Hasła rzeczowe

Kamień węgielny pod pomnik Czerwca 1976 w Radomiu

Kamień węgielny pod pomnik Czerwca 1976, jednym z pierwszych postulatów kierowanych do  władz przez radomską „S” w 1980 było upamiętnienie protestu robotniczego z 25 VI 1976 poprzez wybudowanie pomnika zlokalizowanego w miejscu głównych zajść przy ul. 1 Maja (obecnie ul. 25 Czerwca). Władze komunistyczne nie zgodziły się wówczas na lokalizację przed budynkiem KW PZPR i wskazały skwer przy skrzyżowaniu ul. Żeromskiego i ówczesnej 1 Maja. Przy „S” powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika Protestu Robotniczego Czerwiec 1976, którego przewodniczącym został Bronisław Kawęcki. 25 czerwca 1981 poświęcono kamień węgielny pod pomnik z udziałem m.in. Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz oraz Zofii i Zbigniewa Romaszewskich. Wykutą w kamiennym obelisku z piaskowca niszę z urną zamknięto tablicą z napisem: „Kamień węgielny pod pomnik ludzi skrzywdzonych w związku z robotniczym protestem 25 czerwca 1976”. W latach stanu wojennego kamień węgielny był miejscem opozycyjnych manifestacji, kończących się często interwencją MO. Wielu uczestników tych zgromadzeń było skazywanych na karę więzienia lub trafiało przed kolegia ds. wykroczeń. Znalazł się wśród nich m.in. Jerzy Stępień, późniejszy senator i prezes Trybunału Konstytucyjnego. 26 VII 1984 dwudziestokilkuletni radomianin Dariusz Tomaszewski pod kamieniem węgielnym oblał się łatwopalnym płynem i podpalił. Mężczyzna zmarł kilka dni później. Z relacji rodziny i przyjaciół wynika, iż czynem tym chciał zaprotestować przeciwko polityce ówczesnych władz. Od 1989 w tym miejscu odbywają się oficjalne rocznicowe uroczystości upamiętniające wydarzenia Czerwca 1976. 4 czerwca  1991 pod kamieniem modlił się papież Jan Paweł II  podczas wizyty w Radomiu. Wydarzenie to dokumentuje stosowna tablica. W wieżowcu niedaleko pomnika SB dysponowała kilkoma „lokalami kontaktowymi”, z których obserwowano i fotografowano uczestników demonstracji. 2016 miała miejsce premiera filmu pt. Kamień w reżyserii Jacka Gwizdały, opowiadającego o historii tego miejsca.

Bogusław Bek

Opcje strony

do góry