Hasła rzeczowe

Busola

"Busola", organ podziemnej „S” Regionu Południowo-Wschodniego, wydawany III 1983 – VII 1988 w Przemyślu przez Niezależną Oficynę Przemyską, od nr. 12/13 (z 1984) przez Przemyską Oficynę Wydawniczą; podtytuł: „Niezależne Pismo Społeczne”; kontynuacja „Nie”. Tytuł nawiązywał do poszukiwania przez podziemie nowych kierunków działania po zawieszeniu stanu wojennego.

Ukazały się 52 nr. o obj. 8-22 s. w formacie A4, drukowane na powielaczu i offsecie w nakładzie 800-1200 egz.; wychodziło nieregularnie.

W składzie zespołu (redaktorzy i autorzy): Janusz Czarski, Marek Kamiński, Marek Kuchciński, Jan Musiał, Stanisław Żółkiewicz, druk: Jerzy Trojnar (1983) i Edward Szczurko (1984-1988).

Publikowano teksty nt. bezprawia, represji oraz form oporu społecznego, obszernie informowano o Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej czy działalności Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. i Duszpasterstwa Rolników. Nr 52 (ostatni) zamykało oświadczenie RKW „S” w Przemyślu: wezwanie do „niepodejmowania strajków oraz nieprzyłączania się do nich, jeśli będą inspirowane przez ludzi spoza «Solidarności», do czasu zakończenia obrad Okrągłego Stołu”, podpisane przez Zbigniewa Bortnika, Marka Kamińskiego, Zygmunta Majgiera i Stanisława Trybalskiego.

Kolportowane głównie regionie przemyskim; pojedyncze egzemplarze docierały do Warszawy, Gdańska i Rzeszowa.

Grzegorz Wołk

Opcje strony

do góry