domagano się m.in. poszanowania ratyfikowanych przez PRL paktów ONZ dot. praw człowieka, wprowadzenia Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu oraz zasadniczej reformy państwa w kierunku demokratyzacji. IX 1981 ekspert prawny podczas I Krajowego Zjazdu „S” w Gdańsku.

XII 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego obrońca działaczy opozycji antykomunistycznej w większości procesów toczących się na terenie woj. łódzkiego, m.in. 1981–1982 Andrzeja Słowika i Jerzego Kropiwnickiego, 1982 Jerzego Dłużniewskiego, Longina Chlebowskiego, Jadwigi Menkarskiej, Janiny Juraszewskiej, Ryszarda Wyczachowskiego, 1982–1983 Józefa Majewskiego, 1983 Grzegorza Palki, 1984 Ryszarda Jabłońskiego, 1985 Józefa Śreniowskiego, Leszka Maćczaka, a także 1982 spoza woj. łódzkiego Grzegorza Rousseau oraz Marka i Elżbiety Kapuścińskich z Płocka. 1982 pełnomocnik internowanych adwokatów: Andrzeja Kerna i Konrada Gardy. Jeden z obrońców w toczącym się w stanie wojennym procesie wytoczonym 2 oskarżonym o sabotaż pracownikom Prasowych Zakładów Graficznych w Łodzi, którym zacięły się maszyny drukujące „Trybunę Ludu”. Roztaczał opiekę nad uwięzionymi w ZK w Braniewie, Barczewie, Hrubieszowie, Łęczycy, Łowiczu i Warszawie.

Po wprowadzeniu stanu wojennego jako pierwszy adwokat kwestionował publicznie, podczas mowy obrończej w procesie Andrzeja Słowika i Jerzego Kropiwnickiego, legalność tego dekretu, zwłaszcza w zakresie dot. retroaktywności jego przepisów karnych; argumentacja prawna zawarta w tekście jego mowy obrończej, opublikowanym w podziemnym czasopiśmie „Nasz Głos” i odczytywanym w Radiu Wolna Europa, była wykorzystywana przez innych obrońców w procesach politycznych tego okresu.

XII 1981–1989 członek sekcji prawnej przy Ośrodku Pomocy Uwięzionym, Internowanym i ich Rodzinom przy kościele oo. Jezuitów w Łodzi. Prowadził w przykościelnym budynku wykłady dla działaczy związkowych z zakresu prawa związkowego, praw osób zwalnianych z pracy, a także udzielał instrukcji w zakresie postępowania w przypadku aresztowania. Przekazywał informacje z procesów prasie podziemnej, m.in. „Solidarnym. Wiadomościom wojennym”, „Biuletynowi Łódzkiemu”.

1983–1989 członek Okręgowej Rady Adwokackiej w Łodzi, współautor projektu wystąpienia Komisji Interwencyjnej przy Radzie do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o wykładnię art. 61 dekretu o stanie wojennym, która byłaby zgodna z kardynalną zasadą prawa karnego lex retro non agit, występował w obronie tej zasady na łamach „Państwa i Prawa”. Członek Komisji ds. Szkolenia Aplikantów Adwokackich.

Po przemianach politycznych 1989 uczestnik ogólnopolskiego spotkania teoretyków i praktyków prawa karnego ws. koniecznych reform zwołanego przez Komitet Helsiński, sygnatariusz listy postulatów do uczestników Okrągłego Stołu i Sejmu. 1986–1991 adwokat w Zespole Adwokackim nr 3 w Łodzi; 1991–1993 sędzia Trybunału Stanu. 1991–2014 adwokat w Kancelarii Adwokackiej mec. Stanisław Maurer w Łodzi. Od 2014 na emeryturze.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2009), Krzyżem Wolności i Solidarności (2019), uhonorowany medalem „O Niepodległość Polski i Prawa Człowieka 13 XII 1981 – 4 VI 1989” (2002).

1981 – 26 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1987 rozpracowywany przez Wydz. III KWMO/WUSW w Łodzi w ramach SOS krypt. Palestra, a 14 I 1987 – 9 I 1989 w ramach SOS krypt. Doradca.

Henryk Marczak