Tymczasowy Zarząd Regionu NSZZ „Solidarność” w Zielonej Górze
Tymczasowy Zarząd Regionu NSZZ „Solidarność” w Zielonej Górze (22 I 1989 – 20 I 1990). TZR NSZZ „S” w Zielonej Górze (używano też nazwy Zarząd Regionu Zielona Góra NSZZ „S”) zawiązał się 22 I 1989. W jego skład weszło 11 działaczy Związku: Janusz Bujak (Żagań), Kazimierz Drozd (Żary), Bogdan Fedorowicz (Sulechów), Anna Jabłonka (Żary), Edward Krzycki (Krosno Odrzańskie), Tadeusz Latko (Zielona Góra), Henryk Mika (Żary), Kazimierz Nowak (Nowa Sól), Michał Przydrożny (Nietkowice), Zbigniew Rymaszewski (Sulechów), Jan Samociak (Męzów k. Sulechowa). Podczas spotkania z „przedstawicielami aktywnych środowisk” w jego skład weszło dodatkowo 9 następujących osób: Roman Borkowski (Żary), Roman Dobrzański (Jasień), Kazimierz Górniak (Jasień), Jerzy Jaworski (Jasień), Bogusław Malicki (Sulechów), Zenon Oleszewski (Żary), Jerzy Podbielski (Zielona Góra), Dariusz Szakoła (Żary), Stanisław Szymkowiak (Zielona Góra). W składzie TZR znalazło się między innymi kilku członków Zarządu Regionalnego sprzed 13 XII 1981.
TZR powołał Grupę Informacyjno-Konsultacyjną NSZZ „S” (E. Krzycki, B. Malicki, J. Podbielski, M. Przydrożny, i S. Szymkowiak), której zadaniem było prowadzenie działalności koordynacyjnej w województwie zielonogórskim. TZR wezwał również do prowadzenia jawnej działalności związkowej oraz tworzenia zakładowych i międzyzakładowych komitetów organizacyjnych „S”.
11 II 1989 wybrano Prezydium TZR w składzie: Bogusław Malicki, Edward Krzycki, Michał Przydrożny, Kazimierz Górniak, Jerzy Podbielski i Bogdan Jarosz. Na przewodniczącego wybrano B. Malickiego, a na jego zastępcę E. Krzyckiego. Do Prezydium wybrano także Henryka Mikę. 19 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1989 przewodniczącym TZR został Bogdan Malicki. W miarę rozwoju struktur Związku, przede wszystkim po zarejestrowaniu „S”, skład TZR zmieniał się i był poszerzany o kolejne osoby. Ponadto we wszystkich większych ośrodkach powstały komisje międzyzakładowe. Największą spośród nich była Miejska Komisja Międzyzakładowa NSZZ „Solidarność” w Zielonej Górze.
Na początku VII 1989 w TZR zarejestrowanych było 128 komisji zakładowych „S”, z których największa działała w Zaodrzańskich Zakładach Przemysłu Metalowego Zastal w Zielonej Górze. Do VII 1989 przy TZR zorganizowano też działalność: Związku Żołnierzy AK, Koła Kombatantów, Stowarzyszenia Wolnego Słowa, Komisji ds. Interwencji i Praworządności oraz Komisji ds. Kultury i Wychowania.
W 1989 odbudowa struktur „S” nie przebiegała w takim tempie jak tworzenie Związku w 1980. W następujący sposób oceniono to na łamach „Biuletynu Miejskiego”: „Brakuje przede wszystkim entuzjazmu, który towarzyszył tworzeniu się związku po podpisaniu Porozumień Sierpniowych. Organizacje związkowe rodziły się wtedy jak grzyby po deszczu, w niektórych przedsiębiorstwach wstępowały do nich całe prawie całe załogi. Dziś panuje większa nieufność. Wielu zwleka z decyzją, czekając na dalszy rozwój wydarzeń”.
W VIII 1989 dotychczasowy przewodniczący TZR otrzymał votum nieufności i 28 VIII 1989 został wybrany nowy przewodniczący: Kazimierz Drozd.
Oprócz organizowania struktur Związku, TZR podejmował również działania o charakterze społecznym, m.in. zbierał fundusze na Solidarnościowy Fundusz Ocalenia Narodowego i na pomoc dla Rumunii.
Okres tymczasowości zielonogórskich struktur „S’ zakończył się 20 I 1990. Odbyło się wówczas II WZD Regionu Zielona Góra. W czasie jego trwania wyłoniony został 15 osobowy Zarząd Regionalny NSZZ „S” w Zielonej Górze, którego przewodniczącym został Wiesław Wysocki. Tego dnia w województwie zielonogórskim zarejestrowane były 262 komisje zakładowe, a liczba członków wynosiła co najmniej 28.800.