Strajki w Białymstoku 14 XII 1981
"Strajki w Białymstoku 14 XII 1981", proklamowane 13 XII 1981 przez tymczasowe prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego NSZZ „Solidarność” Regionu Białystok w formie strajku czynnego w zakładach energetyki, łączności, spożywczych i służbie zdrowia oraz strajku okupacyjnego w pozostałych.
Do pracy nie przystąpiła I zmiana (ponad 600 osób) BZPT Biazet. Komitet strajkowy w składzie: Ryszard Borucki (przewodniczący), Bogusław Dębski, Elżbieta Kaufman-Suszko, Marcjanna Romanowicz, Róża Michałowska, Ryszard Wnorowski, Jerzy Mojsa, Kazimierz Madej zażądał uwolnienia wszystkich aresztowanych, zawieszenia stanu wojennego i zwrotu zarekwirowanego sztandaru KZ NSZZ „S”. Strajk poparł sekretarz POP PZPR Wiktor Rożko. W południe do zakładu przybyła grupa operacyjna oficerów WP, której przedstawiono postulaty robotników. Zostały one odrzucone. Przeprowadzone referendum wykazało, że tylko połowa związkowców chce kontynuować protest. Dyrekcja Biazetu nie wpuściła do zakładu drugiej zmiany i strajk przerwano. Aresztowano R. Boruckiego i B. Dębskiego.
Od rana strajkowała pierwsza zmiana (ok. 100 osób) Fabryki Urządzeń Ogrzewczych Spomasz–Biawar. Strajkiem kierowali: Ryszard Siemiaszko, szef KZ „S”, Zenon Biender, Marian Sak. Żądano zwolnienia internowanych i zniesienia stanu wojennego. Po ultimatum dyr. Wacława Koszyckiego strajk zakończono, ponieważ za jego kontynuacją opowiedziały się tylko 23 osoby. Wszyscy uczestnicy strajku później ponieśli dotkliwe kary finansowe.
Od rana strajkowało 416 pracowników Zakładu nr 2 FPiU przy Szosie Północno-Obwodowej. Nie powołano komitetu strajkowego, nie wysuwano postulatów, rozmawiano z komisarzami wojskowymi. Strajk zakończył się w związku z podjęciem pracy przez II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. zmianę. W Zakładzie nr 1 przy ul. Łąkowej, strajk bezskutecznie próbował zorganizować wiceprzewodniczący KZ „S” Henryk Malinowski, rozdawał od rana ulotki z instrukcją strajku generalnego. Zadanie paraliżowania protestów w największych zakładach Białegostoku realizowali tajni współpracownicy SB wśród członków „S”.