Hasła rzeczowe

Podregion NSZZ "Solidarność" Tarnowskie Góry

Podregion NSZZ „Solidarność” Tarnowskie Góry. 15 X 1980 zakładowe ogniwa „S” z Tarnowskich Gór i okolic utworzyły MKK „S” w Tarnowskich Górach, przew. Jerzy Ciepiela, wiceprzew.: Marek Skwarczyński, Marian Galios. X 1980 MKK weszła w skład Międzyzakładowej Komisji Związkowej „S” w Bytomiu (autonomiczna część MKR-Komitet Założycielski „S” Jastrzębie), w zw. z tym zmiana nazwy na Miejską Komisję Koordynacyjną „S” w Tarnowskich Górach. XI 1980 MKK zrzeszała 35 struktur zakładowych „S” z terenu miasta i okolic (ok. 26 tys. członków). 20 II 1981 WZD struktur zakładowych zrzeszonych w MKK uchwaliło odłączenie od bytomskiej MKZ i przekształcenie dotychczasowej struktury miejskiej w Międzyzakładową Komisję Związkową „S” w Tarnowskich Górach, przew. J. Ciepiela, wiceprzew. M. Skwarczyński (reprezentowali strukturę na forum KKP „S”). Oprócz struktur zakładowych zrzeszonych dotąd w MKK akces do MKZ zgłosiła część ogniw „S” z Piekar Śląskich, Bytomia, Krupskiego Młyna i położonych w woj. częstochowskim Kalet. Przy MKZ funkcjonowało m.in. Koło Emerytów i Rencistów, KOWzP. Od XI 1980 wydawano nieregularnie biuletyn „Serwis Informacyjny MKZ w Tarnowskich Górach”. VI 1981 wydano 2 nr. biuletynu informacyjnego „Bez Tytułu”.

III 1981 w czasie kryzysu bydgoskiego MKZ przekształciła się w MKS Tarnowskie Góry z siedzibą w Hucie Cynku Miasteczko Śląskie. 27 III 1981 skupione w niej ogniwa „S” uczestniczyły w powszechnym strajku ostrzegawczym, nast. pozostawały w gotowości do zapowiedzianego na 31 III 1981 strajku generalnego. Biuletyn „Serwis Informacyjny MKZ w Tarnowskich Górach” wychodził jako „Serwis Informacyjny MKS Tarnowskie Góry” i miał odrębną numerację (łącznie 13 nr.).

17 IV 1981 struktury zakładowe zrzeszone w MKZ podjęły uchwałę o utworzeniu struktury pozastatutowej – Podregionu „S” Tarnowskie Góry. Decyzję argumentowano znacznym terytorium, które obejmowała MKZ (d. powiat tarnogórski, część przygranicznych ośr. z terenu sąsiedniego woj. częstochowskiego). PTG miał być sprawnym łącznikiem pomiędzy ogniwami zakładowymi a mającym wkrótce powstać ZR Śląsko-Dąbrowskiego, któremu podlegałby on organizacyjnie.

9 VI 1981 podczas I sesji WZD PTG uchwalenie ordynacji wyborczej, zatwierdzenie ramowego programu działania PTG, zgłoszenie kandydatury na przew., członków zarządu oraz członków komisji rewizyjnej. 17 VI 1981 podczas II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. sesji WZD PTG przyjęcie sprawozdania z działalności MKZ, wybór władz nowej struktury: przew. Henryk Strzódka, wiceprzew.: M. Skwarczyński, Zygmunt Wenerski, Andrzej Kampa, Franciszek Kolricz. VII/VIII 1981 na I WZD Regionu Śląsko-Dąbrowskiego struktury tarnogórskie zrzeszone w PTG reprezentowało 34 delegatów. W ZR Śląsko-Dąbrowskiego ośrodek tarnogórski reprezentowali: J. Ciepiela, H. Strzódka i Jan Łużny. 17 VIII 1981 w składzie Prezydium ZR J. Ciepiela (do 13 X 1981 wiceprzew. ZR ds. organizacji i koordynacji działań) i H. Strzódka (członek Prezydium). Od 14 X 1981 w nowym Prezydium ZR H. Strzódka pełnił funkcję wiceprzew. ds. związkowych. IX/X 1981 na I KZD struktury tarnogórskiej „S” reprezentowali jako delegaci: J. Ciepiela, M. Galios, H. Strzódka i J. Łużny (wybrany do KK „S”).

Pomimo uchwały WZD Regionu Śląsko-Dąbrowskiego z 2 VIII 1981 o ostatecznym połączeniu organizacyjnym w Region Śląsko-Dąbrowski i formalnym przejęciu przez ZR działalności, praw i obowiązków dotychczasowych struktur międzyzakładowych (w tym PTG) nie powiodło się ich rzeczywiste szybkie zjednoczenie, PTG funkcjonował nadal. Od VII 1981 organem prasowym PTG był „Biuletyn Informacyjny NSZZ »Solidarność« Podregion Tarnowskie Góry”, nast. od IX 1981 „Wiadomości Tarnogórskie NSZZ »Solidarność – Podregion Tarnowskie Góry«”. 4 VIII 1981 marsz głodowy w mieście (ok. 500 uczestników), zorganizowany przez Koło Emerytów i Rencistów przy Zarządzie PTG. 11 XI 1981 PTG wraz z lokalnymi strukturami KPN zorganizował w Tarnowskich Górach uroczyste obchody 63. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

17 XI 1981 WZD PTG poszerzone o przewodniczących KZ „S” z terenu objętego działaniem struktury dokonało rozwiązania podregionu, realizując w ten sposób sierpniową uchwałę WZD Regionu Śląsko-Dąbrowskiego, jednocześnie powołano do życia Miejską Komisję Koordynacyjną „S” w Tarnowskich Górach, przew. J. Łużny, wiceprzew.: M. Skwarczyński, A. Kampa. Nowa struktura nie zdążyła rozwinąć działalności z uwagi na wprowadzony 13 XII 1981 stan wojenny.

III 1981–1990 KW MO/WUSW w Katowicach prowadziła SO krypt. Region, w ramach której rozpracowywano struktury tarnogórskiej „S”, m.in. MKZ, nast. PTG.

Tomasz Kurpierz|Jarosław Neja

Opcje strony

do góry