Hasła rzeczowe

Zakłady Automatyki Przemysłowej Mera-ZAP w Ostrowie Wielkopolskim

Zakłady Automatyki Przemysłowej Mera-ZAP w Ostrowie Wielkopolskim, jedno z największych i najnowocześniejszych przedsiębiorstw w Ostrowie Wlkp. Pracownicy Mera-ZAP walkę o swobody demokratyczne rozpoczęli w 1976, gdy umieścili w partii radiotelefonów ulotki z napisem „Nie zapomnimy ścieżek z Radomia”; w akcji brali udział m.in.: Lech Górski, Andrzej Więcek. W 1977 w zakładzie pojawiły się egzemplarze „Robotnika” (KOR), „Opinii” (ROPCiO).

18 VIII 1980 rozpoczął się strajk: na wydz. automatyki kompleksowej AK 2 do przerwania pracy wezwał Antoni Majka, Leon Stopok wyłączył zasilanie; wkrótce stanął cały zakład; pracownicy domagali się poprawy zaopatrzenia i podwyżek płac; nie utworzono KS, pracowników reprezentowała Rada Pracownicza z przew. Marianem Szymoniakiem; pojawili się liderzy: A. Majka, L. Górski, Aleksander Urban, którzy przemawiali w czasie wiecu. Protest usiłowali opanować: dyr. zakładu Franciszek Zawisza, sekretarz partii Bolesław Kowalczyk, prezydent Ostrowa Wlkp. Grzegorz Woźny, jego z-ca Ryszard Małecki, wicewojewoda Jan Kolenda, ale zostali wygwizdani, nie mogąc obiecać strajkującym konkretów. Wokół zakładu krążyła MO, robiono zdjęcia, odcięto telefony. 21 VIII przyjechał z Warszawy dyr. Zdzisław Łapiński, który obiecał podwyżki; pracownicy otrzymali średnio po 300 zł, pieniądze dyrekcja rozdzieliła bez konsultacji ze ZZ i Radą Pracowniczą.

Kolejna akcja strajkowa miała miejsce 26 VIII 1980. M. Szymoniak postawił na hali obróbki mechanicznej butlę z napisem „Zbiórka na rzecz strajkujących na Wybrzeżu”. W zbieranie pieniędzy zaangażowani byli także: Jerzy Sówka, L. Górski, Zenon Kempiński, zebrano prawie 55 tys. zł., które nast. dn. J. Sówka, L. Górski, M. Łobzowski, R. Piotrowski, M. Szymoniak zawieźli do Gdańska; L. Górski otrzymał od Lecha Wałęsy pełnomocnictwo na tworzenie niezależnych zw. zaw. w Ostrowie Wlkp. W skład Komitetu Założycielskiego weszli: L. Górski, A. Majka, Mieczysław Roszka, M. Szymoniak, Kazimierz Stodulski (który nast. razem z M. Szymoniakiem w wyniku konfliktu na tle organizacyjnym wystąpił z Komitetu). Do nowych związków w ciągu 2 mies. wstąpiło około 2 tys. osób. Pod koniec 1980 wybrano władze KZ „S”: przew. został Edward Tubrycy, wkrótce zastąpiony przez M. Roszkę. Pracownicy Mera-ZAP objęli funkcje w Regionie: Józef Wróbel stanął na czele Międzyzakładowego Komitetu Porozumiewawczego „S”, utworzonego 8 X 1980 w Ostrowie Wlkp., Jerzy Koralewski w XI 1981 został wiceprzew. ZR.

Po 13 XII 1981 z Mera-ZAP internowano: J. Wróbla, A. Urbana, M. Roszkę, L. Górskiego. Po ich wyjściu w zakładzie działała grupa zorganizowana przez M. Roszkę w składzie m.in.: Antoni i Danuta Majkowie, Jerzy i Zofia Sówkowie, L. Górski, Wojciech Milewski, Jan Dzbanyszek: na powielaczu zaprojektowanym i zbudowanym przez: W. Milewskiego, J. Dzbanyszka drukowano ulotki i kolportowano je w mieście, dużą akcję ulotkową zorganizowano 1 V 1982; ulotki drukowano w domu A. Majki, nast. na terenie ogródka działkowego L. Górskiego. 8 XI 1982 nastąpiła wpadka drukarni, skonfiskowano m.in. maszynę do pisania, powielacz; przesłuchiwany M. Roszka wziął całą winę na siebie.

Kilku członków „S” z Mera-ZAP należało do Komitetu Odbudowy Pomnika Kardynała Halki-Ledóchowskiego (powołanego 17 V 1982): A. Urban, J. Wróbel, W. Milewski, Z. Kempiński, J. Sówka.

W stanie wojennym „S” zdominowała całkowicie Radę Pracowniczą w Mera-ZAP. W 1983 do Rady na 15 miejsc zgłoszono 119 kandydatów, w tym tylko 32 z PZPR; ostatecznie wszystkie miejsca obsadzili członkowie „S”: przew. został J. Koralewski, sekretarzem W. Milewski, w jej skład wszedł także A. Urban. W 1987 w zakładzie ponownie zwyciężyła „S”. Rada Pracownicza w Mera-ZAP była jedyną „solidarnościową” Radą w woj. kaliskim i jedną z nielicznych w Polsce.

6 II 1989 w Mera-ZAP ukonstytuowała się Tymczasowa KZ, w skład której weszli: W. Milewski, Marian Baura, Bronisław Frąszczak, L. Górski, Henryk Jędrzejak, Józef Kędra, Z. Kempiński, Andrzej Maciaszek, Andrzej Pszeniczka, A. Urban, J. Wróbel, J. Koralewski, który był jednocześnie członkiem TZR. Jednocześnie w Ostrowie Wlkp. ujawniła się Tymczasowa MKK, w której działali: Z. Kempiński, J. Wróbel, J. Koralewski.

 

Grażyna Schlender

Region Wielkopolska Południowa, Ostrów Wielkopolski

Opcje strony

do góry