Sekcja Ogólnopolska Pracowników Przemysłu Cementowego, Wapienniczego i Gipsowego NSZZ „Solidarność”
Sekcja Ogólnopolska Pracowników Przemysłu Cementowego, Wapienniczego i Gipsowego NSZZ „Solidarność”, 1980–1981 państwowy przemysł mineralny materiałów budowlanych zatrudniał łącznie ponad 170 tys. osób, pracujących w 1336 zakładach produkcyjnych i 2289 zakładach pomocniczych. Branżę tę reprezentowały gł. 22 cementownie, zatrudniające łącznie ok. 24 tys. pracowników. 8 XI 1980 w Zakładach Przemysłu Wapienniczego Trzuskawica w Sitkówce k. Kielc przedstawiciele zakładowych komitetów założycielskich „S” oraz rad zakładowych ZZ Pracowników Przemysłu Budowlanego i Surowców Mineralnych z zakładów przemysłu cementowego, wapienniczego i gipsowego z całego kraju spotkali się z wiceministrem Włodzimierzem Cymbałą z Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Przedstawiciel ministerstwa, mimo braku porozumienia, przyjął do rozpatrzenia i ew. realizacji wnioski przedłożone przez działaczy związkowych. Tego samego dnia na spotkaniu w Sitkówce powołano Ogólnopolską Komisję Porozumiewawczą Pracowników PCWiG. Komisja nawiązała ścisłą współpracę z KKK Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w Gdańsku.
W skład OKP i jej prezydium wchodzili członkowie z wyboru, przedstawiciele poszczególnych regionów oraz upoważnieni przedstawiciele zakładowych komitetów założycielskich „S” z poszczególnych przedsiębiorstw przemysłu cementowego, wapienniczego i gipsowego w kraju. Do prezydium OKP wybrano: przew. Krzysztof Borkowski (Zakłady Cementowo-Wapienne Górażdże w Choruli k. Opola), Krzysztof Błaż (Cementownia Warszawa), Andrzej Czapczyński (Kombinat Remontowo-Budowlany PCWiG w Nowinach k. Kielc), Franciszek Derc (Cementownia Wejherowo), A. Kisicki (Przedsiębiorstwo Transportu i Spedycji Cementu Luzem w Warszawie), Adam Kogut (ZPW Trzuskawica), Irena Ksyta (Zjednoczenie PCWiG w Sosnowcu), Edward Ludwikowski (Zakłady Wapiennicze w Płazie koło Chrzanowa), Ryszard Mareczek (Kombinat Cementowo-Wapienniczy Kujawy w Piechcinie w woj. bydgoskim), Zbigniew Nemec (Biuro Projektów i Rozwoju Inwestycyjnego PCWiG-Oddział w Opolu), Marek Pasieczny (Cementownia Chełm), Władysław Sapa (Cementownia Strzelce Opolskie), Bolesław Sobolewski (Cementownia Nowa Huta w Krakowie), Bronisław Szczepaniak (Kombinat Remontowo-Budowlany PCWiG w Wierzbicy w woj. radomskim) oraz Eugeniusz Sztukowski (Kombinat Remontowo-Budowlany PCWiG w Opolu). Wg niepełnych danych z 10 XI 1980 struktury reprezentowane przez OKP liczyły łącznie ponad 17 tys. członków z 30 zakładów, zatrudniających łącznie ponad 26 tys. pracowników. W nast. mies. OKP podjęła negocjacje z MBiPMB, które 12 XII 1980 zakończyły się podpisaniem porozumienia branżowego z kierownictwem resortu BiPMB.
Ze strony „S” porozumienie sygnowali: K. Borkowski, A. Kogut (ZPW Trzuskawica), A. Czapczyński (KRBPCWiG Nowiny) oraz B. Szczepaniak (KRBPCWiG Wierzbica). Stroną zawartego porozumienia był także branżowy Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Materiałów Budowlanych i Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego (sygnatariuszami byli Franciszek Godyn, Ryszard Kurzawa i Marian Sumik). Porozumienie przewidywało m.in. wprowadzenie nowego systemu wynagrodzeń wraz z podwyżkami płac, poprawę sytuacji w zakresie zaopatrzenia w odzież roboczą, opracowanie nowego wykazu chorób zawodowych, obniżenie wieku emerytalnego dla niektórych grup pracowników, odejście od centralnego planowania zadań produkcyjnych na rzecz planowania przez zakładowe Konferencje Samorządu Robotniczego.
20 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 odbyła się w Opolu I Konferencja Przedstawicieli „S” Pracowników PCWiG zorganizowana przez OKP pod przewodnictwem K. Borkowskiego. Uczestniczyli w niej przedstawiciele 80 zakładów branży cementowo-wapienniczo-gipsowej (brakowało przedstawicieli 2 cementowni). Obecni byli również przedstawiciele przemysłu izolacji budowlanej, przemysłu ceramiki budowlanej, przemysłu betonów oraz Centrum Informatyki Przemysłu Budowlanego i KKK Budownictwa „S”. OKP została przemianowana na Sekcję Ogólnopolską Pracowników PCWiG „S” z siedzibą w Opolu. Do prezydium weszli: przew. K. Borkowski, F. Derc (Cementownia Wejherowo), I. Ksyta (ZPCWiG Sosnowiec), A. Kogut (ZPW Trzuskawica), Janusz Simiński (ZCW Górażdże) oraz B. Sobolewski (Cementownia Nowa Huta).
W V 1981 SOP PCWiG przedłożyła Radzie Ministrów PRL propozycję wydzielenia puli cementu na rzecz rolnictwa indywidualnego w ilości 1 mln ton. Postulowano, aby cement z tej puli był sprzedawany rolnikom na podst. wniosków opiniowanych przez terenowe ogniwa „S” RI.
W VI 1981 SOP PCWiG wystąpiła z inicjatywą mającą na celu rozwiązanie problemów związanych z pogarszającym się zaopatrzeniem rynku w węgiel, cement i mięso. Proponowano, aby co mies. 250 tys. ton węgla wydobytego przez górników w wolne soboty trafiało do cementowni, które z kolei zapewniałyby rolnikom zaopatrzenie w 250 tys. ton cementu, wyprodukowanego w wolne soboty. Rolnicy mieliby dostarczać odpowiednią ilość żywca na potrzeby górników.
30 X 1981 SOP PCWiG przedłożyła ministrowi pracy, płacy i spraw socjalnych nowe postulaty płacowe pracowników PCWiG. Działalność SOP PCWiG ustała z chwilą wprowadzenia stanu wojennego.
Po 13 XII 1981 internowano niektórych działaczy SOP PCWiG: A. Koguta, M. Pasiecznego i B. Szczepaniaka.
W VIII 1989 KZ przy ZPW Trzuskawica w Sitkówce zainicjowała działania na rzecz odbudowy branżowych struktur „S” przemysłu materiałów budowlanych. Efektem tego było powołanie Krajowej Sekcji Materiałów Budowlanych „S” z przew.: 1990–1998 A. Kogut (ZPW Trzuskawica), 1998–2010 Zbigniew Błachucki (Lafarge Cement – Cementownia Małogoszcz), od 2010 Tadeusz Ryśnik (Górażdże Cement SA w Choruli).
W 1989 państwowy przemysł mineralny materiałów budowlanych zatrudniał łącznie ok. 134 tys. pracowników, z czego około 20 tys. było zatrudnionych w 17 cementowniach. W 2012 łączna liczba zatrudnionych wynosiła niespełna 128 tys. W tym czasie oraz w l. nast. działało w kraju 13 cementowni. Łączną liczbę zatrudnionych w przemyśle cementowym szacowano na 25 tys.
W poł. 2014 w KSMB zrzeszonych było 1332 członków w 11 organizacjach zakładowych i międzyzakładowych. Poza strukturami KSMB pozostawały połączone organizacje zakładowe „S” z cementowni w Chełmie i Rudnikach, należących do korporacji Cemex.