Hasła rzeczowe

Solidarność Walcząca (Poznań)

„Solidarność Walcząca”, podtytuł: „Pismo Organizacji Solidarność Walcząca Oddział Poznań”; II – X 1985, V 1987 – I 1989 podtytuł: „Dwutygodnik Organizacji Solidarność Walcząca Oddział Poznań”, od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1989 podtytuł „Tygodnik Organizacji Solidarność Walcząca Oddział Poznań”. Pismo podziemne wydawane przez Agencję Informacyjną Solidarności Walczącej w Poznaniu 12 IX 1983 – 9/15 IV 1990. Ukazało się 175 n-rów, obj. 1–12 s., format A4 i A5, druk na powielaczu, techniką sitodruku i na offsecie, nakł. ok. 1–3 tys. egz., cena egz. 5–150 zł. W 1984 wydano 3 dodatki nadzwyczajne; w III 1986 nr 48 skonfiskowany przez SB. W redakcji w różnym okresie: Maciej Frankiewicz (ps. Stefan Bobrowski), Szymon Jabłoński, Szymon Łukasiewicz, Krzysztof Stasiewski; po aresztowaniu M. Frankiewicza i S. Łukasiewicza w 1985 w red. Jerzy Fiećko (ps. Jan Arciszewski, Grzegorz Darski), Włodzimierz Filipek, od ok. 1986 Aleksandra Bessert. W 1987 kierowanie redakcją ponownie objął M. Frankiewicz, od 1988 w redakcji Joanna Bentkowska, od jesieni 1989 Roman Starzyński, od I 1990 Zbigniew Rutkowski. Autorzy m.in.: J. Fiećko, W. Filipek, Marian Dźwinel, Lech Dymarski, Rafał Grupiński, Władysław Balicki, Feliks Kubiak. Druk m.in.: Robert Budzyński, Roman Chmielowiec, Krzysztof Cnotalski, Ryszard Jabłoński, Marek Kuśnierz; przygotowanie diapozytywów – Adam Szatkowski, po 1987 przygotowanie od strony fotograficznej K. Stasiewski. Kolporterzy m.in.: Dariusz Andrzejewski, Faustyn Andrzejewski, Łukasz Bednarz, Grażyna Misztak, Elżbieta Ruta. „Solidarność Walcząca” miała charakter informacyjno-publicystyczny; zamieszczano m.in. oświadczenia i komunikaty SW Oddział Poznań oraz in. podziemnych organizacji lokalnych i ogólnopolskich. Informowano o represjach wobec opozycjonistów, zabójstwach politycznych, protestach (np. demonstracjach, strajkach, głodówkach) i niezależnych obchodach organizowanych przez struktury podziemne. Publikowano teksty o charakterze programowym, gospodarczym, ekologicznym i historycznym, o zagadnieniach międzynarodowych (np. wydarzeniach w ZSRS i in. państwach komunistycznych); w l. 1989–1990 krytykowano m.in. rozmowy i porozumienia okrągłego stołu oraz wybór gen. Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta. Na łamach pisma postulowano m.in. rewizję układów jałtańskich, propagowano akcję abstynencką („Pijąc stajesz się czerwony”) i wycofanie wojsk sowieckich z Polski („Sowieci do domu”). Kolportowane m.in. w Poznaniu poprzez sieć kolportażową SW oraz in. organizacji podziemnych. W IV 1990 pismo połączyło się z wrocławską „Solidarnością Walczącą” i ukazywało się jako czasopismo ogólnopolskie.

 

Jan Olaszek, Przemysław Zwiernik

Opcje strony

do góry