Encyklopedia Solidarności Papis Marian - Biogramy -

Papis Marian, ur. 4 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1933 w Nieznamierowicach k. Opoczna. Ukończył Prywatne LO Sióstr Służebniczek NMP im. Królowej Jadwigi w Mariówce Opoczyńskiej (1951). Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Wydz. Nauk Humanistycznych, historyk (1956).

1955–1992 redaktor „Słowa Powszechnego”: X 1955 – III 1957 członek redakcji „Słowo na Warmii i Mazurach” w Olsztynie, nast. w Łodzi; 1957–1990 w Stowarzyszeniu PAX Oddział w Łodzi: V 1969–1983 kierownik referatu Stowarzyszenie PAX Oddział w Łodzi, 1983 – IV 1986 z-ca kierownika rejonu, IV 1986 – V 1987 kierownik Wydz. Kultury, Nauki i Oświaty, V 1987–1990 specjalista w Ośrodku Inicjatyw Społecznych „Etos”.

1957–1980 członek Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki Zarząd Okręgu w Łodzi. 1980–1995 członek Zarządu Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Od 1985 członek, a od 1986 prezes Stowarzyszenia Przyjaźni Polsko-Włoskiej Amicizia. I 1979–1980 członek Wspólnoty Przyjaciół Pisma Świętego przy
Kościele NSJ w Łodzi.

Publikował w wydawnictwach PAX i „Wrocławskim Tygodniku Katolików”, w którym opisywał działalność Szarych Szeregów i walkę polskiej armii podziemnej podczas II wojny światowej. XI 1973 autor artykułu w „WTK” Dzielny wśród dzielnych. Akcja na więzienie w Radomsku poświęconego Zbigniewowi Sojczyńskiemu ps. Warszyc i KWP. W ramach represji poddano go wielogodzinnemu przesłuchaniu oraz próbowano zastraszyć, zaś w 1975 pozbawiono możliwości awansu na stanowisko kierownika Stowarzyszenia PAX Oddział w Skierniewicach. 1979–1980 autor odczytów o tematyce historycznej, społecznej i wychowawczej wygłaszanych w parafiach na terenie Łodzi: NSJ oraz oo. Jezuitów.

Od IX 1980 w „S”, członek Komitetu Założycielskiego „S” przy redakcji „Słowa Powszechnego” w Łodzi, nawiązał kontakty z działaczami lokalnej opozycji. 1980–1982 wspomagał powstanie „S” na terenie Sieradza.

IV i VI 1981 autor artykułów w tygodniku „Odgłosy” na temat roli Episkopatu Polski i łódzkiego Kościoła katolickiego oraz przemian ustrojowych; III 1981 na łamach „Dziennika Łódzkiego” skomentował wydarzenia w Bydgoszczy, podczas których ciężko pobici zostali działacze „S”: Michał Bartoszcze, Mariusz Łabentowicz i Jan Rulewski, za co był dwukrotnie przesłuchiwany przez funkcjonariuszy SB w Łodzi.

V–XI 1981 udzielał pomocy Niezależnemu Zrzeszeniu Uczniów Szkół Średnich w Łodzi w redagowaniu Biuletynu Informacyjno-Literackiego „Kormorany”.

13 XII 1981 autor artykułu pt. Prymas kard. Stefan Wyszyński, jako mąż stanu opublikowanego na łamach „Rewersu”.

X 1981 przyczynił się do rozwiązania Frontu Jedności Narodu w Łodzi, gdzie reprezentował Zarząd Związku Dziennikarzy Polskich. 13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośr. Odosobnienia w Łęczycy. Po pacyfikacji kopalni Wujek Wujek "Wujek", pismo wydawane od jesieni 1982 – I 1986 w Katowicach przez Młodzieżowy Komitet Oporu Społecznego przy KWK Wujek zrzeszony w sieci KOS. w Katowicach ogłosił kilkudniową głodówkę. 23 XII 1981 zwolniony z internowania ze względu na stan zdrowia. W trakcie internowania kilkukrotnie zatrzymywano i przesłuchiwano jego syna Jarosława. Od I 1982 zawieszony na 6 mies. w pracy w redakcji „Słowa Powszechnego”, nast. przymusowo urlopowany na kolejne 3 miesiące.

Od I 1982 pod ps. M publikował art. w prasie podziemnej, m.in. w „Opiniach”, „Głosie” i „Prześwicie”, który kolportował. Zaangażowany w pomoc dla dziennikarzy zwolnionych z pracy oraz rodzin osób internowanych.

1983–1985 w działalność Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Duszpasterstwa Środowisk Twórczych, powstały w wyniku (zapoczątkowanej przy organizowaniu Tygodni Kultury Chrześcijańskiej) współpracy środowisk artystycznych z Kościołem. Od IX 1978 ks. Wiesław Niewęgłowski prowadził w parafii św. Anny w Warszawie (kościół akademicki) cykliczne spotkania z twórcami (zwykle w 2. czwartek miesiąca); rozpoczynały się mszą św., nast. podejmowano tematy, które sugerowali uczestnicy. W spotkaniach brało udział zwykle kilkadziesiąt osób: aktorów, dziennikarzy, pisarzy. W III 1980 prymas Stefan Wyszyński oficjalnie ustanowił ks. W. Niewęgłowskiego Duszpasterzem Środowisk Twórczych w Warszawie. 16 IX 1980 powstał Komitet Porozumiewawczy Środowisk Twórczych i Naukowych. 27-29 III 1981 odbyły się pierwsze rekolekcje dla środowisk twórczych, 11 X prymas Józef Glemp wyraził zgodę na stałą, coniedzielną mszę św. dla środowisk twórczych w parafii św. Anny. Do XI 1981 DŚT objęło swoją posługą ok. 800 twórców. Duszpasterstwa zorganizowano także poza Warszawą, m.in. w Lublinie i Łodzi. przy kościele oo. Jezuitów w Łodzi, pod patronatem o. Stefana Miecznikowskiego. Współorganizator tzw. spotkań środowych, stanowiących miejsce do swobodniej dyskusji na bieżące tematy polityczne, gospodarcze oraz dnia codziennego. Od 1984 współzałożyciel wydawanego u oo. Franciszkanów w Łodzi-Łagiewnikach kwartalnika „Obecność”, na łamach którego publikował. 1983–1986 współorganizator Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w Łodzi.

Od 1986 jako prezes Stowarzyszenia Przyjaźni Polsko-Włoskiej Amicizia skupił grono pozbawionych pracy w ramach represji politycznych dziennikarzy. Współorganizator i przewodnik wycieczek i pielgrzymek do Włoch. Współautor spektaklu poświęconego zwycięstwu polskich żołnierzy w bitwie pod Monte Cassino w Teatrze Jaracza, pokazywanego wiele razy zarówno w Polsce, jak i we Włoszech i w Anglii.

Po przemianach 1989 aktywny działacz samorządowy. I 1990 – VI 1992 z-ca redaktora nacz. w „Głosie Porannym” w Łodzi. 1991 bez powodzenia kandydował do Sejmu z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji; 1997 i 2001 z ramienia AWS. 1993–1996 członek zarządu Partii Chrześcijańskich Demokratów w Łodzi. 1994 współzałożyciel samorządowego stowarzyszenia Łódzkie Porozumienie Obywatelskie, w którym pełnił funkcję sekretarza, wiceprzew. i przew. Redaktor prowadzący „Wiadomości Samorządowych”, periodyku wydawanego przez ŁPO. 1994–2010 radny Rady Miejskiej w Łodzi z ramienia ŁPO, w trakcie sprawowania mandatu pełnił funkcję wiceprzew. Komisji Kultury; 2005–2006 wiceprzew. Rady Miejskiej. 2003–2005 współzałożyciel, skarbnik i przew. Zarządu Powiatowego Chrześcijańskiego Ruchu Samorządowego w Łodzi, członek Zarządu Głównego ChRS. III 2009 – I 2010 prezes Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. 2012–2015 przew. Miejskiej Rady Seniorów w Łodzi.

Od 1996 – nadal członek Akcji Katolickiej tamże. 2003–2006 członek zarządu Łódzkiego Klubu Sportowego.

2001–2011 członek i rzecznik prasowy Komitetu Więźniów Politycznych i Internowanych Regionu Łódzkiego, odpowiedzialnego za przygotowywanie obchodów związanych z 20. i 30. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Autor książki Internowani z regionu łódzkiego (2001).

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1980), Złotym Krzyżem Zasługi (2004), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007) i Krzyżem Wolności i Solidarności (2021).

I 1979 – X 1989 inwigilowany przez Wydz. IV KWMO/WUSW w Łodzi w ramach KE krypt. Marian, wg zapisów ewidencyjnych zarejestrowany 9 II 1971 jako OZ; 2 III 1971 zmieniono kategorię rejestracji na kTW, 9 X 1972 zrezygnowano z pozyskania.

Ewelina Ślązak