Kaliskie Zakłady Koncentratów Spożywczych Winiary
Kaliskie Zakłady Koncentratów Spożywczych Winiary. Strajk w Kaliskich Zakładach Koncentratów Spożywczych rozpoczął się późnym wieczorem 10 IX 1980. Następnego dnia, 11 IX ukonstytuował się Zakładowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Mieczysław Nowak. Poza nim w skład ZKS wchodzili: Józef Jarych, Jan Gawinecki, Henryk Piwowarczyk i Kazimierz Wolny. Strajkujący domagali się m.in. podwyżek wynagrodzeń o 800 zł, przeszeregowania najmniej zarabiających i utworzenia samorządnych związków zawodowych. W czasie strajku wprowadzono system ABC, system ABC, system w „S” Regionu Małopolska, trójpoziomowy, hierarchiczny system kolportażowo-informacyjny, dający możliwość szybkiego obiegu informacji pomiędzy poszczególnymi ogniwami Związku (od centrali do każdej KZ); opracowany przez zespół pracowników Krakowskiego Biura Projektów Budownictwa Komunalnego pod kierunkiem Bolesława Śliwińskiego. przepustkowy, a dyrekcja KZKS Winiary zobowiązana została do przebywania w zakładzie. ZKS wydał ulotkę pt. „Dlaczego strajkujemy”. Rozpoczęły się rozmowy, w których uczestniczyli: dyr. nacz. Edward Kwaśnik, wicewojewoda Jan Kolenda i wiceminister przemysłu spożywczego i skupu Stanisław Szczepański. Strajk w KZKS Winiary wspierali związani z ROPCiO i KOR Bogusław Śliwa i Antoni Pietkiewicz. Za radą tego ostatniego strajkująca załoga wydała odezwę „Do Klasy Robotniczej Kalisza”, w której nawoływała do strajku solidarnościowego w dniu 22 IX 1980. Z obawy przed atakiem MO i SB strajkujący wydali odezwę do pracowników MPK i PKS, którzy otoczyli autobusami zakład w Winiarach, uniemożliwiając interwencję siłową. O sytuacji w KZKS B. Śliwa poinformował Lecha Wałęsę i Radio Wolna Europa. 13 IX ZKS uruchomił na terenie zakładu stołówkę i kiosk. Tymczasem Tymczasem „Tymczasem”, pismo niezależne ukazywało się 1 XI 1982 – VI 1984, pocz. jako miesięcznik, od nr. 6 (z III 1983) jako dwutygodnik. Ukazały się 23 nr., obj. 9–20 s., format A4. władze rozpuszczały plotki, że w KZKS Winiary strajkujący łajdaczą się, piją wódkę i dewastują zakład. Do tej akcji propagandowej wciągnięto nawet szkoły i kler. W tej sytuacji większość kaliskich kościołów odmówiła współpracy z KZKS Winiary. Mszę za strajkujących odprawił kaliski jezuita o. Stefan Dzierżek. Do decydujących rozmów przystąpiono 18 IX, a 21 IX podpisano porozumienie. W jego wyniku wszyscy dostali podwyżkę w wysokości 600 zł, a 1000 osób na 1800 zatrudnionych otrzymało wyższe stawki zaszeregowania. Na skutek strajku straty KZKS Winiary wyniosły około 35-40 mln zł. Nie wyprodukowano m.in. 300 ton makaronu i 150 ton koncentratów obiadowych, 80 ton oleju spożywczego i około 30 ton przetworów dla dzieci. Ponadto strajk doprowadził do obumierania złoża biologicznego niedawno uruchomionej oczyszczalni ścieków. 21 IX 1980 Prezydium ZKS przekształciło się w pierwszy w Kaliszu Komitet Założycielski NSZZ, który 22 IX otrzymał lokal z telefonem. Działacze „S” z KZKS Winiary byli aktywni w strukturach miejskich i regionalnych „S”. Przewodniczącym Tymczasowej Komisji Zakładowej został Mieczysław Nowak. KZKS Winiary były jednym z dziesięciu zakładów kaliskich, które 29 IX 1980 powołały do życia Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność” w Kaliszu. Na tym samym zebraniu działacz „S” z Winiar, Jan Gawinecki, został wybrany w skład Prezydium MKZ. Kiedy pod koniec roku 1980 został przewodniczącym KZ NSZZ „S” w Winiarach, zrezygnował z funkcji w MKZ.. W strukturach regionalnych dużą aktywność wykazywał inny działacz „S” z Winiar - Henryk Piwowarczyk, internowany po 13 XII 1981. Aktywność zakładowej „S” w stanie wojennym wykazywała się głównie w działalności kolportażowej. Tymczasowa Komisja Zakładowa w Kaliskich Zakładach Koncentratów Spożywczych Winiary rozpoczęła ponownie jawną działalność od otwarcia obrad okrągłego stołu - 6 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1989. W skład TKZ weszli: Jan Gawinecki, Mieczysław Dogielski, Maria Jankowska, Józef Kusiak, Kazimierz Wolny, Jan Popiołek i Józef Mielcarek.