Parafia Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika w Jaśle
Parafia Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika w Jaśle, erygowana 1 VI 1971; w końcu lat 70. liczyła ok. 6,5 tys. wiernych. Kościół parafialny stanowi dawna kaplica wybudowana 1892–1893 dla jasielskiego gimnazjum. Od IX 1945 do czasu ukończenia restauracji kościoła farnego w XII 1949 świątynia pełniła rolę kościoła parafialnego. 1950 podniesiono ją do rangi kościoła filialnego jasielskiej fary. Pierwszym proboszczem nowoutworzonej parafii był (do 1995) ks. Stanisław Kołtak dotychczasowy rektor kaplicy gimnazjalnej.
3 I 1982 msza św. w intencji 9 górników zastrzelonych w kopalni „Wujek”, a tydzień późn. msza za Ojczyznę, a po niej Droga Droga „Droga”, pismo ROPCiO, od nr. 10 z 1980 KPN, wydawane w Warszawie VI 1978 – 13 XII 1981, 1984–1989; założone przez Leszka Moczulskiego. Krzyżowa w intencji „zabitych, pobitych, prześladowanych, internowanych” w stanie wojennym. Od poł. 1982 w kościele św. Stanisława każdego 13. dnia mies. msze święte za Ojczyznę, podczas których kazania wygłaszali z reguły ks. S. Kołtak i ks. dr Stanisław Marczak, wikariusz i katecheta. Msze o charakterze patriotycznym również w rocznice ważnych świąt narodowych, jak 3 V i 11 XI oraz podpisania Porozumień Sierpniowych. Od X 1984 w kościele św. Stanisława również rocznicowe msze w intencji zamordowanego przez funkcjonariuszy SB ks. Jerzego Popiełuszki. W nabożeństwach licznie uczestniczyli członkowie „S”, harcerze i młodzież szkolna. Często miały one uroczystą oprawę słowno-muzyczną. Za pośrednictwem parafii udzielano pomocy finansowej rodzinom internowanych działaczy „S” oraz członkom zw. znajdującym się w ciężkiej sytuacji materialnej. Do końca lat 80. organizowano także zbiórki pieniędzy dla rodzin osób, które otrzymały kary adm. za kolportaż podziemnych wydawnictw i ulotek. Od 1983 w częściowo wówczas tylko ukończonym domu parafialnym odbywały się w ramach Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. prelekcje i dyskusje nt. społecznej nauki Kościoła, a późn. także spotkania ze znanymi działaczami związkowymi i opozycyjnymi, ludźmi kultury i nauki (wśród zapraszanych gości byli m.in. Adam Gwiazda, Władysław Siła-Nowicki, Wojciech Ziembiński, Zofia i Zbigniew Romaszewscy, Adam Macedoński, Antoni Lenkiewicz, Leszek Wójtowicz, Leszek Wierzejski, Tadeusz Sikora).
Kazania ks. Kołtaka i Marczaka nagrywali funkcjonariusze SB. Zarzucając im prowadzenie „działalności politycznej o treściach destruktywnych podsycających napięcie społeczne”. Wojewoda krośnieński kilkakrotnie żądał od władz kościelnych podjęcia wobec nich oraz drugiego wikariusza i katechety ks. Jana Guta „stosownych działań” dyscyplinujących. Wymienieni kapłani zostali objęci przez SB „aktywną kontrolą operacyjną”. I 1983, w czasie przesłuchania ks. Marczaka w KW MO w Krośnie dwaj funkcjonariusze SB grozili mu śmiercią. IV 1985 ks. Kołtak i Marczak jako szczególnie niebezpieczni duchowni z terenu województwa krośnieńskiego zostali wytypowani przez naczelnika Wydz. IV SB WUSW w Krośnie do internowania na wypadek „wzrostu zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny” (1987–1988 obaj kapłani umieszczani na sporządzanych przez Wydz. ds. Wyznań i Wydz. IV SB listach duchownych „wrogich ustrojowi PRL”). Ksiądz Kołtak był od I 1987 rozpracowywany w ramach SOR krypt. Belzebub. Z kolei przeciwko ks. Gutowi w II poł. 1985 przeprowadzono inspirowaną przez SB prowokację, oskarżając go, że w czasie lekcji religii „znieważył Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej’ i jego członków oraz „naruszył nietykalność cielesną” jednego z uczniów ciągnąc go za ucho. Ksiądz Gut został poddany inwigilacji w ramach SOR krypt. Klecha. SB zainspirowała także publikację wymierzonego w niego tendencyjnego art. w „Sztandarze Młodych”, a Sąd Rejonowy z Jaśle ukarał go grzywną w wysokości 50 tys. zł.
W domu parafialnym odbywały się zebrania powołanej 22 III 1989 Międzyzakładowej Komisji Organizacyjnej „S", tutaj też zbierano podpisy pod listami kandydatów KO „S” do Sejmu i Senatu przed wyborami 4 VI 1989.
Od 1995 proboszczem jest ks. Tadeusz Paszek. Obecnie parafia liczy 4530 wiernych.
Krzysztof Kaczmarski