Hasła rzeczowe

Solidarność Narodu

„Solidarność Narodu”, pismo wydawane II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 – VIII 1983 pocz. w Warszawie, nast. w Krakowie, założone w pierwszych dniach stanu wojennego przez Tomasza Wołka w środowisku RMP. Ukazało się 15 n-rów (nr 13/14 podwójny), obj. 8–17 s., format A4 (nr 1 także A5 i w maszynopisie na przebitkach), druk na powielaczu, nakł. 1–1,3 tys. egz.; wychodziło nieregularnie. W redakcji: T. Wołk (redaktor nacz.), Mariusz Kobzdej (sprawy organizacyjne), Marek Gadzała (organizator druku, sekretarz red.). Autorzy m.in.: Małgorzata Bartyzel, Lech Bądkowski, M. Gadzała (ps. IL, Ignacy Łoziński, MG), Tomasz Gąsowski, Jarosław Kaczyński (ps. Stanisław Staszek), Paweł Kłoczowski (ps. Konfrater), Lesław Maleszka (ps. Marek Leszkowski), Andrzej Ochalski (ps. Wacław Szczęsny), Andrzej Tadeusz Olszański (ps. Jan Łukaszów), Janusz Reiter (ps. Jan Korab), Andrzej Romanowski (ps. Jakub Czehryński), Marian Terlecki (ps. Jakub Ossowski), Ryszard Terlecki (ps. M. Korczyn), T. Wołek (ps. Józef Wierny, Marcin Zdun). Drukowane w Warszawie (m.in. M. Kobzdej) i Krakowie (M. Gadzała, Anna i Lech Jeziorni, Jacek Papierz).

Pismo publicystyczne i analityczne. W n-rze 1. znalazło się Przesłanie pana Cogito Zbigniewa Herberta oraz redakcyjny tekst Wojna z własnym narodem, zawierający program przeciwstawienia się stanowi wojennemu. Starano się podtrzymywać ducha oporu społecznego, jednak bez użycia przemocy, analizowano relacje pomiędzy władzą, Kościołem i społeczeństwem, wzywano opozycję do wspólnej walki o wizytę Jana Pawła II i analizowano jej społ.-polit. skutki. Bieżąca sytuacja Polski była ukazywana w szerokim kontekście politycznym, gospodarczym i historycznym; publikowano liczne polemiki np. ze zwolennikami demonstracji ulicznych i strajku generalnego. Osobny blok stanowiły dokumenty (np. relacja A. Romanowskiego z Ośrodka Odosobnienia w Jaworzu). Redakcja zrezygnowała z wydawania pisma, gdy w jej przekonaniu wyczerpała się jego formuła; w zastępstwie rozpoczęto wydawanie „Polityki Polskiej”. W 1983 M. Gadzała i T. Wołek stworzyli bibliotekę „Solidarności Narodu”, w której wydano kilka książek, m.in. Bezsilność publicystyki? Stefana Kisielewskiego (1983). Jednym ze źródeł finansowania pisma był założony Fundusz Wydawniczy, zasilany przez czytelników. Kolportowane w całym kraju, w gł. ośrodkach akademickich, środowiskach aktywnych opozycyjnie, uczelniach, kościołach, częściowo w szkołach.

 

Grażyna Jaworska

Opcje strony

do góry