Szczypiorski Andrzej
Andrzej Szczypiorski, ur. 3
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1928 w Warszawie, zm. 16 V 2000 tamże.
W 1994 żołnierz AL, w 1944 uczestnik Powstania Warszawskiego.
1946-1947 studiował na Wydziale Konsularno-Dyplomatycznym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie.
Pisarz (m.in. Msza za miasto Arras, 1971), 1945-1948 nieetatowy publicysta „Gazety Robotniczej”, „Młodzi Idą”, „Nowin Literackich”, „Filmu” i „Gromady”, w 1948 pracownik biura programowego Przedsiębiorstwa Państwowego Film Polski, 1948-1950 redaktor naczelny „Życia Lubelskiego”, 1950-1951 redaktor naczelny „Życia Radomskiego”, 1951-1955 pracownik (redaktor, kierownik działu, członek kolegium kierowniczego) rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach, 1955-1956 kierownik literacki Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego w Katowicach, 1956-1958 radca ambasady PRL w Danii, 1958-1968 pracownik (publicysta) Polskiego Radia w Warszawie, 1965-1975 redaktor „Polityki”, 1971-1975 współpracownik (autor tekstów) „Odry”.
1945-1949 w PPS, 1948-1958 w PZPR, członek m.in. SDP, Pen-Clubu, ZAIKS (m.in. do 1971 przewodniczący Sekcji Literackiej, od 1975 sekretarz Zarządu), ZLP.
W XI 1974 r. sygnatariusz listu 15 w obronie prawa Polaków w ZSRR, od 1975 współpracownik RWE, od 1976 współpracownik KOR, inicjator i współautor listu PEN-Clubu do Prezesa Rady Ministrów w sprawie cenzury z 31 I 1978, współpracownik PPN, od 1978 publikował (ps. Bronisław Kotowicz) w „Krytyce”, od 1979 publikował (ps. Bronisław Kotowicz) w paryskiej „Kulturze”.
Autor O Kazimierzu Moczarskim. Tekst przedmowy do niemieckiego wydania książki «Rozmowy z katem»”(Wyg. Grot, 1981), w XII 1981 współorganizator Kongresu Kultury Polskiej.
13 XII 1981 internowany w Warszawie-Białołęce i Jaworzu, 19 IV 1982 zwolniony, w 1982 współtwórca Komitetu Kultury Niezależnej, skarbnik i juror w konkursach kulturalnych KKN, 1982-1988 prelegent w ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, w XI 1984 współzałożyciel „Bez Dekretu”, publikował w wydawnictwach emigracyjnych – Z notatnika stanu wojennego (Londyn, Polonia 1983), Początek (Paryż, Instytut Literacki 1986) oraz podziemnych – Proces toruński (1985), Początek (Przedświt 1986), Amerykańska whisky (Warszawa, Neutrino 1987), publicysta „Pulsu” i „Zapisu”, w 1987 nagroda londyńskich „Wiadomości Literackich” i Komitetu Kultury Niezależnej.
1989-1991 senator, od 1990 w ROAD (członek Rady Naczelnej), od 1981 w UD, od 1991 publicysta (m.in. „Polityki”, „Gazety Wyborczej” i „Wprost”), 1998-2000 prezes Światowej Federacji Związku Artystów i Kompozytorów CISAC.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964) i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1997).
Od połowy lat 50. do połowy lat 60. współpracownik Wydz. V Departamentu I MSW, 12 X 1978 – 5 VII 1989 rozpracowywany przez Wydz. IV Departamentu III MSW w ramach SOR / SEO „Szczypka”.
Grzegorz Majchrzak