Grupa Luxus
Grupa Luxus, grupa artystyczna działająca w polskiej sztuce od 1981. Powstała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, w pracowni prowadzonej przez Konrada Jarodzkiego, podczas okupacyjnego strajku solidarnościowego ze studentami radomskiej WSI oraz ws. uchwalenia ustawy o szkolnictwie wyższym (23 XI – 13 XII 1981). Pocz. funkcjonowała jako grupa towarzyska, w II 1982 przekształciła się w zespół tworzący metodą składkową art-zin „Luxus”, od którego została przejęta nazwa grupy. Pierwszy skład tworzyli: Ewa Ciepielewska, Bożena Grzyb-Jarodzka, Paweł Jarodzki, Andrzej Głuszek, Jerzy Głuszek, Piotr Gusta, Artur Gołacki, Andrzej Jarodzki. Współpracowali: Piotr Kłosowicz, Krzysztof Kłosowicz „Kaman”, Marek Puchała.
„Luxus” ukazywał się regularnie w małych nakł. do 1986, kiedy grupa zaczęła regularnie uczestniczyć w wystawach, a w jej prezentacjach upowszechniły się takie strategie jak instalacja, enwiroment, obiekt i malarstwo. W pracowni grupy w PWSSP powstała nieformalna wrocławska szkoła szablonu, który od poł. l. 80. stał się w formie graffiti jednym ze środków wyrazu uczestników młodzieżowych ruchów alternatywnych (m.in. Ruch WiP i Pomarańczowa Alternatywa) i istotnym elementem trzeciego obiegu. Ważną rolę w budowaniu wizerunku grupy odgrywała współpraca z progresywnym środowiskiem muzycznym, podczas wernisaży występowały zespoły Miki Mousoleum, Kormorany oraz Maciej Maleńczuk, Musk, Andrzej Dziubek z De Press i Olga Szwajger.
Sztuka tworzona przez „Luxus” stanowiła komentarz do zbiorowych fantazji nt. niedostępnych dóbr materialnych, fetyszy zbiorowej wyobraźni i ideologii. Grupa prowokacyjnie przeciwstawiała im wartości maksymalne, takie jak miłość i wolność. Szczególnie malarze P. Jarodzki, B. Grzyb-Jarodzka i E. Ciepielewska zaważyli na odbiorze grupy, tworząc cykle przedstawień podziwianych przez kulturę masową ikon zachodniej kultury, kontrkulturowych idoli i nawiązujących do pop-artu multiplikacji obrazów należących do kanonu sztuki światowej.
W różnych okresach grupę tworzyli: E. Ciepielewska, Marek Czechowski, A. Gołacki, B. Grzyb-Jarodzka, P. Gusta, Jacek Jankowski, P. Jarodzki, Jerzy Kosałka, Szymon Lubiński, Małgorzata Plata i Stanisław Sielicki. Przejściowo z grupą współpracowali również m.in. J. i A. Głuszek, Andrzej Dakszewicz, A. Jarodzki, Krzysztof Kubiak, Zbigniew Olchowik.
Pierwsze wystawy grupy to Prawdziwy Luxus (Galeria Poniedziałek, Wrocław 1984), Legendarny Luxus po raz pierwszy w Warszawie, (Galeria Pokaz, Warszawa 1985) oraz Pokaz prawdziwego Luxusu w galerii BWA Arsenał w Białymstoku 1986. Grupa uczestniczyła w znaczących wystawach dekady l. 80 i 90., takich jak: Ekspresja lat 80. (BWA, Sopot 1986), Co słychać? (Zakłady Norblina, Warszawa 1987), Epitafium i siedem przestrzeni (Zachęta, Warszawa 1991). Najintensywniejszy okres działalności Luxusu zamknęły monumentalne wystawy Miłość to nie wszystko (PGS Sopot 1993), Make Love or War (BWA Kraków 1994) i Róża mózgów (BWA Wrocław 1995). Ponad dekadę późn. Luxus uczestniczył w kilku ważnych prezentacjach przekrojowych, m.in. Republika bananowa (BWA Wałbrzych 2008), Mógłbym żyć w Afryce (Witte de With, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, BWA Wrocław 2009) i Pokolenie 80. (Muzeum Narodowe w Krakowie 2010). W 2013 roku w Muzeum Współczesnym Wrocław odbyła się monograficzna retrospektywa grupy Magazyn Luxus, prezentująca malarstwo i najbardziej znane z zachowanych wspólnych realizacji formacji: art-zin „Luxus”, Miasto Luxusu, Drzwi i Wyroby o przedłużonym okresie trwałości. Wydarzenie to rozpoczęło nowy okres aktywności grupy, która jako Luxus zrealizowała liczne performansy m.in. instalacje z cyklu Luxus w stylu amerykańskim – 3 metry ponad prawem w BWA w Zielonej Górze (XI 2013 – III 2014) i w galerii Studiu BWA we Wrocławiu (14 XII 2013) oraz performans z udzialem grupy muzycznej Kormorany i Miry Boczniowicz pt. Luxus podnosi Polskę podczas 14. Przeglądu Sztuki Survival we Wrocławiu (2016). Historię i działalność artystyczną grupy udokumentowano w monografii książkowej Anny Mituś i Piotra Stasiowskiego pt. Agresywna niewinność. Historia grupy Luxus (2014) oraz w filmie dokumentalnym pt. Luxus. Prosta historia (2017) w reż. Agnieszki Mazanek.