Hasła rzeczowe

Z Dnia na Dzień

„Z Dnia na Dzień”, podtytuł: „Serwis Informacyjny NSZZ »Solidarność«”, pismo MKZ we Wrocławiu/ZR Dolny Śląsk, nast. RKS Dolny Śląsk, wydawane we Wrocławiu 6 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981–19 IV 1990; pocz. jako „Serwis Informacyjny »Solidarność«” (72 nr., w tym nr. 2–8 jako „Serwis Informacyjny Solidarności Dolnośląskiej”), od 23 VII 1981 (nr 1/73) jako „Z Dnia na Dzień”. Drugi obok „Solidarności Dolnośląskiej” organ prasowy MKZ we Wrocławiu/ZR Dolny Śląsk.

Pierwsze nr. „Serwisu Informacyjnego »Solidarność«” redagowali: Zenon Pałka, Krzysztof Turkowski, Beata Szczepanik, Marcjanna Śliwińska i Ksenia Wierzbicka, nast. redakcję tworzyli: Wincenty Korsan, Joanna Szlachta i B. Szczepanik; pod tym tytułem wydano 72 nr., obj. 2–6 s., format A5, druk pocz. na powielaczu, nast. offsetowy, nakł. 5–10 tys. egz. Na łamach pisma informacje związkowe z Wrocławia, regionu i kraju oraz dokumenty, m.in. struktur zakładowych, MKZ we Wrocławiu/ZR Dolny Śląsk i KKP.

23 VII 1981 ZR Dolny Śląsk podjął decyzję o zmianie profilu serwisu i nadaniu nowego tytułu „Z Dnia na Dzień”. W redakcji: Z. Pałka (redaktor nacz.), Jan Sobczyk (faktyczny kierownik pisma), Danuta Stołecka, Elżbieta Tarka i Henryk Zieliński. W redakcji przez pewien czas także: Witold Grabowski, W. Korsan, J. Szlachta, Anna Morawiecka, Danuta Szczepańska i B. Szczepanik; współpracownikami byli m.in. Leszek Budrewicz (od IX 1981), Wiesław Hagedorny, Andrzej Jakubowicz, Tadeusz Kuranda (rys. satyryczne), Aureliusz Marek Pędziwol i Sławomir Najnigier (od XI 1981); publikowano teksty m.in. Kornela Morawieckiego, Jerzego Wagnera, Jana Waszkiewicza, Karola Modzelewskiego. Pod tym tytułem wydano 76 nr., obj. 2–4 s., format A4, druk offsetowy w Prasowych Zakładach Graficznych RSW Prasa-Książka-Ruch we Wrocławiu, nakł. 20–30 tys. egz.; wychodziło 3 razy w tygodniu, a podczas I KZD niemal codziennie. Do 11 XII 1981 pod oboma tytułami ukazało się łącznie 148 nr. Na łamach pisma stałe rubryki z informacjami z kraju („Z teleksu”), Dolnego Śląska („W regionie”) i zakładów pracy („Sygnały…, sygnały…”), a także teksty publicystyczne i komentarze dot. bieżącej sytuacji w związku i kraju oraz krótkie wywiady, m.in. z Jackiem Kuroniem, Władysławem Frasyniukiem, Bronisławem Geremkiem, Stanisławem Huskowskim, Andrzejem Konarskim, Aleksandrem Labudą, Antonim Lenkiewiczem, Wojciechem Minorem, Jadwigą i K. Morawieckimi, Janem Rulewskim, Jerzym Szulcem, Adamem Świnarskim, Mieczysławem Zlatem; zamieszczano również tłumaczenia wiadomości z prasy zagranicznej, a czasem przedruki z „BIPS” i „AS” materiałów i wywiadów (m.in. z Januszem Onyszkiewiczem). Publikowano także dokumenty ZR Dolny Śląsk, relacje z obrad I KZD oraz dokumenty zjazdu, nast. dokumenty i relacje z posiedzeń KK.

Po 13 XII 1981 organizatorem edycji podziemnej pisma był K. Morawiecki, co było możliwe dzięki konspiracyjnej strukturze poligraficznej „Biuletynu Dolnośląskiego” oraz pozyskaniu w pierwszych tygodniach stanu wojennego powielaczy (m.in. od Ryszarda Olesiewicza). Pierwszy podziemny nr  przygotowany w nocy 13/14 XII (ukazał się z datą 14/15 XII 1981) zawierał gł. komunikaty RKS Dolny Śląsk. Łącznie w podziemiu ukazały się (z wydaniami specjalnymi) 394 nr., których obj. stopniowo się zwiększała: 2 s. (do VII 1982), 4 s., nast. 4–8 s., format A4, drukowanych na powielaczu i offsecie, pocz. nakł. 5 tys., nast. 20–45 tys. egz. (wydania spec. do 100 tys. egz.); pocz. starano się utrzymać 3-dniowy cykl wydawniczy, z czasem uległ on wydłużeniu do dwutygodnika.

Do VI 1982 redakcję tworzyły dwa zespoły kierowane przez K. Morawieckiego (redaktor nacz.): nr. 1–53 pocz. Helena Lazarowicz, Romuald Lazarowicz, Tadeusz Świerczewski, Joanna i Wiesław Moszczakowie, nr. 54–62 A. Morawiecka, Jarosław Twardowski i Krystyna Wójcik-Jagoszewska, sporadycznie w redagowaniu brał udział Mariusz Łubyk, nr 63 przygotowały oba zespoły. V 1982, w zw. z konfliktem między przew. RKS W. Frasyniukiem a K. Morawieckim, nastąpiła zmiana składu redakcji (od nr. 64/212). VI–VII 1982 w redakcji K. Turkowski i H. Zieliński, VII–X Rafał Bubnicki, którego VIII–poł. IX wspierał Krzysztof Leski, a nast. do dnia (5 X) aresztowania Barbara Labuda i W. Frasyniuk. Kolejny zespół redakcyjny X 1982–IV 1983 (od nr. 98/247 z 8–11 X 1982) tworzyli Józef Pinior we współpracy z L. Budrewiczem, Krzysztofem Bąkowskim, Marią Chojnacką-Pinior. Po aresztowaniu J. Piniora (24 IV 1983) V–IX 1983 redaktorem był Marek Muszyński we współpracy z Kazimierą Pacholik, IX 1983 Tomasz Achremowicz (ps. Nikodem), we współpracy z Elżbietą i Lucjanem Achremowiczami, XI 1986–VI 1987 redaktorem była Ewa Gorzkowska we współpracy z Zofią Gorzkowską i M. Muszyńskim, VI 1987–IX 1988 redaktorami byli Eugeniusz Szumiejko, Dorota Bochen-Guzowska (graf.), Rafał Guzowski, Joanna Bajor (graf.), Jerzy Karwelis (ps. Czyli, Redaktor naczelny), Jowita Pieńkiewicz (ps. Mira), we współpracy z Janem Zajączkowskim. X 1988–IV 1990 ostatni zespół tworzyli redaktor nacz. Małgorzata Dobrowolska i Arkadiusz Dobrowolski.

1981–1990 na łamach pisma publikowano teksty wielu autorów, w tym także pod nazwiskami (m.in. M. Muszyńskiego, E. Szumiejki), zwłaszcza w ostatnich latach m.in. Wojciecha Myśleckiego, Jerzego Przystawy, Małgorzaty Wanke-Jakubowskiej, Marii Wanke-Jerie i Tomasza Wójcika. Zamieszczano komunikaty wrocławskich TKZ, RKS Dolny Śląsk, TKK, Komisji Interwencji i Praworządności NSZZ „S” Dolny Śląsk, Grupy Roboczej KK NSZZ „S”, informacje z zakładów pracy Wrocławia i regionu, apele o udział w manifestacjach i różnych formach oporu społecznego i sprawozdania z nich, informacje, komentarze i opinie dot. bieżących wydarzeń, głównie w mieście i regionie, wywiady (m.in.: z W. Frasyniukiem – nr 66/214 z VI 1982), Zbigniewem Romaszewskim (nr 69/217 z VI/VII 1982, przedruk z „Tygodnika Mazowsze” VI 1982), M. Muszyńskim, E. Szumiejką, T. Wójcikiem, J. Waszkiewiczem, Andrzejem Wiszniewskim, W. Myśleckim, K. Morawieckim, Januszem Korwin-Mikke, Zofią Rajczakowską, Hanną Chorążyną), a 1989–1990 art., sprawozdania i polemiki m.in. nt. Okrągłego Stołu, kampanii wyborczej przed wyborami 4 VI 1989, przygotowań do II WZD Regionu Dolny Śląsk. Publikowano przedruki i informacje z podziemnych pism z innych regionów (m.in. „Tygodnika Mazowsze”, „KOS”, „Woli”) i wrocławskich (m.in. „Solidarności Elwro”, „Samarytanki”, „Hydralka”).

Powstały edycje lokalne pisma tworzone na bazie gotowych do druku matryc przywożonych z Wrocławia lub przepisywane na matryce z załączanymi lub dopisywanymi tekstami zawierającymi informacje lokalne lub własny wybór informacji z kraju i regionu: 1982–1983 Irena i Mieczysław Bednarkowie drukowali w Lubaniu „Z Dnia na Dzień... Dzień... „Dzień...”, podtytuły: VI 1982 „Informacje, komentarze, przegląd prasy z AGH”, VII-X 1982 „Informacje, komentarze”, X-XI 1982 bez podtytułu, od XII 1982 „Pismo Akademickiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ »Solidarność«”, od III 1983 „Pismo Akademickiej Komisji Porozumiewawczej NSZZ »Solidarność« w Krakowie”. Pismo informacyjne dla środowiska uczelnianego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, wydawane VI 1982 - 16 XII 1988. z wkładką „Wiadomości z ciemnych zakamarków”, V–VI 1982 analogiczną edycję wydawali działacze MKS Zagłębie Miedziowe Zagłębie Miedziowe „Zagłębie Miedziowe”, pierwsze podziemne pismo w woj. legnickim, wydawane po zakończeniu strajku w Zakładach Górniczych Rudna w Polkowicach KGHM Lubin, 19 XII 1981–ok. 6 IV 1982 nosiło tytuł „Biuletyn Informacyjny Stanu Wojny”. w Legnicy (obj. 3–4 s., format A4, druk na powielaczu). Poza Wrocławiem z gotowych do druku matryc w Trzebnicy pismo drukował Edward Jakubowski, 1982–1989 z matryc przywożonych z Wrocławia w Zagłębiu Miedziowym korzystały podziemne ponadzakładowe struktury MKK Województwa Legnickiego i Międzyzakładowa Komisja Wykonawcza Zagłębie Miedziowe a w Brzegu działacze z Tajnej MKK Ziemia Brzeska.

Kilkakrotnie ukazały się również fałszywki kolportowane przez SB, m.in. nr 19 z 1982, zawierający fikcyjny wywiad z W. Frasyniukiem, mający na celu wywołanie konfliktu z K. Morawieckim.

IV 1990 po II WZD Regionu Dolny Śląsk i wyborze ZR pismo przestało się ukazywać. Kolportaż bezpłatny we Wrocławiu, na Dolnym Śląsku, Śląsku Opolskim, woj. leszczyńskim, zielonogórskim i kaliskim oraz w in. większych miastach, m.in. Katowicach, Warszawie, Poznaniu, Szczecinie i Gdańsku.

Łukasz Kamiński|Łukasz Sołtysik

Opcje strony

do góry