Hasła rzeczowe

Porozumienie Prasowe Solidarność Zwycięży

Porozumienie Prasowe „Solidarność Zwycięży”, nieformalne porozumienie grupy kilkudziesięciu działaczy, wydawców, redaktorów i drukarzy podziemnej „S” 1982–1990. We IX 1982 założyli je redaktorzy podziemnych pism: Marian Stachniuk z „Solidarność Zwycięży”, wydawanej od V 1982 oraz Jerzy Karpińczyk wydający od XII 1981 „Montinowca”. Od IX 1982 ukazywał się też biuletyn Terenowej Komisji Wykonawczej „S”-„Kurierek B”, redagowany przez ukrywającego się Józefa Mroczka, który od końca 1982 współpracował z PP„SZ”. Od III 1983 drukowano „Solidarność Zwycięży – Rzeszów”. Wydawano też m.in. pisma: „Nowa Huta” w Krakowie, „Solidarni” w Poznaniu, nast. w Koninie, „Ceglorz” w Poznaniu, „Feniks” w Tarnowie, „Żądło” w Leżajsku i na Podkarpaciu. 1983–1986 drukowano „Dodatek Polityczny”, w 1986 „Dodatek Historyczny” oraz od 1986 „Kłos Pismo Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ RI «Solidarność» Regionu Małopolska”. PP„SZ” objęło 13 tytułów podziemnych pism, w 7 ośrodkach, z centralną pozycją Krakowa. Zapewniało pomoc poligraficzną redakcjom 29 pism z całego kraju. Drukowało też w dużych ilościach książki, kalendarze, plakaty, ulotki. Od V 1983 PP„SZ” blisko współpracowało z Międzyzakładowym Komitetem Solidarności Nowej Huty, a pismo „Solidarność Zwycięży” stało się jego biuletynem informacyjnym. Od XII 1983 PP„SZ” współpracowało bezpośrednio z Regionalnym Komitetem Solidarności Małopolskiej, a od IV 1984 z Tajną Komisją Robotniczą Hutników HiL, pismo „Solidarność Zwycięży” stało się wówczas biuletynem informacyjnym TKRH. PP„SZ” stworzyło sieć kolportażu, nawiązując współpracę wydawniczą i wspierając podziemną „S”, udzielało pomocy ukrywającym się działaczom, wspierało szereg inicjatyw, m.in. audycje radiowe PP„SZ” w Rzeszowie. Od VIII 1982 współpracowało z SW, propagując wśród podziemnej „S” jej wartości, szczególnie idee niepodległości, antykomunizmu, sprzeciwu wobec ugody i współpracy z in. narodami zniewolonymi przez sowiecki komunizm. PP„SZ” wspólne z in. środowiskami organizowało i wspierało szereg akcji, m.in. z SW wezwanie do Czarnego Marszu w celu upamiętnienia ofiar w Lubinie 31 VIII 1982. W 1986 zorganizowano akcję „Solidarność z Afganistanem”. Wspierano też bojkot kolejnych wyborów i organizowanie przeciwko nim manifestacji ulicznych. Starano się popularyzować alternatywne wobec głównego nurtu „S”, jak: środowiska jak SW, LDPN, Ruch Społeczeństwa Alternatywnego. Idee PP „SZ” wyrażano gł. na łamach „Dodatku Historycznego” i „Dodatku Politycznego”, szczególnie w radykalnych politycznie Tezach programowych TKRH z X 1985, zredagowanych przez M. Stachniuka, które doprowadziły do zerwania współpracy przez TKRH w 1986. We IX 1987 pismo „Solidarność Zwycięży” poinformowało na winiecie o współpracy z SW, od V 1988 stając się formalnie jej biuletynem informacyjnym, od XI 1989 do XI 1990 wydawane jako „Solidarność Walcząca – Kraków” (do ostatniego n-ru 147). Ścisła konspiracja uchroniła przed poważnymi wpadkami pionu drukarskiego, m.in. dzięki wykorzystaniu specjalnie zbudowanej w 1983 pod ziemią w bunkrze Drukarni „Wilno” im. gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” przy dworku Piotra Hlebowicza w Zagórzanach k. Gdowa, działającej do 1993. Materiały dla 42 podziemnych pism drukowali tam: Józef Mroczek, P. Hlebowicz, Edward Zbigniew Nowak, Marian Stachniuk. Współpracowali z nimi graficy: Piotr Warisch i Fryderyka Łazarów. Późn. także ukrywająca się Janina Jadwiga Chmielowska, Jerzy Lemański, Maciej Ruszczyński, Leonardas Vilkas (z Litwy). Równocześnie powstały odrębne grupy drukarzy przy poszczególnych pismach w in. ośrodkach. Wsparcia udzielali niektórzy duchowni, m.in. ks. Adolf Chojnacki. Do VII 1986 strukturą PP„SZ” kierował M. Stachniuk. Po jego aresztowaniu P. Hlebowicz i P. Warisch.

Od 1988 P. Hlebowicz, jako współprzew. Autonomicznego Wydziału Wschodniego Solidarności Walczącej udzielał wsparcia grupom opozycji na terenie ZSRS, m.in. szkoląc drukarzy.

Piotr Hlebowicz, Henryk Głębocki

Kraków, Region Małopolska

Opcje strony

do góry