Hasła rzeczowe

Radio Solidarność w Regionie Gorzowskim

Radio „Solidarność” w Regionie Gorzowskim, powstało z inicjatywy RKW w Gorzowie Wielkopolskim. Konstruktorem nadajnika był Włodzimierz Jagodziński współpracujący z Witoldem Bednarzem. 25 i 28 IV 1983 wyemitowano pierwszą audycję. Do XII 1983 nadano 10 audycji w Gorzowie Wielkopolskim i Kostrzynie nad Odrą.

XII 1983 aresztowania grupy osób związanych z Radiem „S”. Prokuratura oskarżyła W. Jagodzińskiego i W. Bednarza o budowę nadajnika, Helenę Klockowską, Adama Pelikana, Edwarda Klimuka, Edwarda Sitarza, Tadeusza Kormana i Jadwigę Wolińską o działalność związaną z organizowaniem i nadawaniem audycji w Gorzowie Wielkopolskim i Kostrzynie n. Odrą. V 1984 Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. Wydz. Karny skazał W. Jagodzińskiego, W. Bednarza i A. Pelikana na kary roku i 4 mies. pozbawienia wolności, E. Klimuka, E. Sitarza i T. Kormana – roku i 2 mies. pozbawienia wolności, a H. Klockowską i J. Wolińską na rok pozbawienia wolności. H. Klockowskiej, J. Wolińskiej, A. Pelikanowi i T. Kormanowi sąd zawiesił wykonanie kary na 3 lata. Aresztowano także Stanisława Żytkowskiego (RKW), wobec którego toczyło się osobne postępowanie, do procesu nie doszło z powodu amnestii (VII 1984). Nadajnik ukryto, ale przechowywany w nieodpowiednich warunkach uległ uszkodzeniu. RKW podjęła decyzję o budowie drugiego. Grupa techn.-organizacyjna: W. Jagodziński, Zbigniew Antczak, Zbigniew Bodnar, Anna Kotkowska, Jan Lochert, Zdzisław Machnowski. Pracą zespołu kierował Bronisław Żurawiecki.

V 1986 pierwsza emisja radiowa, działało do 4 VI 1989.

Gorzowska rozgłośnia Radia „Solidarność” składała się z 2 akumulatorów, nadajnika o mocy 40 W i aluminiowej anteny, która stanowiła końcówkę masztu składanego z rurek do odkurzacza (obecnie eksponat Muzeum im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim).

1986–1989 ekipę nadawczą tworzyli działacze Ruchu Młodzieży Niezależnej: Mariusz Bigos, Olgierd Popiel, Ryszard Popiel, Jarosław Porwich, Waldemar Rusakiewicz, Marek Sobolewski, Krzysztof Sobolewski, Grzegorz Sychla, Jarosław Sychla, Jarosław Wojewódzki, Dariusz Weideman, Norbert Żal, oraz działacze podziemnej „S”: Jerzy Ostrouch i Z. Bodnar. Lektorzy: Stanisława Bodnar, Z. Bodnar, Danuta Brylska, Dorota Kraśnicka-Bednarska, Maria Mora, Zbigniew Moskal, J. Porwich, Teresa Rybak, Elżbieta Żurawiecka-Błaszczak, Karolina Żurawiecka-Nowak. Pisaniem tekstów zajmowały się osoby zw. z podziemnym biuletynem RKW „Feniks” i wydawnictwem RMN „Szaniec”.

1986–1989 wyemitowano ok. 60 audycji w Gorzowie Wielkopolskim i regionie, m.in. w Kostrzynie n. Odrą, Słubicach, Sulęcinie, Międzyrzeczu oraz w regionie zielonogórskim: Zielonej Górze, Sulechowie. Audycje „Radia Solidarność” emitowano także przez zakładowy radiowęzeł w Zakładach Włókien Chemicznych Stilon: 5 audycji. Ich organizatorami byli działacze podziemnej „S”: Z. Bodnar i Piotr Wydmański.

1983–1984 grupa zw. z radiem była rozpracowywana przez WUSW w Gorzowie Wielkopolskim w ramach sprawy krypt. Eter. 1983–1984 rozpracowywaniem Radia „S” w ramach SOS krypt. Spiker zajmował się Wydz. II Lubuskiej Brygady WOP w Kostrzynie n. Odrą we współpracy z RUSW w Słubicach.

Grażyna Pytlak

Opcje strony

do góry