Duszpasterstwo Rolników Krasiczyn – Haczów – Sonina
Duszpasterstwo Rolników Krasiczyn – Haczów – Sonina; początki Duszpasterstwa Rolników Duszpasterstwa Rolników Duszpasterstwa Rolników, powstały w okresie stanu wojennego z potrzeby pogłębienia wzajemnych kontaktów pomiędzy działaczami „S” RI a duchowieństwem. Pierwsze rozmowy z hierarchią podjęła grupa działaczy „S” RI z woj. stołecznego warszawskiego. W V 1982, za zgodą bp. Władysława Miziołka, została odprawiona w archikatedrze św. Jana msza św. w 1. rocznicę rejestracji „S” RI. Msze św. o podobnym charakterze odbywały się późn. rokrocznie, skupiając coraz większą liczbę ludzi chcących m.in. zamanifestować w ten sposób wolę reaktywowania „S” RI. Warszawskie środowisko „S”, zachęcone powodzeniem tej idei, 5 IX 1982 zorganizowało razem ze stroną kościelną na Jasnej Górze dożynki o charakterze religijno-patriotycznym z udziałem ok. 300 tys. rolników. 18 XI 1982 prymas Józef Glemp przyjął warszawską grupę działaczy i doradców związku, którzy m.in. prosili go o ustanowienie stałych form duszpasterstwa dla rolników. 2 XII 1982 Konferencja Episkopatu Polski utworzyła Komisję Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Rolników, Ogólnopolskie Duszpasterstwo Rolników, w diecezjach ustanowiła jego referentów diecezjalnych i dekanalnych. Przew. Komisji został bp Jan Gurda. Celem DR było przede wszystkim pogłębianie życia religijnego rolników, wiele wysiłku wkładano w odrodzenie moralne wsi, podkreślenie godności i wartości pracy rolników. Duszpasterze pomagali w samokształceniu i pracy oświatowej, organizowali życie kulturalne, działalność oświatową, akcje na rzecz dobra wspólnego (pomoc w gospodarstwie, porady prawne itp.), rekolekcje, dni skupienia itd. Istnienie DR spotkało się z nieprzychylną reakcją władzy, która zarzucała Kościołowi, że w ten sposób dąży do reaktywowania „S” RI. w Polsce południowo-wschodniej związane są z parafią Krasiczyn w woj. przemyskim, gdzie proboszczem był ks. Stanisław Bartmiński. W dn. 8-12 XII 1982 odbyły się tam pierwsze rekolekcje dla rolników z 10 diecezji Polski. Od 6 II 1983 w domu rekolekcyjnym w Krasiczynie prowadzono spotkania dla rolników, podczas których przedstawiano naukę społeczną Kościoła. 23 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1983 formalnie powstała Komisja Episkopatu Polski ds. Duszpasterstw Rolników, a na jej czele stanął ks. bp. Jan Gruda.
Dzięki dążeniu ordynariusza przemyskiego ks. bp. Ignacego Tokarczuka do tworzenia duszpasterstw środowiskowych, w krótkim czasie powstały nowe ośrodki Duszpasterstwa Rolników w diecezji.
W 1983 ks. Kazimierz Kaczor zorganizował prężne Duszpasterstwo Rolników w Haczowie, ks. Jan Jakubowski - w Soninie, ks. Mieczysław Lachor - w Górnie, a ks. Michał Kochman - w Łańcucie. Rozwój działalności nastąpił w 1984: w II powstały Duszpasterstwa Rolników w Stubnie i Zarzeczu (woj. przemyskie); w III u oo. Bernardynów Leżajsku; w IV ks. Antoni Domino i ks. Stanisław Bartmiński utworzyli Duszpasterstwo Rolników w Lutczy; w X 1985 powstało Duszpasterstwo Rolników w Błażowej, gdzie proboszczem był ks. Adolf Kowal - obejmowało ono dekanat błażowski i tyczyński; w tym samym roku powstało Duszpasterstwo w Strzyżowie. Wraz ze wzrostem liczby członków Duszpasterstw Rolników, zaczęto tworzyć duże ośrodki duszpasterskie: np. w 1986 przestało działać Duszpasterstwo w Lutczy, a jego członków przejął ośrodek w Strzyżowie; podobnie w Górnie i Łowisku, z których przeniesiono działalność do Sokołowa Małopolskiego.
Charakter pracy wszystkich Duszpasterstw był podobny: spotkania składały się z mszy, wykładu i dyskusji. Tematyka wykładów obejmowała zagadnienia teologiczne, społeczne, polityczne, historyczne, a także kwestie techniczne związane z rolnictwem. Duszpasterstwa Rolników stały się forum wymiany myśli: uczestnicy spotkań szukali sposobów na przezwyciężenie problemów polskiego rolnictwa, podejmowali m.in. kwestię Fundacji Rolniczej, a także pracy Komisji ds. Realizacji porozumień rzeszowsko-ustrzyckich.
Wykłady podczas spotkań prowadziły osoby będące autorytetami w danej dziedzinie, a także szczególnie zaangażowani przedstawiciele opozycji, np.: ks. Henryk Borcz, Andrzej Stelmachowski, Wit Tybulczuk, Jan Draus, Jacek Szymanderski, Andrzej Kuźniar, Józef Ślisz i wielu innych. Oprócz standardowych działań Duszpasterstwa podejmowały także inne inicjatywy m.in: w Soninie zorganizowano Bractwo Trzeźwości, które w ramach swojej działalności w l. 1985-1987 organizowało marsze trzeźwości; pomoc w ramach ogłoszonej przez bp. I. Tokarczuka akcji Wieś miastu-miasto wsi; osoby zaangażowane w działalność Duszpasterstw uczestniczyły w dożynkach diecezjalnych i ogólnopolskich na Jasne Górze, w pielgrzymkach do Częstochowy i do miejsc pochówku ks. Jerzego Popiełuszki i kard. Stefana Wyszyńskiego; delegacje poszczególnych duszpasterstw brały udział w mszach św. podczas wizyt Jana Pawła II w Polsce, uczestniczyły także w obchodach rocznic podpisania porozumień rzeszowsko-ustrzyckich.
Działalność duszpasterstw wywołała reakcję SB – obawiano się, że Duszpasterstwa są tylko pretekstem dla kontynuowania ruchu związkowego rolników i sposobem na wypieranie wpływu instytucji państwowych i politycznych ze wsi. W związku z tym SB prowadziła sprawy operacyjne i obiektowe, np. sprawa obiektowa o krypt. Pasterz, prowadzona w Rzeszowie w l. 1984-1989.