Hasła rzeczowe

Ośrodek Odosobnienia w Lublinie

Ośrodek Odosobnienia w Lublinie, usytuowany w AŚ przy ul. Południowej (obiekt zbudowany w latach 60. XX w.). Na pocz. stanu wojennego nie przewidywano utworzenia Ośr. Odosobnienia w AŚ Lublin. Decyzję w tej sprawie przekazano 26 III 1982, oficjalne rozporządzenie wydano 30 III 1982. Istotny wpływ na podjęcie tej decyzji miała zapowiedziana przez MCK kontrola ośrodków internowania. Władze chciały uniknąć prezentowania pracownikom MCK surowych warunków panujących w ZK Włodawa, gdzie przebywali wówczas wszyscy internowani z Lubelszczyzny. Stanowisko naczelnika AŚ lublin zajmował kpt. Stefan Kwiecień, który został także komendantem ośrodka Lublin.

Początkowo ośrodek przeznaczony był dla części internowanych z ośrodka we Włodawie. Prawdopodobnie przeniesiono tam tych, po których – wg władz – można się było spodziewać w miarę poprawnego zachowania podczas kontroli MCK i tych, którzy byli przewidziani do zwolnienia w najbliższych miesiącach. Z założenia rygory pobytu internowanych w ośrodku Lublin były łagodniejsze, niż w ośrodku Włodawa, np. internowani mieli znacznie większą swobodę przemieszczania się, cele zamykano tylko na noc, panowały też lepsze warunki bytowe. Już 26 III 1982 przywieziono pierwszą grupę – 46 os. z woj. lubelskiego, 29 III 1982 – kolejnych 65 internowanych z woj. chełmskiego, siedleckiego i zamojskiego; kolejnych przywożono z Włodawy w mniejszych grupach lub pojedynczo. Równolegle prowadzona była akcja sukcesywnego zwalniania internowanych.

30 III 1982 ośrodek wizytowali przedstawiciele Centralnego Zarządu Zakładów Karnych z Warszawy. 31 III 1982 internowanych odwiedziła komisja z ramienia Episkopatu Polski pod przewodnictwem Romualda Kukołowicza. 1-2 IV 1982 warunki pod kątem standardów humanitarnych kontrolowała delegacja MCK ze Szwajcarii, której internowani przekazali listę osób przebywających w ośrodku Włodawa oraz opisy represji i łamania praw człowieka, jakich doświadczyli w trakcie internowania i podczas pobytu w ośrodku Włodawa. 8-9 VI 1982 szwajcarski MCK przeprowadził kolejną wizytację.

Z kolei do ośrodka przybywali nowi internowani z Lubelszczyzny. Największe natężenie internowań przypadło na V 1982. Poprzedziło je zwolnienia z ośrodka Lublin grupy 74 os. (29-30 IV 1982), zapewne w celu zwolnienia miejsc dla przewidywanych nowo zatrzymanych. Po manifestacjach 3-5 V 1982 w Lublinie i po akcji strajkowej 13 V 1982 (gł. w Świdniku) internowanych zostało ok. 40 nowych osób. 31 V 1982 w ośrodku Lublin przebywało 109 os., z czego ok. połowę internowanych w V 1982 zwolniono kilka tygodni później – na przełomie VI/VII 1982. VI i VII 1982 przypadki nowych internowań były sporadyczne, stopniowo ograniczano też liczbę przebywających w ośrodku, zwalniając ich lub przenosząc do ośrodków Załęże i Kwidzyn. 13-30 VIII 1982 w ośrodku Lublin nie było ani jednego internowanego. Kolejne internowania związane były z rocznicą porozumień sierpniowych (30-31 VIII 1982). IX-X 1982 miały miejsce ostatnie internowania, a od poł. IX 1982 rozpoczęto zwalnianie internowanych. 9 XII 1982 zosłał zwolniony ostatni internowany .

Dla internowanych w ośrodku Lublin organizowana była pomoc materialna i wsparcie moralne z zewnątrz. Ośrodek odwiedziła kilkakrotnie aktorka Maja Komorowska. 30 IV 1982 do internowanych dotarły paczki zorganizowane przez MCK z Austrii. Co 2 tygodnie dostarczano paczki przygotowywane przez kurię diecezji siedleckiej, przywożone przez księży delegowanych do odprawienia niedzielnych mszy św. Regularną posługę duchową sprawował bp ordynariusz siedlecki Jan Mazur. Dwukrotnie odwiedził ośrodek bp ordynariusz lubelski Bolesław Pylak.

13. i 16. dnia każdego miesiąca internowani organizowali w czasie spacerów apel patriotyczny połączony ze śpiewaniem pieśni. 13 VII 1982 udało się im zawiesić biało-czerwoną flagę na drzewie rosnącym na dziedzińcu więziennym. Ze strony SB przesłuchania i rozmowy z internowanymi prowadzili m.in.: mjr Stanisław Augustowski, mjr Jan Farion, por. Bogdan Sacewicz i ppor. Jan Sagan. Według danych archiwalnych przez ośrodek Lublin przeszło 226 internowanych. Formalnie ośrodek Lublin rozwiązany został 31 XII 1982.

 

Marcin Dąbrowski

Opcje strony

do góry