MOWA
MOWA, Międzyzakładowa Oficyna Oficyna Oficyna, wydawnictwo podziemne działające 1983-1988 w Szczecinie, założone z inicjatywy Sławomira Lenera. Oficynę utworzył zespół wydający pismo „Obraz” (zmiana nazwy wynikała z rozszerzenia zakresu działania grupy oraz dążenia do zdezorientowania SB). W skład redakcji wchodzili: S. Lener (odpowiadający za stronę graficzną), Edward Wiśniewski oraz Piotr Mync. Wydawnicza, łódzkie wydawnictwo niezależne działające IV 1981 – 13 XII 1981, powołane z inicjatywy Wojciecha Grzelaka i Józefa Śreniowskiego, wykorzystywano pomieszczenia KZ „S” i Ogólnopolskiej Sekcji Włókna i Skóry „S” (nazywanej powszechnie Sekcją Włókniarzy) z siedzibą w Przędzalni Czesankowej Anilany Polanil w Łodzi.
MOWA była z założenia wydawnictwem niekomercyjnym, oferującym masowemu czytelnikowi z łódzkich fabryk wartościowe książki i ich fragmenty po groszowej cenie. Ambicją wydawcy było dostarczanie co 2 tyg. nowej pozycji wprowadzającej w najnowszą historię bloku sowieckiego (Polska, Węgry, Czechosłowacja). W zespole: przygotowanie i druk – Wojciech Grzelak i Józef Śreniowski oraz m.in. Andrzej Niedbała, Anna Bazel, Maciej Maciejewski, Józef Milecki, Mirosław Królikowski, Bogdan Lubera, Marek Czekalski, Elżbieta Frątczak, Henryk Kania, Iwona Ptycia, niektórzy również kolportaż w portierniach łódzkich fabryk; składanie (introligatorstwo) – Janina i Roman Bosakowscy (ze współpracownikami); druk techniką sitodruku w formacie A4, oprawa kartonowa; projekt logo: Piotr Michalak.
Do 13 XII 1981 w nakł. po 2 tys. egz. i większych ukazały się kolejno: broszura Marka Tarniewskiego (właśc. Jakub Karpiński) ''Pochodzenie systemu'', Sandora Kopacsiego ''13 dni nadziei'', Jeana-François Steinera ''Varsovie – powstanie ’44'', Václava Havla ''Siła bezsilnych'' i Adama Michnika ''Cienie zapomnianych przodków''. Jedną z ostatnich był wybór mało znanych szkiców filozoficznych Leszka Kołakowskiego (pierwsza obszerniejsza pozycja, ok. 140 s., jedyna w formacie A5, druk na offsecie przez Janusza Hetmana), po 13 XII 1981 przejęty przez komisarza wojskowego zakładów Emfor, dokąd nakład trafił z podziemnej drukarni.
Po 13 XII 1981 końcówki nakładów rozkolportował R. Bosakowski na pl. Wolności po mszach w kościele św. Ducha; ciężko pobity przez tzw. nieznanych sprawców. Ostatnią publikacją był przygotowany do druku fragment książki ''Mróz od wschodu'' Zdenka Mlynářa, wydany przez Wydawnictwo Szaniec jako broszura ''Praska wiosna w świecie rządzących'' z dodrukowaniem kilkunastu brakujących stron.